काठमाडौं । नेपाल दाना उद्योग संघले दाना उत्पादन गर्ने उद्योगहरूलाई संरक्षण गर्नेतर्फ पहल गर्न आग्रह गरेको छ । उत्पादन लागत कम गर्न पनि नेपालमा उत्पादन नहुने तथा अपुग हुने कच्चापदार्थको भन्सार महसुल आगामी बजेटमार्फत परिवर्तन गर्न संघले माग गरेको छ ।

हाल नेपालमा करिब ११४ वटा दाना उद्योग छन् । करिब ६० भन्दा बढी ठूलो लगानीका पेलेट फिडहरू स्थापना भइसकेको संघले जनाएको छ । नेपालका दाना उद्योगहरूमा एक खर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको लगानी भइसकेको र यो व्यवसायले एक लाख बढीलाई रोजगारी सिर्जना गरी युवालाई विदेशिनबाट रोकेको संघको दाबी छ । साथै, पोल्ट्री व्यवसायले नेपालको कुल ग्रार्हस्थ उत्पादनमा ४ प्रतिशत योगदान पुर्‍याएको संघको भनाइ छ ।

दाना बनाउने कच्चापदार्थ मुख्यतः मकै, भटमासको पिना, औषधिहरू, कच्चा तेल तथा फिड सप्लिमेन्टहरूको अस्वाभाविक मूल्यवृद्धिबाट उत्पादन लागत बढेको संघले जनाएको छ । आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ को बजेटसम्म दाना उद्योगहरूका लागि आवश्यक पर्ने कच्चापदार्थहरू मकै तथा भटमासको पिना भन्सार महसुल १.६ प्रतिशत थियो । आर्थिक वर्ष ०७५/०७६ बाट मकैमा ५ प्रतिशत र भटमासको पिनामा ९ प्रतिशतसम्म कृषि सुधार शुल्क बढाएकोले स्वतः दानाको मूल्यमा वृद्धि हुन गएको संघले जनाएको छ ।

पशुपक्षीको आहारमा प्रयोग हुने धेरैजसो कच्चापदार्थहरूको मूल्य बढेसँगै दानाको मूल्य पनि बढेको छ । विगत दुई महिनादेखि सरदर १०० रुपैयाँ प्रतिकेजी रहेको भटमास पिना ११५ र ३८–३९ रहेको मकैको रेट ४७ रुपैयाँ प्रतिकेजी छ । जसका कारण दानाको उत्पादन लागत बढ्नुका साथै कृषकले उत्पादन गर्ने कुखुरा र अन्डाको लागत मूल्य पनि बढेको संघले जनाएको छ ।

संघले भटमासको पिनामा लाग्दै आएको कर ९ प्रतिशतबाट घटाएर पुरानै दर १.६ प्रतिशत हुनुपर्ने, मकैमा लाग्दै आएको कर ५ प्रतिशतबाट घटाई पुरानै दर १.६ प्रतिशत, औषधिमा लाग्दै आएको कर १० प्रतिशतबाट घटाएर पुरानै दर १ प्रतिशत कायम गर्न माग गरेको छ ।

यस्तै, बंगलादेशले भटमास पिना निर्यातमा लगाएको रोक खुलाउन बंगलादेश सरकारसमक्ष कूटनीतिक पहल गर्न आग्रह गरिएको छ ।