पोखरा । दुई-दुई पटक विघटित अघिल्लो प्रतिनिधिसभाको अन्तिम बैठकमा बोल्दै राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनले भनेका थिए, “व्यक्तिगत रूपमा म संसदमा आउँदिन, आउने चुनावमा पार्टीको राम्रो हैसियत बनाउनको लागि पनि जनतामा जाँदैछौँ । अब संसदमा म एक्लै आउने छैन, बलियो शक्तिको रुपमा आउने छौँ ।”

लिङ्देनले मात्रै अघिल्लो चुनावमा पार्टीको साख जोगाएका थिए । उनले भनेझैँ उनी अहिले एक्लो छैनन्, उनको पार्टीले प्रतिनिधिसभाको प्रत्यक्षमा ६ सिट जितिसकेको छ । एक ठाउँमा अगाडि छ ।

उनको बोलीको प्रभाव संघीय संसदमा मात्रै देखिएन, प्रदेशहरूमा पनि देखियो । प्रत्यक्षमा नजितेपनि गण्डकी प्रदेशमा समानुपातिकको मत हेर्ने हो भने राप्रपा एमाले, कांग्रेस र माओवादी पछिको चौथो स्थानमा छ ।

राप्रपाले अघिल्लोपटकभन्दा साढे तीन गुणा मत बढाएको छ । ०७४ को निर्वाचनमा राप्रपाले गण्डकीमा ल्याएको मतसंख्या हो, १५ हजार ६४९ । राप्रपाको त्यो मत दलगत रूपमा हेर्दा सातौँ नम्बरमा थियो ।

स्याङजा २ को (क) र (ख) सहितका क्षेत्रको मतगणना गर्न बाँकी रहँदा राप्रपाले ५४ हजार ७३६ मत ल्याइसकेको छ । यो मत अघिल्लो निर्वाचनको तुलनामा साढे तीन गुणा बढि हुन आउँछ ।

अघिल्लो निर्वाचनमा समानुपातिकबाट एक एक सांसद पाउने दुई दल थिए, राष्ट्रिय जनमोर्चा र तत्कालीन नयाँ शक्ति पार्टी नेपाल । जनमोर्चाले १९ हजार ३५६ र नयाँ शक्तिले २४ हजार ६२४ मत पाएका थिए ।

अहिले यी दुवै दलले त्यतिबेला पाएकाे मत जोड्दा पनि राप्रपा नै १० हजार बढी मतले अगाडि छ । यसको अर्थ, प्रत्यक्षमा एक सिट नजितेपनि गण्डकी प्रदेशमा राप्रपाको 'इन्ट्री' हुने निश्चय भएको छ ।

एमाले, कांग्रेस र माओवादीपछिको बढी मत पाएका कारण यसपटक यी चार दलले मात्रै गण्डकीमा समानुपातिक सांसद पाउने देखिएको छ । अघिल्लो निर्वाचनकै तुलना गर्ने हो भनेपनि एमाले १०, कांग्रेस ९, माओवादी केन्द्रले ३ सांसद पाउँदा बाँकी रहेका दुई सांसदको फाइदा भने राप्रपाले उठाउने छ ।

प्रदेशसभा समानुपातिकतर्फको अन्तिम बन्दसूची हेर्दा राप्रपाबाट यसपटक गोविन्दराज खनियाँ र सुशीलादेवी सापकोटा थापाको सम्भावना बढी देखिन्छ । समानुपातिक प्रणालीमा एकमात्रै सांसद पाउने अवस्था आयो भने महिलालाई अगाडि बढाउने विश्वव्यापी प्रचलन छ ।

गण्डकीमा अघिल्लोपटक समानुपातिकबाट एक-एक सिट जितेका नयाँ शक्ति र जनमोर्चाले आदिवासी/जनजाति समुदायका महिलालाई प्रदेश सांसद बनाएका थिए । 

प्रदेशसभा सदस्य समानुपातिक निर्वाचन निर्देशिक २०७९ अनुसार पनि गण्डकीमा बन्दसूची बुझाउँदा पहिलो क्लस्टरमा आदिवासी जनजाति र दोस्राे नम्बरमा खसआर्य बुझाउनुपर्छ । यो प्रावधानअनुसार राप्रपाबाट आदिवासी जनजाति महिलाको एक नम्बर सूचीमा रहेकी सुशीलादेवी सापकोटा थापाको प्रबल सम्भावना छ । थापा नवलपुरकी हुन् ।

