काठमाडौं । आज विश्व रक्तदाता दिवस । रक्तदानले दोस्रो व्यक्तिको जीवन बचाएसँगै दातालाई समेत स्वास्थ बनाउँछ । त्यसैले रक्तदान लाई जीवनदान पनि भनिन्छ । सामान्यतया एउटा स्वस्थ व्यक्तिको शरीरमा ५ देखि ६ लिटर (करिब दस युनिट) रगत उत्पादन हुने गर्दछ ।

एक युनिट रक्तदान गर्दा ४७० मिलिमिटर रगत निकालिन्छ । ४७० एमएल रगत निकाल्नु भनेको शरीरमा भएको सबै रगतको करिब १४ प्रतिशत भएको चिकित्सकहरू बताउँछन् । रक्तदान नगरेपनि व्यक्तिको शरीरमा रगत निर्माण भएको १२० दिनभित्र सो रगत स्वत नष्ट हुने गर्छ भने सोही रगत अरूलाई दान गर्दा भने उत्पादन झनै छिटो हुने गर्छ । यसरी एकपटक रक्तदान गर्दा तीनजनाको जीवन बच्नसक्छ । 

कस्ता व्यक्तिले रक्तदान गर्ने ? 
अठार वर्ष उमेर र कम्तीमा ५० केजी तौल भएका स्वस्थ्य व्यक्तिले रक्तदान गर्न सक्छन् । रक्तचाप सिस्टोलिक १००–१८० तथा डायास्टोलिक ५०–१०० भएको अवस्थामा उच्च रक्तचापको औषधि खाइरहेका वा नखाएका जोसुकैले पनि रक्तदान गर्नसक्ने विश्व स्वास्थ्य संगठनले जनाएको छ । त्यस्तै, ज्वरो वा सास फेर्न गाह्रो नभएमा एलर्जी, सुक्खा खोकी भए, सामान्य रोगहरूको औषधि खाइरहेका व्यक्तिले पनि रक्तदान गर्न सक्छन् ।

कस्ता व्यक्तिले रक्तदान नगर्ने ?
अठार वर्षभन्दा कम ६० वर्षभन्दा बढी उमेर भएमा, महिलाहरूमा महिनावारी, गर्भवती भएको अवस्थामा रक्तदान दिन हुँदैन ।ब्लड प्रेसर कम भएमा, बारम्बार रिङ्गटा लाग्ने, चक्कर हुने वा बेहोस हुने समस्या भएमा पनि रगत दान गर्न नहुने विश्व स्वास्थ्य संगठनले जनाएको छ ।

यसैगरी उच्च रक्तचाप, मधुमेह लगायतको दीर्घकालीन रोग भएमा कुनै गम्भीर समस्या भएमा, कालाज्वर, डेँगु, हेपाटाइटिस बी लगायतका सरुवा रोगको संक्रमण भएमा पनि रक्तदान गर्न हुँदैन ।