काठमाडौं । संसारका धनी मानिस महँगोभन्दा महँगो मोटर चढ्छन् । 

संसारभरका धनीले आफ्नो सम्पत्ति देखाउने सबैभन्दा प्रमुख साधन भनेको मोटरै हो ।

तर, प्रविधिको विकास र मोटर बाटोको विस्तारसँगै हरेक देशमा सामान्य आय भएका व्यक्तिले पनि मोटर किन्ने र चढ्ने गर्न थालेका छन् । यसरी मानवजातिको विकासको मानक बनेको मोटर बनाउने कम्पनी पनि संसारभर सयौं छन् । तिनीमध्ये बजार मूल्यको हिसाब अर्थात् तिनको सेयर मूल्यका आधारमा सबैभन्दा ठूला दश मोटर कम्पनीको विषयमा यहाँ सामग्री प्रस्तुत गरिएको छ । 

मोटर कारको उत्पत्ति जर्मनीमा कार्ल बेन्जले सन् १८८६ मा गरे र संसारमा सबैभन्दा धेरै मोटर गुडने र धेरै मोटर बिक्ने देश अमेरिका बन्यो । 

तर, संसारको सबैभन्दा ठूलो मोटर कम्पनीचाहिँ जापानको हो, टोयोटा मोटर कम्पनी । 

बजार मूल्यको आधारमा यो कम्पनी अहिले संसारकै सबैभन्दा ठूलो कम्पनी हो जसको पुँजी २०३ अर्ब डलर छ । 

यो कम्पनीको नाम यसका संस्थापक इचिरो टोयोडको नामबाट राखिएको हो । 

सबैभन्दा लामो समयसम्म चल्ने मोटरका रूपमा टोयोटाका सबै कम्पनीको साख छ । सन् १९५७ मा अमेरिकी बजारमा प्रवेश गरेको टोयोटाका केही मोटर कार अझै चालु हालतमा रहेको दाबी गरिन्छ । 

यो कम्पनीले एक घण्टामा करिब १० लाख डलर बराबर रकम मोटरमा अझ नयाँ के गर्न सकिन्छ भन्ने अनुसन्धानमा खर्च गर्छ । 

यो कम्पनीले अमेरिकामा मात्र ३ लाख व्यक्तिलाई रोजगारी दिएको छ । लेक्सस् ब्रान्डअन्तर्गत टोयोटाले लक्जरी मोटरहरू निर्माण गर्छ । टोयोटा मोटरअन्तर्गत हिनो, डायहात्सुजस्ता ब्रान्ड पनि पर्छन् । 

सबैभन्दा कान्छो मोटर कम्पनीका रूपमा सन् २००३ मा स्थापना भएको र केवल इलेक्ट्रिक सवारी मात्र बनाउने टेस्लाको प्रगति अभूतपूर्व देखिएको छ ।

सन् २०१९ मा ६० अर्ब बजार पुँजी भएको यो कम्पनीको अहिले बजार मूल्य १०२ अर्ब डलर पुगेको छ । यो कम्पनीका सीईओ एलन मस्क अहिले संसारमा सबैभन्दा चर्चित व्यवसायी बनेका छन् ।

उनको कम्पनीले स्पेस एक्स कम्पनी बनाएर अन्तरिक्षमा साधारण मानिसलाई पनि पठाउने र एकपटक प्रयोग गरेको रकेट पुनः प्रयोग गर्न सकिने प्रविधिको पनि विकास गरेको हुनाले सेयर मूल्य अत्यन्त बढ्न गई एकैपल्ट दोस्रो ठूलो कम्पनीका रूपमा देखिएको हो । 

तेस्रो ठूलो कम्पनीका रूपमा भक्सवागन (वा फल्क्सवागन) देखिएको छ । यो कम्पनीको कुल पुँजी करिब ८९ अर्ब डलर छ । सन् १९६३ मा उत्पादन भएको बिटल मोटरले यो कम्पनीको विश्वव्यापी प्रतिष्ठा बढायो । 

यो कम्पनीको स्थापना भने हिटलरको नाजी पार्टी जर्मन मजदुर मोर्चा (जर्मन लेबर फ्रन्ट) ले गरेको थियो । 

तर दोस्रो विश्वयुद्धपछि कम्पनी पश्चिम जर्मनीको सरकारले यो कम्पनीलाई राष्ट्रियकरण गरेको थियो ।  हाल यो कम्पनीमा पोर्स कम्पनीको सबैभन्दा ठूलो भोटिङ अधिकार छ ।

भक्सवागन कम्पनीअन्तर्गत ल्यामबोर्गिनी, फेरारी, पोर्स, बेन्ट्ले, बुगाटी, स्कोडा, सिएट, डुकाटी, म्यान, स्कानिया आदि ब्रान्डका विश्व प्रसिद्ध मोटर छन् ।

चौथो नम्बरमा अमेरिकाको जनरल मोटर्स कम्पनी छ । यो कम्पनीको बजार मूल्य ४९ अर्ब डलर छ । 