दुई सांसद पाएको खण्डमा खसआर्यबाट गोविन्दराज खनियाँ प्रदेश सांसद बन्नेछन् । उनी लमजुङका हुन् । राप्रपाले यी दुई सांसदसहित गण्डकी प्रदेशमा प्रवेश गर्ने सम्भावना देखिएको छ ।

अहिलेसम्मको समानुपातिक मतपरिणाम हेर्दा अघिल्लोपटक एक सांसद पाएको जनमोर्चा यसपटक १४ हजार ५४९ मत ल्याएर छैटौँ नम्बरमा पुगेको छ । नयाँ शक्ति पार्टी यसपटक छैन । तर, उसको ठाउँ भने हाम्रो नेपाली पार्टीले लिएको छ । यो दलले हालसम्म १७ हजार ६३२ मत पाएको छ ।

एमाले-कांग्रेस खस्किँदा फाइदामा राप्रपा, माओवादीलाई तुलनात्मक रूपमा कम क्षति

स्याङ्जा २ का प्रदेशसभा क्षेत्रको मतगणना बाँकी नै छ । तर, त्यो मतगणना भएपनि एमाले, कांग्रेसले अघिल्लो निर्वाचनको तुलनामा कम मत पाउने निश्चित भइसकेको छ । ०७४ र ०७९ को समानुपातिक मतको तुलना गर्दा यी दुवै दल पछाडि परेका छन् ।

०७४ मा तीन लाख ७३ हजार ५०१ मतसहित पहिलो बनेको एमालेले समानुपातिबाट १० सांसद पाएको थियो । अहिले भने एमालेले तीन लाख ११ हजार ३८९ मत मात्रै पाउन सकेको छ । अघिल्लो निर्वाचनमा भन्दै झन्डै ६२ हजार मत गुमाएको एमालेले स्याङजा गनिसक्दा पनि त्यसको हाराहारीमा पुग्दैन ।

समानुपातिकको दोस्राे ठुलो दल कांग्रेसको हालत पनि उस्तै छ । अघिल्लोपटक गण्डकीमा समानुपातिबाट ९ सांसद पाएको कांग्रेसले तीन लाख ६४ हजार ७९७ मत पाएको थियो । त्यो मत एमालेको भन्दा ९ हजार कम थियो ।

अहिले भने कांग्रेस एमालेभन्दा २५ हजार मतले पछाडि परिसकेको छ । कांग्रेसले हालसम्म दुई लाख ८८ हजार ३७३ मत पाएको छ । अघिल्लो निर्वाचनको तुलनामा कांग्रेस हालसम्म ७६ हजार मतले पछि परेको छ । यसले समानुपातिकमा एमालेको भन्दा कांग्रेसको मत 'ट्रान्सफर' भएको देखाउँछ ।

तुलनात्मक रूपमा माओवादीले भने समानुपातिकको मत अरू दलले भन्दा जोगाएको देखिन्छ । हुनत, अघिल्लोपटक २४ हजार ६२४ मत ल्याउने नयाँ शक्ति पार्टीको मत पनि माओवादीमा जोडिनुपर्ने हो । किनभने बाबुराम भट्टराई नेतृत्वको तत्कालीन नयाँ शक्ति अहिले नेपाल समाजवादी पार्टी बनेको छ ।

नेसपाका उमेदवार फणिन्द्र देवकोटा हँसिया हथौडा चुनाव चिह्न लिएर गोरखाबाट प्रदेशसभामा जितेका छन् । चुनाव चिह्न हँसिया हथौडा भएका कारण उक्त मत पनि माओवादीमा आउनुपर्ने हो । तैपनि अघिल्लो निर्वाचनमा एक लाख १९ हजार ५२८ मतसहित तेस्राे बनेको माओवादी अहिले पनि तेस्राे नै छ । अहिलेसम्म उसले एक लाख १२ हजार २२१ मत पाएको छ । स्याङ्जाको मतगणना सकिइसक्दा केही हजार मत माओवादीमा थपिने देखिन्छ ।

गठबन्धनको अर्को दल नेकपा (एकीकृत समाजवादी)ले भने अहिलेसम्म १४ हजार १३४ मत पाएर सातौँ बन्न पुगेको छ । नवलपुरबाट प्रदेशसभामा उठेका यो पार्टीका उमेदवार भने पराजित बनिसकेका छन् ।