काठमडौं । नेपाली कांगेसको गोदावरी महासमिति बैठक बिनानिष्कर्ष सकिएको छ । उपसभापति र महामन्त्रीहरूका ‘परस्पर बाझिएका’ प्रस्ताव सर्वसम्मतिले पारित गरेको महासमितिले निष्कर्ष निकाल्ने र कार्यान्वयन गर्ने जिम्मा केन्द्रीय समितिलाई छोडिदिएको छ । अब केन्द्रीय समितिमा देउवालाई बहुमतमार्फत निर्णय गर्न सहज हुने निश्चित छ ।

कांग्रेसको विधानअनुसार महाधिवेशनपछिको सबैभन्दा ठूलो र शक्तिशाली संस्था हो, महासमिति । महासमितिसँग नेतृत्व फेर्नेबाहेक सबै अधिकार छ । तर, चार दिन चलेको छलफलको निष्कर्ष ननिकालेरै महासमिति बैठक सकिएको छ । महासमितिले अन्तिम निष्कर्ष निकाल्ने जिम्मा केन्द्रीय समितिलाई दिएको छ ।

उसो त कांग्रेसले महासमितिको बैठकमा नेताहरूले प्रस्तुत गरेका प्रस्तावले पार्टीको नीति, सांगठनिक कार्ययोजना र समसामयिक सन्दर्भमा स्पष्ट दृष्टिकोण निर्माण गरेको दाबी गरेको छ ।

बैठकमा उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काले नीति प्रस्ताव, महामन्त्री गगन थापाले सांगठनिक प्रस्ताव, महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले समसामयिक राजनीतिक प्रस्ताव पेस गरेका थिए ।

"बन्द सत्रमा प्रस्तुत प्रस्तावमा सहभागी सदस्यबाट आएका महत्त्वपूर्ण सुझावहरूका आधारमा केन्द्रीय कार्यसमितले परिमार्जनसहित अन्तिम रूप दिने गरी तीनवटै प्रस्ताव महासमितिको यो बैठक सर्वसम्मतिले पारित गर्दछ,” निष्कर्षमा भनिएको छ ।

चुनावी गठबन्धन गर्ने र नगर्नेदेखि धेरै विषयमा बाझिएका प्रस्तावहरू सर्वसम्मतिबाट पारित हुनुले कांग्रेसलाई फेरि तदर्थवादमा लैजाने देखिएको छ । अर्कोतिर केन्द्रीय समितिको बहुमतबाट सभापतिलाई आफूअनुकूल निर्णय गर्ने प्रवृत्तिको निरन्तरतालाई पनि महासमितिले खुला राखिदिएको छ ।

पार्टीको नीति र रणनीतिको अन्तरद्वन्द्वमा फसेका प्रस्तावलाई सर्वसम्मतिले पारित गर्दा समझदारीको साझा दस्तावेज निर्माणमा पनि कांग्रेस चुकेको छ ।

राजनीतिक विश्लेषक प्राध्यापक कृष्ण खनाल महासमिति सदस्यहरूले नेताका अगाडि आफ्नो सार्वभौम अधिकार दाबी नै नगरेको बताउँछन् । अहिलेसम्म पनि नेपालमा नेतामुखी राजनीति चलिरहेको र महासमितिको बैठक औपचारिकतामा सीमित भएको उनको बुझाइ छ ।

“महाधिवेशनले महासमितिलाई छोड्ने, महासमितिले केन्द्रीय समितिलाई छोड्ने, केन्द्रीय समितिले पदाधिकारीलाई छोड्ने र पदाधिकारीले सभापतिलाई छोड्ने पुरानै प्रवृत्ति हो,” खनाल भन्छन्, “नेपालको राजनीति नेतामुखी भएर चलिरहेको छ । कांग्रेसको महासमितिले नै पूर्णता पाएको छैन ।”

उनले भागबन्डा नमिलेर अपूर्ण भएको महासमितिबाट पूर्ण निर्णयको अपेक्षा नै गर्न नसकिने बताए ।

“नेपालका राजनीतिक दलले पुरानो संरचनाबाट बाहिर निस्कन नसकेको भन्दै जनताले जनमतबाटै नयाँ म्यान्डेट खोजी गरेको छ । मेरो बुझाइको संगठन संरचनामा कांग्रेस होइन, कुनै पनि राजनीतिक दल छैनन्,” खनालले भने, “नेपालका राजनीतिक दल ठूला नेताको जबर्जस्त पकडमा छन् । राजनीति आदेशमुखी छ, कार्यकर्तामा दास प्रवृत्ति छ । नेतालाई खुसी पारेर भाग लिने प्रवृत्ति छ ।”

यस्ता प्रवृत्तिबाट कांग्रेस बाहिर निस्कन नसकेको प्रमाणित भएको उनको बुझाइ छ ।

कसले के भने ?

