काठमाडौं । सरकार अहिले तेस्रो लगानी सम्मेलनको तयारीमा जुटेको छ । आगामी वैशाख १६ र १७ गते काठमाडौंमा हुने लगानी सम्मेनलमा सरकारले १३० भन्दा बढी परियोजनाहरू प्रस्तुत गर्ने तयारी गरेको छ ।

लगानी सम्मेलनका लागि सरकारले विभिन्न देशका उद्यमी एवं लगानीकर्ताहरूलाई निमन्त्रणा पठाइसकेको छ ।

सरकारले यसअघि सन् २०१७ मा पहिलो लगानी सम्मेलन आयोजना गरेको थियो । त्यसमा विभिन्न देशका २६ कम्पनीले जलस्रोत, प्रविधि, पूर्वाधारलगायत परियोजनामा लगानी गर्न रुचि देखाएका थिए ।

अर्काे लगानी सम्मेलन सन् २०१९ मा आयोजना भएको थियो । त्यतिबेला निजी क्षेत्रबाट १७ र सार्वजनिक क्षेत्रबाट ४६ गरी ६३ परियोजना प्रस्तुत गरिएका थिए ।

४२ परियोजनामा लगानी स्वीकृत

लगानी सम्मेलनमा प्रस्तुत भएका र अन्य गरी बोर्डले हालसम्म ४२ परियोजनामा लगानी स्वीकृत गरेको छ । जसमा २८ ऊर्जा र १४ गैरऊर्जा क्षेत्रका परियोजना छन् ।

यी परियोजनामा १२ खर्ब ५० अर्ब लगानी स्वीकृत भएको छ । स्वीकृत भएमध्येको पाँच खर्ब २५ अर्ब लगानी कार्यान्वयन हुने तथा सञ्चालनमा आउने पक्रियामा छ ।

४२ परियोजनामा लगानी स्वीकृत भए पनि हालसम्म ११ वटा परियोजनामा मात्रै लगानी भित्रिएको छ । लगानी जुटेका ती ११ परियोजनामध्ये सन् २०१९ को लगानी सम्मेलनमा प्रस्तुत भएको एक परियोजना मात्रै छ ।

पश्चिम सेती तथा एसआर सिक्स संयुक्त जलविद्युत् आयोजना २०१९ को लगानी सम्मेलनमा प्रस्तुत भएको थियो । दुई खर्ब ७० अर्ब १२ करोड रुपैयाँ लागतको परियोजनामा ३४ करोड लगानी जुटेको छ ।

११ परियोजनामा एक खर्ब ३७ अर्ब लगानी भित्रियो

बोर्डले हालसम्म ११ वटा परियोजनामा मात्रै लगानी जुटाएको छ । नौ खर्ब १५ अर्ब ८० करोड रुपैयाँका यी परियोजनाका लागि हालसम्म एक खर्ब ३७ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ विदेशी लगानी नेपाल भित्रिएको छ ।

बोर्डका अनुसार हालसम्म बोर्डमार्फत नेपाल भित्रिएको विदेशी लगानी नै यही एक खर्ब ३७ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ हो ।

कुन परियोजनामा कति ?

अरूण तेस्रो जलविद्युत्: ९०० मेगावाटको यो परियोजनाको कुल लागत एक खर्ब ४४ अर्ब ७६ करोड रुपैयाँ छ । ६५ प्रतिशत भन्दा बढी भौतिक निमार्णको काम भइसकेको अरूण तेस्रो जलविद्युत् परियोजनाका लागि ६४ अर्ब ७० करोड रुपैयाँ लगानी भित्रिसकेको छ ।

पश्चिम सेती तथा एसआर सिक्स : यस संयुक्त जलविद्युत् आयोजनाका लागि ३४ करोड रुपैयाँ लगानी नेपाल भित्रिएको छ । हाल परियोजनाको विस्तृत अध्ययन रिपोर्ट तयार भइरहेको छ ।

माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत् : कुल एक खर्ब ६२ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ लागत रहेको परियोजनाका लागि दुई खर्ब ८२ करोड रुपैयाँ लगानी नेपाल भित्रिसकेको छ ।

तल्लो अरूण जलविद्युत् : ९२ अर्ब ६७ करोड रुपैयाँ कुल लागत रहेको यो परियोजनाको विकास सहायताका लागि सम्झौता भइसकेको छ । सोही अनुसार ८४ करोड रुपैयाँ लगानी नेपाल भित्रिएको छ । 

माथिल्लो मर्स्याङ्दी दोस्रो जलविद्युत् : यसको कुल लगानी ७८ अर्ब ३४ करोड रुपैयाँ रहको छ । डीपीआर भइसकेर समीक्षा भइसकेको यो परियोजनाका लागि १० करोड ४० लाख रुपैयाँ भित्रिएको छ ।

माथिल्लो त्रिशूली पहिलो जलविद्युत् : ७३ अर्ब १५ करोड रुपैयाँ कुल लागत अनुमान रहेको यो परियोजना निमार्णाधीन छ । हालसम्म यसका लागि १६ अर्ब ५० करोड रुपैयाँ लगानी भित्रिसकेको छ ।

ह्वासिन सिमेन्ट नारायणी : पूर्णरूपमा सञ्चालनमा आइसकेको ह्वासिन सिमेन्टमा १४ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ विदेशी लगानी भएको छ । यसले दैनिक तीनहजार टन सिमेन्ट उत्पादन गर्छ ।

होङ्सी सिमेन्ट : पूरै ३७ अर्ब ३५ करोड लगानी भइसकेर यो परियोजना सञ्चालनमा आइसकेको छ । यसले दैनिक ६ हजार टन सिमेन्ट उत्पादन गर्छ ।

रिजन सौर्य : कुल १९ अर्ब ८१ करोड रुपैयाँ लागत रहेको यो परियोजनाका लागि आठ करोड ७० लाख रुपैयाँ लगानी भित्रिएको छ ।

डोल्मा सोलार : कुल २२ अर्ब पाँच करोड रुपैयाँ लागत रहेको डोल्मा सोलार परियोजनाका लागि ६ करोड दुई लाख रुपैयाँ लगानी नेपाल भित्रिएको छ ।

भेन्चर वेस्ट टू ऊर्जा : धरानमा सञ्चालनमा आइसकेको फोहरबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने यो परियोजनामा २४ करोड रुपैयाँ विदेशी लगानी भएको छ ।