नयाँ वर्षको मंगलमय कामना गर्दै वर्षको शुरुदेखि नै आफ्नो पेट भर्न अरूको बगलीतिर हात लम्काउन सक्रिय हुनु हामी उद्यमशील नेपालीको निम्ति कुनै नौलो कुरो होइन । प्रत्येक नयाँ वर्ष एउटा नयाँ समस्याको पोको लिई हामी मध्यमवर्गीको घरको ढोका घचघच्याउन आइपुग्दछ । आगामी सालको सुमधुर कल्पना गरी चित्त बुझाउनुहुने सम्बन्धित ‘सप्तर्षि’हरूमा मेरो सानो निवेदन छ ।

नेता राशि ः
यो वर्ष तपाईंको निम्ति अशुभ रहनेछ । यतिन्जेल सरकारको आँखामा छारो हाल्न सफल भई आफ्नो स्वार्थ निर्विरोध रूपले पूरा गर्न तपाईं सफल हुनुभएको छ । तर, यो वर्ष तपाईंको खेदो खन्ने पक्ष सक्रिय रहने हुँदा तपाईंले आफ्नो ‘प्रतिरक्षा’को निम्ति आफ्नो भाषणलाई अझ बढी प्रभावशाली बनाउन कोचिङ क्लास ज्वाइन गर्नुपर्नेछ ।

तपाईंले गरिआउनुभएको भाषण ‘हो–हो माले हो–हो’ भन्ने गीतझैँ पुरानो र कर्णप्रिय भइसकेकोले त्यसबाट स्रोताले उत्साह लिनु सट्टा ‘स्लिपिङ पिल्स’को काम लिन थालेका छन् । आलोचना र विषबमन गर्न छोडी प्रशंसा गर्ने बानी बसाल्नुभएमा तपाईंलाई तपाईंको पुरानो पदले यस वर्ष अंकमाल गर्न आउने योग प्रबल देखापरेको छ ।

मन्त्री राशि :
यो वर्ष तपाईंको निम्ति मध्यम रहने योग देखिन्छ । आफ्नो पद खुस्किने डरले अथवा देशले तपाईंको सेवा चाहँदैन कि ? भन्ने डरले तपाईंको मनमा आसन जमाउने हुँदा वर्षको शुरूशुरूमा तपाईंले ईमान्दारी र अनुशासनलाई मुक्तहृदयले अंकमाल गर्नुहुनेछ । तपाईंका अधिकांश सरकारी भ्रमणहरू यस वर्षचाहिँ आफ्नो अञ्चलमा मात्र सीमित नरही छर–छिमेकी अञ्चलमा पनि हुने खतरा छ । चुनाउको चहलपहल हुने बखत तपाईं सरकारी रीत पुर्याई बाटो बिर्सेझैँ आफ्नो अञ्चल र जिल्लामा सुटक्क पुग्न बिर्सनु हुने छैन ।

दशैँ, तिहार, फागु आदि चाडवाडमा सरकारी भ्रमणको कार्यक्रम बनाई आफ्नो जिल्लामा जान तपाईंले बिर्सनुहुने सम्भावना छ । तर, तपाईंले जागिर (भत्ता ?) दिइराख्नुभएका साले साहेबले यथासमय तपाईंलाई सो शुभकार्यमा प्रस्थान गर्नका निम्ति सम्झाउने छन् ।

तपाईं जिल्ला भ्रमणमा हुँदा म्याद समाप्त भई ढाक्रे भएका जिल्लाका नेताहरू पैदल नै तपाईंको निवासस्थानमा चाकरी पुर्याउन आइपुग्ने छन् । उनीहरूलाई जिस्काउन सी.डी.ओ.ज्यू उनीहरूले देख्ने गरी आफ्नो अफिसको जीपमा आसीन भई पोजिसनका साथ तपाईंसँग भेट गर्न आउनुहुनेछ ।

ढाक्रेमा परेका सदस्यहरूलाई आउँदो चुनाउमा यथाशक्य मद्दत गर्ने आश्वासन दिन तपाईं चुक्नुहुने छैन । तर, आश्वासन दिँदा तपाईंको जिभ्रो एउटा खुट्टा भाँचिएको मेचझैँ लटपटिइने छ । चिया पसलमा चिया खाने निहुँले घण्टौँ बसी राजनीति चलाउने तपाईंका विरोधीहरू आउँदो वर्षभरि प्रसन्न रहने छन् ।

