काठमाडौं । सोमबार काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) ले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा ‘काम गर्न देउ, डिस्टब नगर,’ भन्दै स्ट्याटस लेखे । तर, केहीबेरमै डिलिट गरे । 

पछिल्लो समय विवादित छन् मेयर बालेन । बालुवाटार क्षेत्रको फुटपाथमा मकै बेच्ने चेतेन्द्र दम्पतीमाथि महानगरका नगरप्रहरीले गरेको लछारपछार र यमबुद्धको सालिक निर्माण प्रकरणले बालेन निकै आलोचित छन् । 

चुनावअघि फुटपाथ व्यापारीलाई समय निर्धारण र सजिलै व्यवस्थापन गर्ने अभिव्यक्ति दिएका बालेनविरुद्ध अहिले आक्रोश बढ्दो छ । 

उनले त्यतिबेला दिएका अभिव्यक्तिहरू अहिले भाइरल छन् । 

यसो त चुनावअघि बालेनले स्थापित राजनीतिक दललाई व्यङ्ग्य गर्दै ‘गरिबको चमेली बोल्दिने कोही छैन,’ नामको गीत निकालेका थिए । 

उक्त गीतकै कारण पनि बलियो जनमत प्राप्त गर्न बल मिल्यो । युवा नेतृत्वलाई विश्वास गरेर बालेनले जनमत पाए । तर, अहिले आफू नेतृत्वमा पुगेपछि आफ्नै अभिव्यक्ति र राजनीतिक व्यङ्ग्यविरुद्ध काम गरेको आरोप बालेनमाथि छ । 

मेयर बालेनको चुनावी प्रतिबद्धताको २८ बुँदे घोषणापत्रमा समेत फुटपाथ व्यापारीलाई समय निर्धारण गरेर उल्लेख छ । 

त्यस्तै, फुटपाथ व्यापारीमाथिको लछारपछार नसेलाउँदै महानगरले र्‍यापर यमबुद्धको सालिक बनाउन महानगरको २५ अर्ब बढी कुल बजेटबाट १५ लाख छुट्याएको विषय बाहिरिएपछि विवादित बन्यो । 

चर्को आलोचनापछि निर्णय फेरबदल गर्दै आफ्नो तलबले यमबुद्धको सालिक निर्माण गर्ने घोषणा बालेनले गरेका छन् ।  

सालिक बनाएर कहाँ, कसरी र किन राख्नेबारे बालेनप्रति जनताले प्रश्न गरेका छन् । आम महानगरबासीलाई नेतृत्व गर्ने ठाउँमा रहेकोले व्यक्तिगत निर्णय गर्न नहुने भन्दै जनता असन्तुष्ट छन् । 

मेयर बालेनले फुटपाथ व्यापारीमाथिको लछारपछार र यमबुद्धको सालिक प्रकरणलाई कसरी सुल्झाउँछन् हेर्न बाँकी छ । 

कार्यभार सम्हाल्नुअघि नै सक्रिय देखिएका बालेन औपचारिकरूपमा मेयर घोषणा भएकै दिन जेठ १३ गते सिसडोल पुगे र स्थानीयले माला खादा लगाउन खोज्दा ‘रिजेक्ट’ गर्दै उनले भनेका थिए, “सिसडोलबासीको समस्या नजिकबाट नियालेको छु । दीर्घकालीन रूपमा फोहोर व्यवस्थापन नभएसम्म खादा माला लगाउँदिनँ ।” 

त्यसपछि, जेठ १६ गते सोमबार पदभार ग्रहण गरे । कार्यभार सम्हालेकै दिन महानगरको पहिलो नगरकार्यपालिका बैठक बस्यो । 

सो बैठकमा बालेनले कार्यपालिका बैठक लाइभ गरे । अल्पमतमा रहेका बालेनले चुनावअघि नै कार्यापालिका बैठक लाइभ गर्ने घोषणा गरेका थिए । महानगरमा कांग्रेसको बहुमत छ । 

आफ्नो सबै समय महानगरलाई दिने भन्दै काठमाडौंलाई विश्वको उत्कृष्ट सहर बनाउने समेतको प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका गरे । 

अहिले बालेनविरुद्ध जनआक्रोशसँगै महानगरका केही प्रतिनिधिहरू पनि असुन्तष्ट बन्दै आएको महानगर स्रोतले जनाएको छ । तर, महानगरको कार्यपालिका बैठकमा कार्यपालिका सदस्यहरू असन्तुष्ट देखिँदैनन् । 

बैठकमा उपत्यकाको फोहोरमैला व्यवस्थापन, निजी शौचालयलाई सार्वजनिक प्रयोजनमा ल्याउन निजी क्षेत्रसँग सम्झौता गर्ने, पूर्वाधार एम्बुलेन्स, कल सेन्टर स्थापना गर्ने प्रस्ताव राखे । 

बहुमत प्राप्त कार्यपालिका सदस्यहरूको कुनै विरोध रहेन । त्यसको केही दिनपछि यी सबै कामहरू अघि बढे । लामो समयदेखि चुनौती बन्दै आएको फोहोरमैलामा स्थानीयको अवरोधबारे संसद्मा आवाज उठ्यो । 

