काठमाडौं । सरकारले दक्षिण कोरियाका लागि नेपाली राजदूतमा सिफारिस शिवमायातुम्वाहाङ्फेले बुधबार संसदीय सुनुवाइ समितिमा आफ्नो कार्ययोजना प्रस्तुत गरेकी छन् ।

“नेपालले गणतन्त्र कोरियाबाट विभिन्न लाभ लिन सक्ने स्थिति छ । तर, हाम्रा नीतिगत र योजना कार्यान्वयनमा भएका समस्याका कारण सोचे जति लाभ लिन नसकिरहेको अवस्था विद्यमान छ,” संसदीय सुनुवाइका क्रममा तुम्वाहाङ्फेले भनिन् ।

दुई देशबीच उच्चस्तरीय भ्रमण हुन नसक्दा र महत्त्वपूर्ण निकायहरूबीचको सहकार्य कमजोर हुँदा लाभ लिन नसकिएको उनको तर्क थियो ।

“झन्डै दुई करोड कोरियाली नागरिकले विदेश भ्रमण गर्ने गरेकामा नेपालमा ३० हजारमात्र आउने गरेका छन् । तथ्यांकअनुसार कोरियाली नागरिकले सन् २०२३ मा विदेशमा क्रेडिट कार्डबाट मात्रै १४.३२बिलियन अमेरिकी डलर खर्च गरेका छन् । त्यो भनेको नेपालको वार्षिक बजेट बराबर हो । तर, नेपालमा त्यसको नगण्यमात्रै भित्रिएको अवस्था छ,” तुम्वाहाङ्फेले भनिन् ।

कोरियालीहरूले नेपालमा लगानीको इच्छा राखे पनि लगानी भित्र्याउन नीतिगत र लगानीको वातावरण दिन नसकिएको भनाइ उनको थियो । नेपालले सहकार्य गर्न खोजेको क्षेत्रबारे रणनीतिक योजना र भिजनको आवश्यकता रहेको उनले औँल्याइन् ।

“दुई सार्वभौम मुलुकबीच संवाद र सहयोगलाई सहज बनाउन राजदूतले कूटनीतिक सहजकर्ताको रूपमा काम गर्नुपर्दछ,” उनले भनिन्, “राजदूत विदेशी राष्ट्रहरूमा कूटनीतिक प्रतिनिधि हुन्, उनीहरूको काम दुई देशबीच सकारात्मक सम्बन्ध कायम राख्न मद्दत गर्ने हो ।”

नेपाल र दक्षिण कोरियाबीचको कूटनीतिक सम्बन्धलाई अझै व्यवस्थित र उचाइमा पुर्‍याउन आफू राजदूत भएर गए उच्चस्तरीय भ्रमणमा जोड दिने उनले बताइन् ।

“कोरियाबाट नेपालतर्फ हुने आयातको तुलनामा नेपालको निर्यात निकै कम रहेकाले व्यापार सन्तुलन कायम गर्न नेपालमा कोरियाली लगानी आवश्यक छ । ऊर्जा, पर्यटन, कृषि, सूचना प्रविधिजस्ता क्षेत्रमा लगानी साझेदारी बढाउन सकिन्छ,” उनले भनिन् । नेपालमा लगानी तथा निर्यात वृद्धि गर्ने आफ्नो योजना रहेको उनले सुनाइन् ।

कोरियासमक्ष चक्रपथसहित सडक निर्माण, ठूला पूर्वाधारलगायत विभिन्न निर्माण कार्यका लागि प्रस्ताव गर्ने उनको योजना छ ।

सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा, फोहोर व्यवस्थापन, अर्गानिक मल उत्पादन कारखाना खोल्नेलगायत विषयमा सहयोगको प्रस्ताव गर्ने पनि उनको भनाइ छ ।

पर्यटन प्रवर्धनका लागि लुम्बिनीलाई विश्व शान्ति केन्द्र बनाउन पहल गर्ने, लुम्बिनीलाई ५०० मिलियन बौद्धमार्गीहरूको आस्थाको केन्द्र बनाउने लक्ष्यसहित कम्तीमा ०.५ प्रतिशत बौद्धमार्गीलाई नेपाल ल्याउन पहल गन उनको लक्ष्य छ । 

“लुम्बिनीलाई विश्व शान्ति सहरको रूपमा विकास गर्न कोरियन प्रोफेसर डा. क्वाक योङ हुनले तयार पारेको गुरुयोजना कार्यान्वयनका लागि पहल गर्ने छु । अत्याधुनिक सहरको परिकल्पना गरिएको उक्त गुरुयोजनाले लुम्बिनीलाई शान्ति र आध्यात्मिकसँगै अत्याधुनिक सहरको रूपमा विकास गर्ने उल्लेख छ,” तुम्वाहाङ्फेले भनिन् ।

नेपाल वायुसेवा निगमको जहाज उडानमा अहिले देखिएको प्राविधिक समस्या हल गर्न पहल र प्रयत्न गर्ने उनले बताइन् ।