काठमाडौं । नेपाल दूरसञ्चार कम्पनी लिमिटेड (नेपाल टेलिकम)ले कर्न्भरजेन्ट रियल टाइम बिलिङ तथा ग्राहक सेवा सिस्टमका लागि आह्वान गरेको टेन्डरमा एउटा मात्रै कम्पनीको आवेदन परेको छ । टेलिकमका अनुसार साउन १५ गते अन्तिम म्याद रहेको टेन्डरमा अमेरिकी कम्पनी सीएसजी इन्टरप्राइजेजको आवेदन परेको हो ।

टेलिकमले बिलिङ सिस्टमका लागि गत वर्ष २०८० को चैत १८ मा पहिलोपटक टेन्डर आह्वान गरेको थियो । त्यसयता टेन्डरको म्याद तीनपटक थपेर साउन १५ सम्म पुर्‍याएको थियो । साउन १५ को अन्तिम दिन अमेरिकी कम्पनी सीएसजीको आवेदन परेको हो । सोही दिन आवेदन दिन खोज्दा आफ्ना कागजातहरु अपलोड नभएको चिनियाँ दूरसञ्चार पूर्वाधार कम्पनी हुवावेले निवेदन दिएको छ ।

तीनपटक म्याद थप हुँदा आवेदन नदिएका कम्पनीले साढे चार अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी लागत अनुमानको यो ठेक्काका लागि अन्तिम समयमा आवेदन दिन खोजेको देखिन्छ । यस्तो हुँदा अमेरिकी कम्पनी सीएसजीको आवेदन मात्रै परेको हो ।

हुवावेले भने आवेदनका क्रममा आफ्नो कागजात नै अपलोड नभएको भन्दै टेलिकम र सार्वजनिक खरिद तथा अनुगमन कार्यालयलाई जानकारी गराएको छ । टेलिकमका प्रवक्ता किशोरकुमार भट्टले सीएसजीको आवेदन परेको र हुवावेले आवेदन पर्न नसकेको जानकारी गराएको बताए ।

“बिलिङ सिस्टमका लागि एक मात्र कम्पनीको आवेदन परेको छ । हुवावेले आफूले आवेदन दिन खोज्दा अपलोड नभएर असफल भएको भनेको छ, त्यो वेबसाइट सरकारको भएका कारण हामीले सार्वजनिक खरिद तथा अनुगमन कार्यालयलाई सम्पर्क गर्न सुझाएका छौँ,” टेलिकमका प्रवक्ता भट्टले भने । 

सार्वजनिक खरिदको सिस्टममा समस्या नभएका कारण समयावधि सकिएर वा उनीहरूको प्राविधिक कमजोरीका कारण आवेदन पर्न नसकेको हुनसक्ने उनको भनाइ छ ।

हुवावेले बिलिङ सिस्टमका लागि आवेदन दिन खोज्दा अपलोड हुन नसकेको भन्दै बुधबार सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालयमा समेत निवेदन दिएको छ । सार्वजनिक खरिदको वेबसाइटमा आवेदन भने त्यस्तो कुनै समस्या नरहेको कार्यालयका प्रवक्ता विष्णुप्रसाद शर्माको भनाइ छ । उनले भने, “हुवावेले आवेदन दिन खोज्दा असफल भयो भनेर निवेदन दिएको छ । हाम्रो सिस्टममा त्यस्तो कुनै समस्या छैन । त्यसबारे थप आईटी डिपार्टमेन्टले हेर्छ होला ।”

टेलिकमले अब सीएसजीको प्रस्तावको प्राविधिक र आर्थिक विवरणको विश्लेषण गरेर प्रक्रिया अघि बढाउने छ । सीएसजी छनोटमा परेमा टेलिकमले सूचना जारी गर्नेछ । त्यसमा विरोध नभएमा नयाँ कन्र्भजेन्ट रियल टाइम बिलिङ तथा कस्टुमर सर्पोटक सिस्टमको खरिद प्रक्रिया अघि बढ्नेछ ।

टेलिकमको बिलिङ प्रणाली निकै महत्त्वपूर्ण सफ्टवयर मानिन्छ । यसले ग्राहकले फोन गरेको समयावधिको लाइभ पैसा काट्ने, म्यासेज गर्दा लाग्ने शुल्क काटेर सोही अनुसारको लाइभ बिल तयार पार्ने, जानकारी दिने र ग्राहकलाई डाटा र अन्य सेवा प्रदानगर्ने लगायत काम गर्छ । 

नेपाल टेलिकमले हाल चिनियाँ कम्पनी एसिया इन्फोको बिलिङ प्रणाली प्रयोग गर्दै आएको छ । करिब १२ वर्ष पुरानो यो प्रणालीका कारण टेलिकमको सेवामा समस्या आउने गरेको गुनासो हुने गरेको छ । यस विषयमा २०७९ को माघमा सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयका सहसचिव गौरव गिरीको संयोजकत्वमा बनेको छानबिन समितिले टेलिकमको बिलिङ प्रणालीमा सातदेखि ११ प्रतिशत आम्दानी गुमिरहेको निष्कर्षसहितको प्रतिवेदन बुझाएको थियो ।

यसअघि २०७८ सालमा डिल्ली अधिकारी र २०७९ सालमा सुनिल पौडेल प्रबन्ध निर्देशक (एमडी) हुँदा बिलिङ प्रणाली खरिद गर्ने प्रक्रिया सुरु भएको थियो, तर अघि बढ्न सकेको थिएन । २०७९ को पुसमा तत्कालीन सञ्चालक समितिका अध्यक्ष सञ्चारसचिव बैकुण्ठ अर्याल र एमडी पौडेल हुँदा एसिया इन्फोसँगको सम्झौता अवधि थप चार वर्ष थपिएको थियो ।

बिलिङ प्रणालीमा समस्या हुँदा समेत एसिया इन्फोलाई निरन्तरता दिएको भन्दै विवाद भएको थियो । यस विषयमा भ्रष्टाचारको आशंकापछि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले टेलिकमलाई नयाँ खरिद प्रक्रिया अघि बढाउन भनेको थियो । त्यसपछि २०८० को चैतमा आएर मात्रै टेलिकमले पुरानै कागजात र लागत अनुमानका आधारमा नयाँ टेन्डर आह्वान गरेको थियो ।