मेलम्ची जलाधार क्षेत्रमा गएको बाढी पहिरोबाट खानेपानी आयोजनाको केही भौतिक संरचनालगायत जनधनको ठूलो क्षति भएको छ । क्षतिग्रस्त क्षेत्रको जनजीवन अस्तव्यस्त भएको छ भने दिनचर्या निकै कष्टकर भएको छ ।

विडम्बना, सरकार र समाजको पनि ध्यान भने मानिसका कष्टमा भन्दा भौतिक संरचनामा केन्द्रित भएको देखियो । बाढी पहिरो अझै आउन सक्छ । सँगै त्यस क्षेत्रका बासिन्दाको जनजीवन अझ कष्टकर हुनसक्छ । दुर्भाग्य, यता छलफल र चर्चा भने भौतिक संरचनाको पुनःनिर्माणमा सीमित छ । 

पक्कै पनि मेलम्ची आयोनाका काठमाडौंका लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ । लामो प्रतीक्षापछि केही दिन भए पनि काठमाडौंवासीले मेलम्चीको पानी खान पाए । वर्षौंदेखि हावासमेत आउन छाडेका धारामा पानी आउँदा काठमाडौंवासी दङ्ग परेका थिए । क्षतिग्रस्त आयोजनाको यथाशीघ्र मर्मत सम्भार हुनुपर्छ ।

परन्तु, प्राथमिकता भने मानवीय कष्ट निवारणलाई दिनुपर्छ । मेलम्ची आयोजनाको मर्मत वा जलाधारको विस्तृत भौगर्भिक अध्ययन एक महिना ढिला भयो भने पनि ठूलो क्षति नहोला । तर, त्यहाँका बासिन्दाको कष्टकर जीवन सहज बनाउन आवश्यक मानवीय सहायता ढिलो हुँदा वा ओझेलमा पर्दा अपूरणीय क्षति हुनसक्छ । 

वास्तवमा मेलम्चीको बाढी पहिरोको काठमाडौंलाई बढी दुख्नुपर्ने थियो । उपत्यकाका नगरहरू विशेषगरी महानगरहरू मेलम्चीवासीको पीडामा मलम बनेर दुःखका दिनमा साथ दिन पुग्नुपर्थ्यो । तर, काठमाडौंले मेलम्चीको पानीबाहेक अरू केही सम्झेको देखिएन ।

हुन पनि ‘ब्लटिङ पेपर’ जस्ता उपत्यकावासीले अहिलेसम्म लिनमात्र सिकेकाले अरूको दुःखमा साथ दिने मेसै पाउँदैनन् । यस्तै, स्वभाव छ सरकारको पनि । राणाकालदेखिकै हो यो काठमाडौंबाहिर केही नदेख्ने सरकारको प्रवृत्ति । 

मेलम्चीको पानी काठमाडौं आओस् भन्ने चाहनेले मेलम्चीवासीको मानवीय अवस्थाको उपेक्षा गर्नु न्यायोचित हुँदैन । यसैले काठमाडौं र ललितपुर महानगरपालिकाले सांकेतिकरूपमा मात्रै भए पनि मेलम्ची बजारमा तत्काल प्रतिनिधि पठाएर सहानुभूति र सद्भाव प्रदर्शन गर्नु वाञ्छनीय हुन्छ । 

खानेपानी आयोजनाको मर्मत सम्भार सँगसँगै मेलम्ची बजार क्षेत्रको पुनःनिर्माण, त्यहाँका जनताको पुनःस्थापना तथा स्वास्थ्य र शिक्षा सेवाको सञ्चालन सरकारले तदारुकता देखाउनुपर्छ । यीमध्ये कुनै एउटा काम पहिले गर्नुपर्ने भएमा स्थानीय पुनःनिर्माण र पुनःस्थापनाले प्राथमिकता पाउनु मानवीय तथा न्यायपूर्ण हुनेछ ।

बाढीले क्षतविक्षत बनाएको मेलम्ची क्षेत्रको बसोवास, खानेपानी, विद्यालय, स्वास्थ्य केन्द्रहरूको तत्काल पुनःनिर्माण र पुनःस्थापना गरेर सरकारले त्यहाँका बासिन्दाको मन जित्ने काम गरोस् । कोभिडविरुद्धको खोपमा प्राथमिकता दिएर सद्भाव देखाउन सकिन्छ भने स्थानीय तहलाई उपत्यकाका महानगरहरूले भौतिक र आर्थिक सहयोग दिनसक्छन् । मेलम्चीका बासिन्दाले आफूहरूलाई काठमाडौंले उपेक्षा गरेको अनुभव नगरून् !