मस्को । रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले आउँदो ६ वर्षका निम्ति आफ्नो पाँचौँ चरणको कार्यकाल मंगलबार अबेरबाट सुरु गर्दै छन् । उनले विशाल क्रेमलिन दरबारको सेन्ट एन्ड्रुय हलमा आउँदो ६ वर्षका लागि राष्ट्रपति पदको शपथ लिनेछन् ।

सन् २०२० मा शपथ लिँदा उनले ‘प्रजातन्त्रको संरक्षण र विकास तथा रुसको हेरचाह’को प्रतिबद्धता जनाएका थिए । तर, प्रजातन्त्र राम्रो भएन । उनी देशभित्रका स्वतन्त्रताका हिमायतीमाथि कठोर देखिए । उनी रुसको इतिहास हेर्दा जोसेफ स्टालिनपछि दोस्रो धेरै समय शासन गर्ने व्यक्तिका रूपमा चिनिएका छन् ।

तत्कालीन सोभियत कम्युनिस्ट पार्टीका महासचिवका हिसाबले स्टालिनले सन् १९२२ देखि १९५२ सम्म ३३ वर्ष शासन गरेको मानिन्छ । पुटिनले भने सन् १९९९ डिसेम्बर ३१ मा कार्यवाहक राष्ट्रपतिका रूपमा काम सुरु गरेका हुन् । उनको आउँदो कार्यकाल सन् २०३० सम्मका लागि हुनेछ ।

रुस अर्थतन्त्रको ‘कोल्याप्स’को अवस्थामा रहेकामा अहिले विश्वव्यापी सुरक्षामा चुनौती दिलाउने राष्ट्रमा उनले स्थापित गरेको कतिपयले जनाएका छन् । २०२२ मा युक्रेनमाथि आक्रमण सुरु गरेपछि पश्चिमा राष्ट्रहरूले रुसमाथि नाकाबन्दी बढाएका छन् । रुस अहिले चीन, इरान र उत्तर कोरियाको सहयोगमा चलिरहेको मानिन्छ । युक्रेनमाथिको आक्रमणलाई दोस्रो विश्वयुद्धपछिकै सबैभन्दा ठूलो द्वन्द्वका रूपमा लिइएको छ ।

प्रश्न यो छ कि ७१ वर्षीय पुटिनले अबका ६ वर्ष आफ्नो देशमा र विश्वका निम्ति के गर्लान् ? रुसको सेनाले अहिले युक्रेनका भूभाग कब्जा गरिरहेको छ । युद्धस्थलमा रुस र युक्रेन दुवैले ठूलो क्षति व्यहोरिरहेका छन् । पुटिनको लोकप्रियता आन्तरिक रूपमा भने केही बढेको जनाइएको छ । तर, अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा उनी आलोचित छन् ।

उनले २०१८ मा आफ्नो कार्यकाल सुरु गर्नुअघि रुसलाई विश्वको पाँचौँ अर्थतन्त्र बनाउने लक्ष्य लिएका थिए । उनले त्यो अर्थतन्त्र मोर्डन एन्ड डाइनामिक (आधुनिक र गतिशील) हुने बताएका थिए । अहिले रुसको अर्थतन्त्र युद्धमा अल्मलिइरहेको अवस्थामा छ ।

विश्लेषक पुटिनले अर्को नयाँ ६ वर्षे कार्यकाल सुरु गरेपछि सरकारले युद्धकै खर्च जुटाउन कर बढाउने र बढीभन्दा बढी मानिसलाई सेनामा भर्ती हुन दबाब दिने अनुमान गर्छन् । उनले नयाँ प्रधानमन्त्री र मन्त्रिपरिषद् पनि बनाउने सम्भावना रहेको जनाइएको छ ।

उनले मुख्य क्षेत्रका रूपमा रक्षा मन्त्रालयलाई हेर्नेछन् । रक्षा मन्त्रालय सम्हाल्नेहरू विगतमा विवादमा मुछिएका थिए । गएको फेब्रुअरीमा विपक्षी नेता अलेक्सेई नाभाल्नीको विवादास्पद रूपमा जेलमा मृत्यु भएको थियो । उनका अरू कतिपय आलोचक कि जेलमा छन् कि विदेश गइसकेका छन् । विदेशमा रहेका उनका विरोधी समेत सुरक्षालाई लिएर डराइरहेका छन् । क्रेमलिनले स्वतन्त्र मिडिया, अधिकारकर्मी समूह र समलिंगी समूहलाई पनि पुटिनको कार्यकालमा अप्ठ्यारो अवस्था सिर्जना गरेको छ ।

अमेरिकामा पहिला ह्वाइट हाउसका सुरक्षा सल्लाहकार रहिसकेकी फियोना हिल अहिले पुटिनले आफूलाई ‘रसियन जार भ्लादिमिर द ग्रेटजस्तै ठानेको’ बताउँछिन् ।

रुसमा गएको मार्च १५ देखि १७ सम्म राष्ट्रपति निर्वाचन भएकामा पुटिनलाई करिब ८८ प्रतिशत मत प्राप्त भएको थियो । उनका प्रमुख आलोचक नाभाल्नीको जेलमा मृत्यु भएलगत्तै निर्वाचन गरिएको थियो ।

मंगलबार हुन लागेको नयाँ कार्यकालको शुभारम्भ गर्ने पुटिनको विशेष समारोहमा अमेरिका र धेरैजसो युरोपेली राष्ट्रले आफ्ना राजदूतलाई नपठाउने जनाएका छन् ।

अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले पत्रकारसँगको कुराकानीमा आफ्नो देशका प्रतिनिधि उक्त समारोहमा नजाने बताएका छन् । यस्तै, बेलायत र क्यानडाले पनि आफ्नो देशका कोही प्रतिनिधि समारोहमा नजाने जनाएका छन् ।

बाल्टिक राष्ट्रहरू इस्टोनिया, लात्भिया र लिथुआनियाले पनि आफ्ना कोही प्रतिनिधि त्यहाँ नजाने जनाएका छन् । एबीसी न्युज, बीबीसी र अलजजिराबाट ।