काठमाडौं । कञ्‍चनपुरकी १३ वर्षीया निर्मला पन्तको बलात्कारपछि हत्या भएको भएको २५ महिना पुग्दा पनि प्रहरी हत्यारासम्म पुग्‍न सकेको छैन् । १० साउन ०७५ मा  निर्मलाको बलात्कारपछि हत्या भएको थियो । घरबाट साथीको घर हिँडेकी निर्मला साउन ११ मा घरभन्दा केहीवर रहेको उखुबारीमा मृत फेला परेकी थिइन् ।

प्रहरीले ४ भदौ ०७५ मा मुख्य अभियुक्त भन्दै भीमदत्तनगर १९, बाँगफाँटाका ३९ वर्षीय दिलीपसिंह विष्टलाई सार्वजनिक गरेको थियो । निर्मलको शरीरबाट निकालिएको स्वाबसँग दिलीपको डीएनए नमिलेपछि उनी छुटेका थिए । दिलीपलाई नक्कली अभियुक्त बनाइएको भन्दै सोही समयमा कञ्‍चनपुरमा स्थानीयको प्रदर्शन सुरु भएको थियो । प्रदर्शनकै क्रममा प्रहरीको गोली लागेर स्थानीय शनी खुनाले ज्यान गुमाउनु परेको थियो ।

दिलीपबाहेक प्रहरीले प्रदीप रावललगायत अन्य केहीलाई समेत पक्राउ गरेको थियो । निर्मला हत्या प्रकरणको अनुसन्धान विवादित भएको, प्रहरीले प्रमाण नष्ट गरेको आरोपमा कञ्‍चनपुरका तत्कालीन एसपी दिल्लीराज विष्टसहित प्रहरी अधिकारी बर्खास्तीदेखि निलम्बनसम्म भएका थिए । तर जिल्ला अदालत कञ्‍चनपुरले केही समयअघि सबै प्रहरी अधिकारीलाई सफाइ दिइसकेको छ ।

कैयौंको डीएनए, सयौंको बयान
निर्मला प्रकरणमा प्रहरीले हालसम्म ७५ जना बढीको डीएनए परीक्षण गरिसकेको छ । हाल डीएनए परीक्षणको काम प्रहरीले रोकेको छ । तर अनुसन्धान भने जारी छ । प्रहरी प्रवक्ता एसएसपी कुवेर कडायत अनुसन्धान जारी रहेको बताउँछन् ।

उनले भने, “सीआईबी, प्रदेश प्रहरी र कञ्‍चनपुरको टोली अनुसन्धानमै छ । हरेक कोणबाट अनुसन्धान गरिरहेका छौं ।” २५ महिनाको अवधिमा प्रहरीले शंकास्पद सयौंको बयानसमेत लिएको छ । यसक्रममा ट्यापे, आपराधिक गतिविधिमा संग्लन, गुन्डागर्दीमा संग्लन भनिएकाहरु र निर्मलाकै गाउँका दर्जनौंको डीएनए परीक्षणदेखि बयान लिएको हो । हत्या आशंकामै प्रहरीले दर्जनौंको स्केचसमेत बनाएको थियो । 

पछिल्ला केही वर्षयताका घटनामा सबैभन्दा बढी प्रहरी जनशक्ति परिचालन भएको यही घटना हो । निर्मला हत्या प्रकरणयता २ आईजीपी फेरिइसकेका छन् भने हाल प्रहरीको नेतृत्व शैलेश थापा क्षेत्रीले गरिरहेका छन् । थापाले अनुसन्धानलाई सूक्ष्म रुपमा अगाडि बढाउन अनुसन्धानमा संग्लन अधिकारीलाई निर्देशनसमेत दिएका छन् । तर हत्यारासम्म प्रहरी कहिले पुग्छ यकिन छैन ।

प्रमाणकै अभाव
निर्मला हत्याकाण्डमा प्रहरीलाई सबैभन्दा ठूलो समस्या हो अभियुक्तसम्म पुग्‍ने स्पष्ट प्रमाणको अभाव । त्यसैले २५ महिना बितिसक्दा पनि अभियुक्तसम्म प्रहरी पुग्‍न नसकेको हो । एक प्रहरी अधिकारीका अनुसार हत्यामा कसको संलग्‍नता थियो भन्‍ने ‘क्लु’ नपाउँदा अनुसन्धान पेचिलो बन्दै गएको हो । तर बर्खास्तीदेखि निलम्बनमा परेका प्रहरी अधिकारी भने दिलीप विष्ट नै मुख्य अभियुक्त भएको दाबी गर्दै आएका छन् ।

निकै चासो र विवादित बनेको निर्मला हत्याकाण्डको अनुसन्धानमा प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोका डीएसपीको कमान्डमा टोली कार्यरत छ । अनुसन्धान टोलीले सयौं शंकास्पद व्यक्तिको बयान लिने, निगरानी राख्‍ने, कल डिटेल हेर्नेलगायत काम गरिसक्दा पनि हत्यारासम्म पुग्‍ने ‘क्लु’ भेट्टाउन नसकेको हो । निर्मलाले मोबाइलसमेत नबोक्ने भएकाले प्रहरीलाई अनुसन्धानमा थप सकस भएको हो ।

प्रहरीले निर्मलाको गाउँ आसपासका वडाहरुको लगत संकलनसमेत गरेको थियो । त्यसक्रममा प्रहरीले झन्डै २ हजार बढी घरको विवरण संकलन गरेको हो । प्रहरीले संकलन गरेको विवरणमा घरमा को-को थिए, साउन १० अघि कहाँ थिए, उनीहरुको पृष्ठभूमि वा पेसा के हो, साउन १० पछि घर छाडेर वैदेशिक रोजगारी वा भारतमा को-को गएलगायत विवरण संकलन गरेको थियो । तर यो विवरण संकलनले समेत प्रहरी अनुसन्धानलाई सफलतामा पुर्‍याउन सकेन ।  

नेपाल प्रहरीका एक अधिकारीका अनुसार बलात्कारका घटनामा डीएनए परीक्षण गरिएको यो पहिलो घटना हो । निर्मला बलात्कार तथा हत्यामा चिनजानकै व्यक्ति, ट्यापे, लागुऔषध प्रयोगकर्ता वा मानसिक अवस्था कमजोर भएको व्यक्तिको संग्लनता हुनसक्ने प्रहरी आशंका छ । सुरुवातदेखि नै सीआईबीको टोली कञ्‍चनपुरमै सक्रिय छ ।

प्रहरीले अनुसन्धानमा प्राविधिक स्रोत-साधनको प्रयोग गरेपनि ‘म्यानुअल’ पद्धतिमै अनुसन्धान गर्नुपर्ने बाध्यता छ । अनुसन्धानमा संलग्‍न एक अधिकारीले भने, ‘‘यो घटनामा प्रविधिको प्रयोगभन्दा व्यक्तिलाई भेट्ने, खोज्‍नेलगायतकै काम बढी छ । किनकि निर्मलाले मोबाइल प्रयोग गर्ने नभएकाले प्रविधिबाट भनेजस्तो सहयोग पाउने अवस्था छैन ।’’

अदालतबाट प्रहरीले सफाइ पाएपछि पुराना र नयाँ तथ्य जोडेर अनुसन्धानमा प्रहरी जुटेको छ ।