काठमाडौं । पश्चिम रुकुमका १० वर्षीय बालक रोशन हमाल आमाबुबाको सहारामा स्कुल जानुपर्ने हो । तर, १० वर्षपुग्दा पनि उनी स्कुल भर्ना हुनबाट वञ्चित छन् ।

आमाबुबाको माया आवश्यक रहेका बेला आमा विमला बिसी र बुबा रेशम हमालबीचको विवादले उनको बाल मस्तिष्कमा मात्रै असर गरेको छैन कि स्कुलबाट समेत वञ्चित हुनुपरेको छ ।

आमाबुबाकै बेमेलका कारण रोशन बेबारिसे अवस्थामा पुगेको उनका मामा सुरेन्द्र बिसी बताउँछन् । भन्छन्, “स्कुल पठाउन खोज्दा जन्मदर्ता आवश्यक पर्छ भनेपछि भर्ना गर्न सकिएको छैन । जन्मदर्ताका लागि अदालत धाउँदा धाउँदा थाकिसक्यौँ ।”

पश्चिम रुकुमको मुसिकोट नगरपालिका–१ का विमला र पूर्वी रुकुमको सिस्ने–५ का रेशम हमालबीच २०७० मा विवाह भयो । उनीहरूले प्रेम विवाह गरेका थिए । विवाहको एक वर्षपछि २०७१ असार १५ मा रोशनको जन्म भयो । रोशनको जन्म हुँदासम्म विमला र रेशमको सम्बन्ध राम्रै थियो ।

रोशनको जन्म जिल्ला अस्पताल रुकुममा भएको हो । रोशन जन्मिएको करिब तीन महिनापछि रेशमले विमलाको कोखबाट जन्मिएको रोशन आफ्नो छोरा नभएको जिकिर गर्न थालेको उनका परिवारको दाबी छ । त्यही विवादले विमला र रेशम सँगै बस्न नसक्ने अवस्थामा पुगे । विमला रेशमको घर छाडी माइतीमा बस्न थालिन् । विमला र रेशमको विवाह दर्ता भएको थिएन ।

विमला छोरा पाल्दै माइती बस्न थालिन् । छोराको जन्मदर्ता र नाता प्रमाणका लागि रेशमलाई गुहार्न थालिन् । तर, रेशम विवाह जन्मदर्तादेखि नाता प्रमाणित कुनै कुरा गर्न पनि तयार नभएको विमलाका आफन्तको भनाइ छ ।

...अनि अदालतको ढोका पुगिन्

आफ्नो कोखबाट जन्मिएको रोशनको जन्मदर्ता गर्न रेशम नमानेपछि विमला वाध्य हुँदै नाता कायम गर्न अदालतको ढोका ढकढक्याउन पुगिन् ।

विमलाको मागअनुसार जिल्ला अदालत रुकुमले २०७२ असार २२ मा रेशम र रोशन बाबु–छोराको नाता कायम हुने फैसला गर्‍यो । तर, अदालतले फैसला गर्दासमेत रेशम रोशनलाई छोरा स्वीकार गर्न तयार भएनन् ।

उनी जिल्ला अदालतको फैसलाविरुद्ध पुनरावेदन गर्न २०७२ असोज २४ मा उच्च अदालत दाङ, तुलसीपुर पुगे । रेशमले पुनरावेदन गरेको करिब दुई वर्षपछि २०७४ जेठ २१ मा उच्च अदालतले समेत विमलाकै पक्षमा फैसला गर्दै जिल्लाकै फैसलालाई सदर गरिदियो ।

यसरी दुई तहको अदालतले नाता कायम गर्दा पनि रेशमले रोशनलाई छोरा स्वीकार गर्न मानेका छैनन् । बरु रेशम फेरि दुवै तहको फैसला दोहोर्‍याइ हेरिपाऊँ भन्दै २०७४ पुस १६ मा सर्वोच्च पुगे ।

तर, सात वर्ष पुग्दा पनि सर्वोच्च अदालतले कुनै फैसला गर्न सकेको छैन । उता रेशम भने सर्वोच्चको फैसला नआउँदासम्म कुनै नाता कायम गर्न नसक्ने भन्दै पन्छिएका मात्रै छैनन् कि उनले अर्को बिहेसमेत गरिसकेका छन् ।

अर्को श्रीमतीबाट समेत उनको छोरा भइसकेको बिमलका आफन्त बताउँछन् । सर्वोच्चमा हासम्म ३४ पटक पेसी चढ्दा पनि हेर्न नभ्याउने भन्दै सारिएको छ ।