काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपाली बालबालिका दाँत रोगका कारण विद्यालय नजाने गरेको एक अध्ययनले देखाएको छ । काठमाडौं विश्वविद्यालय (केयू) र युनिभर्सिटी अफ फिनल्याण्डले गरेको अध्ययनले बालबालिकामा दाँत किराले खाने समस्याका कारण विद्यालय नजाने गरेको देखाएको हो । 

देशका १८ जिल्लाका ३६ विद्यालयमा पढ्ने ५ देख १५ वर्ष उमेर समूहका १ हजार ५ सय ६६ बालबालिकामा अध्ययन गरिएको थियो । जसमा ३ सय बालबालिकाहरु दाँतको दुखाईकै कारण विद्यालय नजाने पाइएको हो । एक वर्षमा ३० दिन दाँत रोगका कारण नै वालबालिका विद्यालयले नजाने गरेको अध्ययनमा संलग्न धुलिखेल अस्पतालका डा.मनोज हुमागाईँ बताउँछन् । डा. हुमागाईले भने, “दाँत किराले खाएपछिको दुखाईका कारण बालबालिकामा रातभर ननिदाउने, विद्यालय जान नसक्ने  र बाल सुलभ अन्य गतिविधिमा कमी आउने हुन्छ ।”
त्यसैगरी, ‘जंकफूड’ को अत्यधिक प्रयोगले बालबालिकाको दाँत बिगारेको नेपाल डेन्टल एसोसियनका अध्यक्ष डा. सन्तोषमान राजभण्डारीेले बताए । उनले भने, “बालबालिकालाई खुवाईने कृत्रिम दूधको बढ्दो प्रयोग र गुलियो खानेकुरा खाईसकेपछि सरसफाईमा ध्यान नदिने प्रवृत्तिका कारण दाँत किराले खाने समस्या देखिएको छ ।”

दन्तरोग विशेषज्ञ कम
नेपाल मेडिकल काउन्सिलमा हालसम्म २ हजार ३ सय दन्त रोगका विशेषज्ञ दर्ता रहेकोे काउन्सिलका रजिष्ट्रार दिलिप शर्माले बताए । काठमाडौंमा १ जना दन्त चिकित्सकको भागमा ९ हजार जनसंख्या पर्ने गरेको छ भने काठमाडौ बाहिर १ जना दाँत रोगका चिकित्सक भागमा ५० हजार जनसंख्यामा पर्ने गरेको नेपाल डेन्टल एसोसियनले जनाएको छ । 

विश्व स्वास्थ्य संगठन मापदण्ड अनुसार प्रति ४ हजार जनसंख्यामा १ जना दन्त रोगका चिकित्सक आवश्क पर्ने उल्लेख छ । उक्त मापदण्ड अनुसार २ दन्त चिकित्सक भागमा पर्ने जनसंख्या एउटै चिकित्सकले भागमा परेको देखिन्छ । काठमाडौ बाहिरका जिल्लामा पर्याप्त चिकित्सक उपलब्ध हुन नसकेको नेपाल डेन्टल एसोसिएसनका महासचिव समेत रहेका डा. हुमागाईले बताए । 

त्यसैगरी, स्वास्थ्य मन्त्रालयले २०७१ सालमा ल्याएको राष्ट्रिय मुख स्वास्थ्य नीतिमा  प्रत्येक प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा एक जना दन्त चिकित्सक खटाउने उल्लेख  छ । तर त्यो कार्यान्वयमा नआएको एसोसिसनले जनाएको छ । संघीय संरचना अनुसार प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा दाँत रोगका विशेषज्ञ उपलब्धता बढाउन स्वास्थ्य  तथा जनसंख्या मन्त्रालय लागि परेको प्रवक्ता डा. श्रीकृष्ण गिरीले बताए । उनले भने, “संघिय संरचना प्रत्येक प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा र गाउँपालिकामा १५ वेडको अस्पतालमा भएमा एक जना दाँत रोगका विशेषज्ञ राख्ने विषयमा छलफल भईरहेको छ  ।”