काठमाडौं । केही सातायता भारतको सीमावर्ती जिल्लाहरुमा देखिएको आँखा पाक्ने रोग भाइरल कन्जन्टिभाइटिस काठमाडौं उपत्यकामा पनि फैलिँदै गएको छ । काठमाडौंका प्रमुख आँखा अस्पतालमा कन्जन्टिभाइटिसका बिरामीको भीड लाग्न थालेको छ ।

तिलगंगा आँखा प्रतिष्ठानमा गत जुलाइयता ५ अगस्टसम्म ६३० जनामा कन्जन्टिभाइटिसका बिरामी आइपुगेका छन्  । आँखा रातो हुने, संक्रमण हुने बिरामी बढ्दै गएपछि अस्पतालले छुट्टै रेड आई क्लिनिक सञ्चालन गरेको छ ।

कीर्तिपुर आँखा अस्पतालको ओपीडीमा आइपुग्नेमध्ये झन्डै ५० प्रतिशत बिरामीमा कन्जन्टिभाइटिसको समस्या देखिने गरेको छ । अस्पतालको पछिल्लो तथ्यांकअनुसार १६३ जनाको आँखा परीक्षण गर्दा ७१ जनामा यो संक्रमण देखिएको थियो ।

नेपाल नेत्रज्योति संघका विभिन्न अस्पतालहरुमा आइपुग्ने बिरामीमध्ये २५ देखि ८० प्रतिशतमा समस्या देखिएको संघको तथ्यांक छ । कीर्तिपुर आँखा अस्पतालमा आउनेमध्ये एकैपरिवारका तीनजनासम्म संक्रमित भइरहेको अस्पतालका मेडिकल डाइरेक्टर डा. एरिक वैद्यले बताए ।

आँखा पाकेपछि मात्रै अस्पताल पुग्छन् बिरामी

एडिनो भाइरसका कारण हुने यो संक्रमणका लक्षण सुरुआतमै नदेखिन पनि सक्छ । कन्जन्टिभाइटिसका लक्षण देखिन पाँचदेखि १२ दिनसम्म लाग्न सक्ने तिलगंगा आँखा प्रतिष्ठानकी नानीरोग विशेषज्ञ डा. वन्दना खनाल बताउँछिन् ।

सुरुआतमा आँखा बिझाउने, आँशु बग्नेजस्ता सामान्य समस्या देखिन्छन् । कतिपय अवस्थामा यस्तो लक्षणमा बिरामीले आफैँ औषधि किनेर लगाउने गर्दा पनि जटिलता थपिने गरेको खनालको भनाइ छ ।

तिलगंगामा आइपुग्ने अधिकांश बिरामीमा भने आँखा रातो हुने, दुवै आँखा पाक्ने, पछि अर्कोमा सर्ने, चिप्रा आउने, घाममा हेर्न खोज्दा गाह्रो समस्या देखिएका, जुन संक्रमणको मध्यम चरण भएको डा. खनाल बताउँछिन् ।

समयमा उपचार नभए दृष्टिमा समस्या, तीन वर्षसम्म बस्न सक्छ नानीमा दाग

कन्जन्टिभाइटिसको संक्रमणले सबैको आँखा सिकिस्त नबनाउन पनि सक्छ । तर, समयमै उपचार नभएको खण्डमा यसले दृष्टिमा समस्या ल्याउने आँखारोग विशेषज्ञहरु बताउँछन् ।

विशेष गरी बालबालिकाको आँखामा कन्जन्टिभाइटिस छिप्पिँदै गएमा आँखाको तल्लो भागमा (डिलको भित्रपट्टी) एक प्रकारको सेतो झिल्ली बनेर बस्छ । यसले आँखा दुख्ने, सुन्निने समस्या हुन्छ ।

यस्तो अवस्थामा अस्पतालमै आएर उपचार गराउनुपर्ने र जथाभावी औषधिको प्रयोग गर्न नहुने डा. खनाल बताउँछिन् ।

उनका अनुसार एडिनो भाइरसले आँखाको नानीमा समेत संक्रमण गराउने भएकाले नानीमा संक्रमण भए बिरामीको अवस्था सिकिस्त पनि हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा दृष्टि मधुरो हुने, घाममा हेर्न गाह्रो हुने (फोटोफोबिया)जस्ता समस्या देखिन सक्छ । जसले आँखा सुख्खा हुने, लामो समयसम्म नानीमा दाग बसिरहने हुन सक्छ ।

सामान्यतः कन्जन्टिभाइटिस संक्रमण औषधि सुरु गरेको बढीमा दुई सातामा निको हुन्छ । तर, नानीमा दाग भए दुई÷तीन हप्ता औषधि प्रयोग गरी सुख्खा आँखाको लागि कृत्रिम आँशु पनि प्रयोग गर्नुपर्ने हुनसक्छ । यसरी बसेको दाग दुई÷तीन वर्षसम्म पनि रहने डा. खनाल बताउँछिन् ।

संक्रमणबाट कसरी बच्ने ?

आँखामा संक्रमण गराउने भाइरसहरु गर्मीयाममा बढी सक्रिय हुन्छन् । कन्जन्टिभाइटिस आफैँमा अति छिटो फैलिने भएकाले संक्रमण छिटो फैलिएको विशेषज्ञहरु बताउँछन् । यसअघिका वर्षहरुमा पनि थोरै संख्यामा यो रोग देखिने गरेकोमा यो वर्ष समुदायस्तरमा फैलिएको हो ।

विद्यालय जाने उमेरका बालबालिका समूहमा रहने भएकाले पनि  बालबालिकामा संक्रमण छिटो फैलिने सम्भावना रहन्छ । बालबालिकामा संक्रमणका कुनै पनि लक्षण देखिए उनीहरुलाई केही दिन घरमै राख्न डा. खनालको अनुरोध छ ।

भाइरल कन्जन्टिभाइटिस आँशु वा आँशुमा भएका तत्वहरुको माध्यमबाट एक अर्कामा सर्ने गरेको छ । जसमा संक्रमितले आँखा चलाएका सामानहरु अरुको आँखासम्म पुगेमा सर्नसक्छ ।

त्यस्तै, संक्रमितले प्रयोग गरेको रुमाल, तौलिया, आँखाका श्रृंगार सामग्री सेयर गर्दा पनि संक्रमण सर्न सक्छ ।

तर, आफूखुसी औषधि किनेर प्रयोग गर्दा आँखामा दीर्घकालीन समस्या पनि निम्तिनसक्ने भएकाले जुनसुकै संक्रमण भए पनि आफैँले किनेर औषधि प्रयोग नगर्न र विशेषज्ञकहाँ पुग्न डा. एरिक वैद्यको सुझाव छ ।