काठमाडौं । भारोत्तोलनको साग इतिहासमा ऐतिहासिक पदक जित्ने खेलाडी हुन्, सन्जु चौधरी । उनले घरेलु भूमिमा आयोजना भएको १३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा स्वर्ण पदक जितेकी हुन् । १३औं सागमा स्वर्ण जित्दै उनी नेपाली भारोत्तोलनको साग इतिहासमा स्वर्ण जित्ने पहिलो महिला खेलाडी पनि बनिन् ।

पहिलोपटक सागमा सहभागी हुँदै उनले स्वर्ण जितेकी हुन् । यसअघि उनले पाँचवटा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा सहभागिता जनाए पनि स्वर्ण भने जित्न सकेकी थिइनन् । प्रायःजसो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा समेत पदकविहीन नभएकी उनी सागमा भने ऐतिहासिक स्वर्ण जित्न सफल भएकी हुन् ।

“मैले यसअघि केही अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा सहभागिता जनाएकी थिएँ । तर, साग मेरा लागि पहिलो र नौलो थियो,” सन्जुले भनिन्, “नेपाली भारोत्तोलन खेलाडीहरूमध्ये टोलीको म सबैभन्दा जुनियर खेलाडी पनि थिएँ । प्रायः खेलाडीले सागको अनुभव बटुलिसकेका थिए । त्यसैले पनि मलाई सागको अनुभव लिनु थियो ।”

सन्जुले १३औं सागमा ५९ केजी तौल समूहमा महिलातर्फ स्वर्ण पदक जितेकी हुन् । उनले स्न्याचमा ७४ केजी तौल भार वहन गरेकी थिइन् । त्यस्तै क्लिन एन्ड जर्कमा ९७ केजी भार वहन गर्दै सागमा नेपाललाई स्वर्ण दिलाइन् । यसअछि ५५ केजी तौल समूहमा प्रतिस्पर्धा गर्दै आएकी सन्जुले सागमा पहिलोपटक सहभागिता जनाउँदा ५९ केजी तौल समूहमा खेलिन् ।

छोटो समयमा ठूलो सफलता
सञ्जुले भारत्तोलनको यात्रा सुरु गरेको धेरै समय भएको छैन । तर, पनि उनले सागमा ठूलो सफलता हासिल गरिन् । नेपाली खेलकुद क्षेत्रमा छोटो समयमा ठूलो सफलता हासिल गर्नेमध्येकी एक हुन, सन्जु ।

२०७२ सालाबाट भारोत्तोलन प्रतियोगिता खेल्न सुरु गरेकी उनले पहिलो प्रतियोगिताबाटै पछाडि फर्केर हेर्नुपरेन । २०७३ सालमा ओलम्पिक डेको अवसरमा काठमाडौंमा आयोजना भएको राष्ट्रिय प्रतियोगिता उनका लागि पहिलो थियो । यसमा उनले रजत पदक जितिन् ।

पूर्वाञ्चलमा भएको सातौं राष्ट्रिय खेलकुदमा भने उनी निराश बनिन् । आफ्नो दोस्रो राष्ट्रिय प्रतियोगितामा उनी पदकविहीन बनिन् । त्यसपछिका सबैजसो राष्ट्रिय प्रतियोगितामा भने उनले स्वर्ण पदक जितेकी छन् । “केहीबाहेक मैले जति राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेले सबैमा राम्रो नतिजा ल्याएँ,” उनले भनिन्, “पहिलो प्रतियोगितामै रजत जित्दा त्यसले ऊर्जा दियो । २०७४ पछि आफूले खेलेका सबै राष्ट्रिय प्रतियोगितामा स्वर्ण जितेकी छु । सायद यसैले मलाई खेलमा लाग्‍न प्रेरणा मिलेको हो ।”

स्वर्णको सुरुवात

उनले हालसम्म खेलेका सात राष्ट्रिय प्रतियोगिता मध्ये पाँच खेलमा स्वर्ण जितेकी छन् । २०७४ सालमा काठमाडौंमा भएको प्रथम नेपाल स्ट्रोङगेस्ट सुनीललाल जोशी मेमेरियल च्याम्पियनसिप उनको तेस्रो राष्ट्रिय प्रतियोगिता थियो । सोही प्रतियोगिताबाट उनले आफ्नो खेल जीवनकमा स्वर्ण जित्न सुरु गरिन् । यो प्रतियोगितामा उनी उत्कृष्ट लिफ्टरसमेत घोषित भइन् ।

२०७४ सालमै पोखरामा भएको राखेप च्याम्पियनसिप, काठमाडौंमा भएको अन्तर क्लब राष्ट्रिय च्याम्पियनसिप, २०७५ र ७६ मा काठमाडौंमै भएको दोस्रो र तेस्रो नेपाल स्ट्रोङगेस्ट सुनीललाल जोशी मेमेरियल च्याम्पियनसिपमा उनले स्वर्ण पदक जितिन् । “मैले थोरै खेल खेलेकी छु । छोटो समयमा मेरा लागि यी अवसर भए,” सन्जुले भनिन्, “अन्य खेलमा एक वर्ष धेरै प्रतियोगिता हुने गर्छ । हाम्रोमा भने वर्षमा एक बल्लबल्ल हुने गर्छ ।”

उनले अहिलेसम्मको आफ्नो खेल यात्रा सुखद् रहेको बताएकी छिन् । उनले आफ्नो मिहिनेतअनुसार खेलको नतिजाबाट सन्तुष्ट भएको बताइन् । उनले भनिन्, “अहिलेसम्मको नतिजामा खुसी छु । मिहिनेत पनि गरिरहेकै छु । शरीरले साथ दिएसम्म राम्रो गर्ने प्रयास गर्नेछु । अबको मेरो लक्ष्य ओलम्पिक खेल्नु र नेपालका लागि राम्रो नतिजा ल्याउने नै छ ।” 