त्यसपछि, प्रधानमन्त्री, सहरी विकासमन्त्री, स्थानीय तह, विभागलगायत निकायको पहलमा बञ्चरेडाँडा र सिसडोलबासीका मागहरू पूरा गर्ने प्रतिबद्धता जनाइयो र फोहोर उठाइयो । 

साउन १ गतेदेखि स्रोतबाटै कुहिने र नकुहिने फोहोर छुट्याउने महानगरको नीति कार्यान्वयनमा आउँदै छ । यद्यपि, सिसडोल र बञ्चरेडाँडाबासीका  मागहरू कार्यन्वयनमा नआउँदा असन्तुष्टि कायमै छ । 

काठमाडौंका सडकमा पूर्वाधार एम्बुलेन्स गुड्न थाल्यो । महानगरबासीका समस्या समाधान गर्न कल सेन्टर सञ्चालनमा ल्याइयो । निजी क्षेत्रसँगैको सम्झौतामा शौचालय सार्वजनिक प्रयोजनमा ल्याइएको छ । 

पहिलो कार्यपालिका बैठक केही विवादित बन्यो । दोस्रो र तेस्रो नगरपालिका बैठक भने सामान्य तरिकाले चल्यो । 

महानगरले हरेक वडा कार्यालयदेखि सबै विभागको काम देखिनेगरी आर्थिक वर्ष ०७९–८० को बजेटबाट सीसीटीभी जडान गर्ने घोषणा गरेको थियो । 

त्यस्तै, कर्मचारीहरूलाई समयमै कार्यालय उपस्थित र हाजिर नगरे तलब कटौती गर्ने नीति लिएको थियो । सो नीतिबमोजिम बालेनको कारबाहीमा केही कर्मचारी परिसकेका छन् । 

बालेनले दोस्रो र तेस्रो कार्यपालिका बैठकमा बिग्रेर थन्किएका ब्रुमर र फोहोरबाट विजुली उत्पादन गर्ने मेसिन मर्मत गरेर सञ्चालनमा ल्याउने प्रस्ताव अघि बढाए । 

प्रस्तावमाथि कार्यपालिकामा सहमति जुट्यो । महानगरका ९ वटा ब्रुमर सञ्चालनमा ल्याइयो । राष्ट्रिय आविस्कार केन्द्रले फोहोरबाट बिजुली निकाल्ने मेसिन मर्मतको अनुसन्धान थालियो । 

सिसडोलको फोहोरबाट निस्किएको लिचेड परिक्षण गर्ने, दुईसाताभित्र सिसडोललाई दुर्गन्ध मुक्त बनाउने घोषणा बालेनले गरे । 

बिजुलीबाट फोहोर निकाल्ने टेकुको मेसिन, लिचेड परिक्षण र दुर्गन्धमुक्त सिसडोड बनाउने योजनामा रिजल्ट निस्किएको छैन ।
त्यसपछि असार ५ गते नीति तथा कार्यक्रम ल्याइयो । नीति तथा कार्यक्रम पनि सर्वसम्मत पारित भयो । 

आर्थिक वर्ष ०७९–८० मा २५ अर्ब ४१ करोड ९६ लाखको बजेट ल्याएको छ । बालेनले उपत्यकामा उत्पादन हुने ६ हजार मेट्रिक टन फोहोर आफ्नै क्षेत्रमा व्यवस्थापन गर्न गृहकार्यरत छन । 

महानगरका सहायक प्रवक्ता महेश कुमार काफ्लेका अनुसार मेयर बालेनले विवादित पक्षलाई सकारात्मक रुपमा लिएका छन् ।

उनले महानगरभित्र त्यस्तो आन्तरिक विवाद नरहेको बताए । “कोरसिटी बाहिर फुटपाथ व्यापारीलाई समय निर्धारण गर्नेबारे गृहकार्य भइरहेको छ । अन्य विभिन्न कामहरू अघि बढ्ने चरणमा छन्,” उनले भने । 

मेयर बालेन र उपमेयर सुनिता डंगोलका चुनावी प्रतिवद्धतालाई पनि आर्थिक वर्षको योजना अन्तर्गत समेटिएको छ । 

प्रवक्ता काफ्लेका अनुसार काठमाडौंको ट्राफिक व्यवस्थापन, बसस्टपमा मौलिक फल्चा निर्माण, एक घर एक रुख अभियान, अन्डरग्राउण्ड पार्किङ, सम्पदा संरक्षण, प्रवलीकरण, शिक्षा, स्वास्थ्य लगायतका योजनाहरू ल्याइएको छ । 

यी कामहरू केही समयमै सुरु हुने महानगरले जनाएको छ । बालेनका २८ बुँदे प्रतिवद्धतामध्ये होम डेलिभरी, आइडिया बैंक, भ्रष्टाचार विरोधी व्युरो, मेट्रो साइबर ब्यूरो लगायतका काम अघि बढ्न सकेका छैनन् ।