महापञ्च राशि :
यो वर्ष तपाईंको लागि अनिष्टकारक हुने र तपाईंमध्ये कसैकसैको लागि भने पोटवाह्र पर्ने समेत जनाउँदछ । ‘रेप्लिका’ लाउनुपर्ने हुँदा बुशसर्ट र पाएण्ट, कुर्ता र पायजामाले तपाईंको शरीरलाई यसरी छाड्नेछ जसरी नश्वर शरीरलाई आत्माले छाड्दछ ।

तपाईंको डेरामा ‘फलास’ र ‘साइटीन’को खाल दिन्हौँ जम्नेछ । उधारो लेनदेनमा हुने फजिहतबाट त्राण पाउन श्री–सम्पत्ति बन्धक राख्नसम्म पनि हिचकिचाउनु हुने कुयोग देखा पर्दैन । गम्भीर र तार्किक व्यक्तित्वको नक्कली प्रदर्शन गर्न यस वर्ष तपाईंले सरकारी अनुदानहरू आफ्नो डिस्पोजलमा बुझ्नु हुने छैन ।

तपाईंले गर्नुहुने शिलान्यास र ग्राम पञ्चायतको सभामा दिनुहुने प्रतिभाशाली वक्तव्यहरूको ‘फुल–टेक्ष्ट’ समाचारहरूले राजधानीका दिवालिया पत्रपत्रिकाहरू भरिभराउ रहनेछन् । तपाईंको भाषण गर्ने र आफ्नो जिल्लाको सरकारी कर्मचारीलाई ‘त्रस्त’ राख्ने प्रतिभामा यस वर्ष अझै वृद्धि हुने अनुमान छ ।

तपाईंको आफ्नो गाउँको स्कुल भने यो वर्षभरि प्रायः बन्द नै रहनेछ । तर, सालवसाली र पटके सहायता भने स्थानीय ‘एडजस्ट–गर्ने’ नियमानुसार तपाईंको स्कुलले नै पहिले पाउनेछ ।

जिल्ला सभापति राशि :
तपाईंको निम्ति यो वर्ष शुभ छ । शपथग्रहण गर्नासाथ जिल्ला पञ्चायतको जीप तपाईंको घरको भैँसी बाँध्ने गोठमा राखिइनेछ । शपथग्रहण गरेको भोलिपल्टदेखि तपाईंले आफूले गरेको शपथ बिर्सनुहुनेछ र आफू चुनिइनका लागि गरेको खर्च असूलउपर गर्नु नै पहिलो बुद्धिमत्ता ठानी त्यसतर्फ प्रभावशाली पाइला चाल्नुहुनेछ ।

ड्राइभर र पियनलाई भने तपाईंले एकदमै अनुशासनमा राख्नुहुनेछ । आफ्नो कामभन्दा बढी समय तपाईंले जीप हाँक्न–सिक्ने शुभ–कार्यमा सदुपयोग गर्नुहुनेछ । तपाईंले सीमित गतिको उल्लंघन गरी जीप हाँक्दा सडकका दायाँबायाँका रूखहरू तपाईंको जीपसँग जुध्न आउने छन् र ढल्नेछन् । तर, तपाईंले कुनै चिन्ता लिनुपर्ने छैन ।

तपाईंको लाइसेन्स खोसिइने छैन र तपाईंका उदार सहयोगीहरूले ध्वस्त भएको जीपलाई आफ्नै बजेटबाट मरम्मत गरिदिने छन् ।

जि. पं. का कर्मचारीहरूले तपाईंको आदेशलाई एक कानबाट सुनी अर्को कानबाट उडाउने हुँदा ‘प्रशासन फितलो भयो’ भनी सी.डी.ओ.लाई दिन्हौँ पुराण सुनाउन तपाईं बिर्सनुहुने छैन ।

उप–सभापति राशि :
यस वर्ष पनि सभापतिको उपस्थितिमा तपाईं झीँगा मारी बस्नुहुनेछ र तपाईंलाई आफू ‘बेकम्मा’ भएको महसुस गर्न नदिन कुनै भावनात्मक उप–समितिको सभापति बनाइनेछ र चिनी, मट्टीतेल, सिमेन्ट आदिको कुपनहरू हस्तान्तरित गर्ने अधिकार प्रत्यायोजित गरिनेछ । हलुवाई र चिया पसलेहरूले तपाईंलाई दिन्हौँ नमस्कार गर्नेछन् ।