बैठकको समापन समारोहमा सभापति देउवाले महासमितिमा आएका सुझावहरू महत्त्वपूर्ण रहेको बताए । उनले प्राप्त सुझावहरू केन्द्रीय समितिको बैठकबाट परिमार्जनसहित पारित गरेर निष्कर्ष निकाल्ने अश्वासन दिएका छन् ।

“महासमिति सदस्यहरूले महत्त्वपूर्ण सुझावहरू दिनुभएको छ । यहाँ आएका सुझावहरू समावेश गरेर केन्द्रीय समिति बैठकले परिमार्जन गर्ने गरी प्रस्तावहरू पारित भएका छन्,” देउवाले भने, “आगामी केन्द्रीय समितिले प्रतिवेदन परिमार्जन गर्ने छ ।”

महामन्त्री थापाले कांग्रेस सत्तामा जान र मत ल्याउने मुद्दा बोक्न स्थापना नै नभएको बताए । उनले कांग्रेसको धर्म नै देश र जनताको हित भएको बताए । महासमिति बैठकमा हिन्दु धर्मका पक्षमा चलेको अभियानलाई लक्षित गर्दै उनले कांग्रेसको जिम्मेवारी उत्तेजना फैलाउने नभएर चेतनाको सञ्चार गर्ने भएको बताए ।

“यो पार्टी किन बन्यो ? कांग्रेस बन्दै गर्दा सरकारमा जाने ठाउँ थियो ? चुनाव हुने अवस्था थियो ?,” थापाले भने, “यो पार्टी नेपाली जनताको हित गर्ने उद्देश्यले निर्माण भएको हो । नेपाली जनताको हित यो पार्टीको धर्म हो । हाम्रो काम उत्तेजना बढाउने होइन, चेतना फैलाउने हो ।”

थापाले मुद्दाकेन्द्रित भएर राजनीति गर्दा हारको मानसिकता र त्रास त्याग्नुपर्ने बताए । मुद्दा केन्द्रित राजनीति गर्न सके कांग्रेस एक्लैले बहुमत ल्याउन सक्ने उनको दाबी छ ।

अर्का महामन्त्री शर्माले कांग्रेसबाट अब कसैले पनि दुईपटक भन्दा बढी प्रधानमन्त्री र चारपटकभन्दा बढी सांसदको शपथ लिन नपाउने बताए । उनले महासमितिमा ‘चुनावी गठबन्धन गर्ने वा नगर्ने’ विषयमा मात्र छलफल नभएको बताए ।

शर्माले भने, “अब राष्ट्रपतिको शपथ ग्रहण एकपटक भन्दा बढी कसैले गर्ने छैन । प्रधानमन्त्रीको शपथ ग्रहण दुईपटक भन्दा बढी कसैले गर्ने छैन । मन्त्रीको शपथ तीनपटकभन्दा बढी कसैले गर्ने छैन । सांसदको शपथ ग्रहण चारपटक भन्दा बढी कसैले गर्नेछैन ।”

उनले यति भनेर ‘बलियो कांग्रेस, बदिलिएको कांग्रेस’ बनाउने संकल्प गरेको दाबी गरे ।

कांग्रेसका उपसभापति धनराज गुरुङले चुनाव एजेन्डाले जित्ने भन्दै अहिले गठबन्धन गर्ने र नगर्ने विवादमा फस्न जरुरी नभएको बताए । गुरुङले ०४६ सालयता सार्वजनिक जिम्मेवारीमा बसेका सबैलाई छानबिन गरी कानुनी दायरमा ल्याउने काममात्र गरे जनताले चुनावमा जिताउने दाबी गरे ।

उपसभापति पूर्णबहादुर खड्को कांग्रेसले जनताको शिर झुकाउने काम नगरेको र अब पनि झुक्न नदिने बताए ।