कुनैबेला संसारको सबैभन्दा ठूलो कम्पनी भएको यो अहिले निकै सानो भएको छ । 

जापान र कोरियाका मोटरहरू बजारमा आएपछि यसको बजार कमजोर भएको हो । यो कम्पनी सन् १९०८ मा विलियक सी डुरान्टले स्थापना गरेका हुन् । 

यो कम्पनीले सेभरोले, क्याडिलाक, ब्युक तथा जीएमसी ब्रान्डका मोटर उत्पादन गर्छ ।

मर्सिडिज बेन्जको नामले प्रसिद्ध पाँचौं स्थानमा रहेको कम्पनी हो डाइमलर एजी । 

यो कम्पनीको बजार मूल्य ४७ अर्ब डलर छ । यसको मुख्य कार्यालय जर्मनीको स्टुटगार्टमा छ । बेन्जका कारहरू लक्जरी कारवृत्तमा निकै चर्चित छन् ।

जापानी कम्पनी होन्डा ४७ अर्ब डलरसहित छैटौं स्थानमा छ । यो कम्पनी १९४९ मा ड्रिम नामक मोटरसाइकलको निर्माणबाट सुरु भएको हो । 

यो कम्पनी अमेरिकामा सन् १९५९ मा प्रवेश गरेको हो । अहिले पनि यो कम्पनीले सबैभन्दा धेरै मोटर अमेरिकामै बनाउँछ । 

यो कम्पनीले प्लेनको इन्जिनदेखि अन्य धेरै प्रकारका इन्जिन पनि उत्पादन गर्छ । 

यसको होन्डा एकर्ड र सिभिक मोडल प्रख्यात छन् । एक्युरा ब्रान्ड होन्डाको लक्जरी सेक्सन हो । 

सातौं सबैभन्दा ठूलो कम्पनी हो बीएमडब्ल्यू । यो कम्पनीको बजार मूल्य करिब ४४ अर्ब डलर छ । यो मोटरले केवल लक्जरी कार मात्र उत्पादन गर्छ । 

अहिले १४ देशमा आफ्नो उत्पादन कम्पनीको स्थापना सन् १९१६ मा प्लेनको इन्जिन बनाउने उद्देश्यका साथ गरिएको थियो । 

तर प्लेनको इन्जिन भने बीएमडब्ल्यूले सन् १९१९–१९१८ तथा १९३३–१९४५ सम्म मात्र बनायो । 

बीएमडब्ल्यू कम्पनीअन्तर्गत रहेको पुरानो बेलायती कम्पनी रोल्स रोयस् संसारकै सबैभन्दा महँगो र राम्रो मोटर बनाउने कम्पनीका रूपमा प्रसिद्ध छ । 

यसको प्रधान कार्यालय जर्मनीको म्युनिखमा छ ।

आठौं स्थानमा अर्को लक्जरी ब्रान्ड फेरारी छ । इटलीको यो कम्पनी सन् १९३९ मा मोडेना सहरमा स्थापना भएको हो । 

यो कम्पनीको कारलाई संसारमै सबैभन्दा ठूलो लक्जरी ब्रान्डका रूपमा हेरिएको छ । 

फेरारीको ५० प्रतिशत सेयर फिएट कम्पनीले सन् १९६९ मा किनेको थियो तर सन् २०१५ मा यो कम्पनीलाई छुट्टै बनाएर नेदरल्यान्डस्मा यस्को प्रधान कार्यालय स्थापना गरियो । 

मोटर रेसिङमा फेरारी कारको पकड लामो समयदेखि कायम छ । 

नवौं स्थानमा अमेरिकामा सबैभन्दा पहिलो मोटर बनाउने फोर्ड कम्पनी छ ।

यसको बजार मूल्य ४२ अर्ब डलर छ । हेनरी फोर्डले सन् १९०३ मा स्थापना गरेको यो कम्पनीको मस्ट्याङ स्पोर्टस् मोटर निकै चर्चित छ । 

यो कम्पनीले मोटर उत्पादनमा सबैभन्दा पहिले एसेम्ब्ली लाइनको सुरुवात गरेको थियो । यसको लक्जरी ब्रान्ड लिङ्कन हो । 

बेलायतमा बन्ने प्रसिद्ध मोटर ज्यागुअर तथा ल्यान्ड रोभर पनि सन् फोर्ड सँगै थियो, जुन पछि भारतीय कम्पनी टाटाले क्रमशः सन् १९८९ र २००० मा किन्यो । 

बजार मूल्यका आधारमा दशौं स्थानमा रहेको छ दक्षिण कोरियाको कम्पनी हुन्डे मोटर्स । 

यो कम्पनीको बजार मूल्य २७ अर्ब डलर छ । हुन्डे मोटर्स सन् १९६७ मा स्थापना गरिएको हो । 

यो कम्पनीले किया मोटर्सको पनि करिब ३३ प्रतिशत सेयर किनेको छ भने यसको लक्जरी ब्रान्ड जेनेसिस मोटर हो । 

उल्लेखित मोटर कम्पनीको बजार मूल्य जनवरी २०२० का हुन र सबै तथ्यांक याहु फाइनान्सबाट लिइएको हो ।