अन्तर्राष्ट्रिय यात्रा
सन् २०१७ बाट अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्न सुरु गरेकी सन्जुले हालसम्म नेपालका लागि ६ वटा प्रतियोगितामा सहभागिता जनाएकी छन् । उनले पहिलोपटक काठमाडौंमा भएको एसियन युथ एन्ड जुनियर च्याम्पियनसिपमा सहभागिता जनाएकी थिइन् । उक्त प्रतियोगितमा भने उनको सहभागिता मात्र रह्‍यो । तर उनले क्लिन एक जर्कमा राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् । 

सोही वर्ष उनले कोरियामा इन्टर क्लब एसिया कप खेलिन् । कोरियामा भएको एसिया कपमा उनले तीन रजत र तीन कास्य पदक जितिन् । यो नै उनको पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक थियो ।

२०१८ मा उनले दोस्रो पदक उज्वेकिस्तानमा भएको एसियन युथ एन्ड जुनियर च्याम्पियनसिपमा सहभागिता जनाइन् । एसियन युथमा दोस्रोपटक सहभागिता जनाउँदा उनी पुनः पदकविहीन बनिन् । तर, उनले स्न्याचमा राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् । उनले २०१८ मा इन्डोनेसियाको जाकर्तामा भएको १८औं एसियनमा तीन राष्ट्रिय कीर्तिमान राखिन् ।

२०१९ मा चीनमा भएको एसियन सिनियर भारोत्तोलन च्याम्पियनसिप खेलिन् । घरेलु भूमिमा आयोजना भएको १३औं साग उनको पछिल्लो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता हो । पहिलोपटक साग खेल्दै उनले नेपाललाई भारत्तोलनमा स्वर्ण जिताउँदै कीर्तिमान बनाएकी छन् । उनले आफ्नो भारोत्तोलनको छोटो करियरमा थुप्रै राष्ट्रिय कीर्तिमानकी बनाएकी छन् । उनलाई राष्ट्रिय कीर्तिमानको एक प्याकेजभन्दा फरक पर्दैन ।

क्रिकेट छाडेर भारत्तोलन 
भारोत्तोलनमा लाग्नुअघि सन्जु एथलेटिक्स र क्रिकेट खेलाडी थिइन् । स्कुल पढ्दा उनले थुप्रै एथलेटिक्स र क्रिकेट प्रतियोगिता खेलिन् । उनले स्कुल पढ्दा दुई सय मिटरको दौडमा पदकसमेत जितेकी थिइन् ।

सन्जु क्रिकेटमा आफू राम्रो खेलाडी भएको बताउँछिन् । उनले भारोत्तोलन खेल्नुअघि चार-पाँचवटा राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगितासमेत खेलेको बताइन् । तर, नेपाली राष्ट्रिय महिला क्रिकेट टोलीमा स्थान बनाउन नसकेपछि उनले क्रिकेट खेल्न छाडेको सुनाइन् ।

“म खेलकुदमा धेरै रुचि राख्ने मान्छे । स्कुल पढ्दा हुने धेरैजसो प्रतियोगितामा सहभागिता जनाउँथें । पदक पनि जित्थें,” सन्जुले भनिन्, “पछि मैले क्रिकेट खेलें । केही राष्ट्रिय प्रतियोगिता पनि खेलेकी छु । त्यतिबेला नेपाली राष्ट्रिय महिला क्रिकेट टिमबाट नेपालको प्रतिनिधित्व गर्ने सपना देखेकी थिएँ । तर, त्यो सम्भव भएन् ।”

नेपाली राष्ट्रिय महिला क्रिकेट टिमबाट खेल्ने आफ्नो सपना सन्जुले परिवर्तन गरिन् । क्रिकेट खेल्दा सातको एक-दुई दिन पावर ट्रेनिङका लागि गइने जिमहलले उनलाई भारत्तोलनतिर तान्यो । त्यति नै बेला उनको भेट भारोत्तोलनका पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक विजेता सुरेन्द्र हमालसँग भयो । अनि उनी सुरेन्द्र हमालबाट प्रेरित हुँदै भारोत्तोलनतिर लागिन् ।

“आफूलाई क्रिकेट राम्रो खेल्छुजस्तो लाग्थ्यो । तर, राष्ट्रिय टोलीको अन्तिम १८ भन्दा माथि पर्न सकिनँ । मिहिनेत गर्दा पनि १८ भन्दा माथि पर्न नसकेपछि मलाई क्रिकेटमा फर्किन मन लागेन,” उनले भनिन्, “क्रिकेट खेल्दा कहिले-काहीँ हामीलाई साताको एक दुई दिन पावर ट्रेनिङका लागि जिम हल लगिन्थ्यो । त्यहीबाट जिमको लत बस्यो । यता क्रिकेटमा राम्रो गर्न सकेनँजस्तो लाग्यो । अनि एसएलसी पछि भारोत्तोलनमै लागें ।”

हाल सन्जुको नाम टोकियो ओलम्पिकका लागि सिफारिस गरिएको छ । टोकियो ओलम्पिकमा वाइल्ड कार्ड इन्ट्रीका लागि सन्जुसँगै कमला श्रेष्ठको नाम सिफारिस गरिएको थियो । तर, ओलम्पिक एक वर्षपछि धकेलिएको छ । विश्व महामारीका रुपमा कोरोना भाइरसको जोखिम बढ्दै गएपछि टोकियो ओलम्पिक एक वर्ष पछि धकेलिएको थियो ।