सभापति प्रतिनिधि–मण्डलमा काठमाडौं आउँदा तपाईं जिल्लामा आफूलाई सबभन्दा व्यस्त देखाउनमा नै व्यस्त रहनुहुनेछ र आफ्नो ‘चार्ज’मा जीप चढी एकपटक आफ्नो गाउँमा गई प्रभुत्व अवश्य नै देखाउनुहुनेछ र सभापतिको अनुपस्थितिमा तपाईंले आफ्नो इजलास (आफू बस्ने कोठा अलगै भए पनि) सभापतिकै कोठामा राख्नुहुनेछ र सभापतिको घुमाउरे मेचको आनन्द लुट्न चुक्नुहुने छैन ।

जिल्ला सभासद् राशि :
जिल्लाको प्रगतिको निम्ति तपाईं यस वर्ष सबभन्दा बढी सक्रिय रहनुहुनेछ । दिनको एकपटक सभापतिलाई उपदेश र धम्की दिन चुक्नुहुने छैन । सभापतिको मेच वरिपरि तपाईंको निवास यस प्रकार रहिरहने छ जस प्रकार तरकारी बजारमा रक्सोलको माछा बेच्न ल्याउनेलाई झीँगाले घेरिरहन्छ ।

तपाईंको र सभापतिको खासखुस उप–सभापतिलाई मन नपर्ने हुँदा उहाँ त्यस बखतको सदुपयोग जि. पं. कार्यालयका विभिन्न शाखाहरूको छड्के गर्नमा गर्नुहुनेछ । सभापतिका विरोधी जिल्ला सभासद्हरूको उपस्थितिले जि. पं. कार्यालयका कर्मचारीहरू बस्ने कोठाहरू भरिभराउ रहने छन् र कर्मचारीलाई ‘नियमबमोजिम काम हुनुपर्दछ, हामी तपाईंको सरूवा जुम्ला हुनदिने छैनौँ’ भनी अभयदान दिइरहने छन् ।

प्रधानपञ्च राशि :
तपाईंहरूको अभिरुचि यस वर्ष प्रस्ताउ पारित गर्नभन्दा पारित भएर थन्किइरहेका प्रस्ताउहरूको कार्यान्वयनतर्फ जाने ठूलो डर छ । पूरा गर्ने अठोट गरिएका तर काम भने फिस्टो पनि हुन नसकेका विकास योजनाहरूलाई पूरा गर्नको निम्ति तपाईंकै अध्यक्षतामा पुनः एउटा आर्थिक समितिको गठन हुनेछ । तर, निर्णय गर्ने ‘नानीदेखि लागेको बानी’ झट्ट नजाने हुँदा तपाईंको अध्यक्षतामा गठित ‘आर्थिक समिति’ले ‘यस योजनाको निम्ति लाग्ने खर्च रकमको निम्ति श्री ५ को सरकारमा अनुरोध गर्ने’ भन्ने वीररसयुक्त निर्णय गर्न हिचकिचाउने छैन ।

कर्मक्षेत्रमा सात ग्रहको जम्का भेट हुने योग परेको हुँदा यस वर्ष प्रस्ताउ पारित गरिएका सुसमाचारहरू रेडियोबाट सुन्न पाइने छैन, र हेर्ने इच्छा भएमा पोहोर सालका पुराना अखवारहरू पल्टाउन पर्ने हुन्छ । यसो हुँदा देशले प्रगति गर्ने महान् आशंका र भयले जनता जनार्दनलाई आजैदेखि पिरोल्न थालिसकेको छ ।

(‘समीक्षा’, वर्ष ९, अंक–३१)
(प्रसिद्ध व्यंग्यकार श्याम गोतामेकी पत्नी पद्मादेवी गौतमको स्वीकृतिमा प्रकाशित गोतामेको ‘मपाईं’ व्यंग्यसंग्रहको अर्को व्यंग्य । यस संग्रहका सम्पूर्ण व्यंग्यहरू धारावाहिक रूपमा हरेक शनिबार प्रकाशित गर्दै जानेछौँ ।)