काठमाडौं । न्युजिल्यान्डकी प्रधानमन्त्री जसिन्डा आर्डनको राजीनामाले राजनीतिक वृत्तमा एक प्रकारको तरंग ल्याएको छ । नेपालमा सामाजिक सञ्जालका प्रयोगकर्ताहरूले जसिन्डाको राजीनामालाई नेपालका राजनीतिकर्मीहरूसँग जोडेर चर्चा गरिरहेका छन् । 

कुल ५० लाख जनसंख्या भएको टापु राष्ट्र न्युजिल्यान्ड विश्वका शक्तिशाली मानिने राष्ट्रमध्येको एक हो । शक्तिशाली मुलुकको हेन्ली ग्लोबल इन्डेक्स सूचीमा २०२३ मा न्युजिल्यान्ड सातौँ स्थानमा छ ।

जसिन्डाले अर्को महिना पदबाट राजीनामा दिने घोषणा गरेकी छन् । देशका लागि धेरै योगदान गर्न नसक्ने भन्दै उनले राजीनामाको घोषणा गरेकी हुन् । जसिन्डाले आफ्नो कार्यकाल ‘चुनौतीपूर्ण’ रहेको बताउँदै आएकी थिइन् । उनले फेब्रुअरी ७ अघि लेबर पार्टीको नेताबाट राजीनामा दिनेछिन् ।

उनको उत्तराधिकारीका लागि अब पार्टीमा चुनाव हुनेछ । करिब पाँच वर्षको उनको कार्यकालबारे तल चर्चा गरिएको छ ।

दयालु जसिन्डा

आफ्नो पाँच वर्षे कार्यकालमा जसिन्डाले न्युजिल्यान्डलाई विश्वको मानचित्रमा राख्न सफल भएकी छन् । उनी वामपन्थी राजनीति र नेतृत्वमा महिलाहरूका लागि विश्वव्यापी प्रतिमा बनेकी छन् । उनले अर्थव्यवस्था र विश्वव्यापी कोभिड–१९ का प्रतिबन्धहरूसँग संघर्ष गर्नुपरेको थियो ।

४१ वर्षीया जसिन्डाले आफ्नो कार्यकालमा धेरै क्रान्तिकारी कदमहरू चालिन् । बच्चा बोकेर संयुक्त राष्ट्रसंघको बैठकमा सहभागी भएकोदेखि मुस्लिमहरूलाई लक्षित गरेर भएको नरसंहारको विरोधस्वरूप हिजाब लगाएर विश्वको ध्यानाकर्षण गराइन् । उनले बिहीबार नाटकीय रूपमै तीन हप्ता भन्दा कम समयभित्र राजीनामा दिने घोषणा गरिन् । 

न्युजिल्यान्डको सबैभन्दा कान्छी प्रधानमन्त्रीले आफ्नो कार्यकालभर दोहोर्‍याइरहने वाक्य हो– बलियो हुनुहोस्, दयालु हुनुहोस् ।

उनको सरकारमा कमीकमजोरी पक्कै थिए । तर, ती कमजोरीहरू सहानुभूतिपूर्ण नेतृत्व र संकट व्यवस्थापन कौशलले ढाकछोप भएको रोयटर्सको टिप्पणी छ । 

सन् २०१७ मा सत्तारोहण गरेकी मनमोहक र आकर्षक व्यक्तित्वको धनी जसिन्डाले सन् २०२० विपक्षीविरुद्ध सहज जित हासिल गरेर दशकयताकै देशको पहिलो पूर्ण वाम झुकाव भएको सरकार बनाएकी थिइन् । 

मिलेनेरियन क्रिश्चियन समूहको अनुयायी आमा र पुलिस अफिसर बुवासँग हुर्किएकी उनले सन् २००० को सुरुवातमा एलजीबीटीक्यू मानिसहरूमा आफ्नो अडानलाई लिएर चर्च छोडिन् । त्यसपछि आफूलाई अज्ञेयवादी (भगवान् छ छैन भनेर स्पष्ट हुन नसक्ने) को रूपमा वर्णन गर्न थालिन् । 

धेरैले उनको गर्भावस्था र प्रधानमन्त्रीको प्रसूति बिदा महिला नेताहरूका लागि परिवर्तनको प्रतीकको रूपमा लिएका थिए । उनले महिला अधिकार र देशमा बाल गरिबी तथा आर्थिक असमानताको अन्त्यका लागि जोशका साथ अभियान चलाएकी थिइन् । 

चुनौतीको चाङमा जसिन्डा

उनको कार्यकाल अभूतपूर्व घटनाहरूको साक्षी रह्यो । सन् २०१९ मा क्राइस्टचर्चमा श्वेत सर्वोच्चतावादीद्वारा ५१ मुस्लिम उपासकहरूको नरसंहार, ह्वाइट आइल्यान्ड ज्वालामुखी विस्फोटन र विश्वव्यापी कोरोना महामारीले उनको नेतृत्वको परीक्षा लियो । 

क्राइस्टचर्चको आक्रमणलाई आतंकवादको नाम दिएकी जसिन्डाले बन्दुकधारीको नाम नलिने कसम खाँदै भनेकी थिइन्, “म तपाईंहरूलाई बिन्ती गर्छु । ज्यान गुमाएकाहरूको नाम बोल्नुहोस्, उनीहरूको ज्यान लिने व्यक्तिको नाम भन्दा पनि । ऊ आतंकवादी हो । ऊ अपराधी हो । ऊ अतिवादी हो । तर जब म बोल्छु, ऊ नामहीन हुनेछ ।”  

टाउकोमा स्कार्फ लगाएर मुस्लिम समुदायलाई भेटेकी उनले न्युजिल्यान्ड ‘दुःखको घडीमा एकजुट भएको’ सन्देश दिन सफल भइन् । घटनाको कुशलतापूर्वक व्यवस्थापन गरेकी उनले त्यतिबेला विश्वव्यापी प्रशंसा बटुलेकी थिइन् । 

उनले नरसंहार भएको एक हप्ताभित्र अर्धस्वचालित हतियार र अन्य बन्दुक नियन्त्रणहरूमा प्रतिबन्धात्क कानुन ल्याइन् । जुन अमेरिकाले दर्जनौँ हृदयविदारक सामूहिक गोलीबारीको घटनाको बाबजुद पनि अहिलेसम्म निषेधित गर्ने कानुन ल्याउन सकेको छैन ।

सन् २०२० मा उनले अनलाइनमा हुने गरेको घृणा हिंसाको अन्त्य गर्न विश्वव्यापी अभियान सुरु गरिन् । तर, उनी आफैँ प्रायः अनलाइन दक्षिणपन्थी चरमपन्थीहरूको निशाना बन्ने गरेकी छन् ।

जसिन्डाले सन् २०२० मा न्युजिल्यान्डको सबैभन्दा विविधतायुक्त संसद्को अध्यक्षता गर्दै आधाभन्दा बढी महिला सदस्य र सबैभन्दा बढी माओरी आदिवासी सांसदहरूको साथमा विश्वव्यापी हेडलाइन बनेकी थिइन् । 

कोभिड महामारी दैलोमा आएपछि देशको सीमानाका बन्द गर्ने र शून्य कोभिड रणनीति अपनाउने कम राष्ट्र प्रमुखहरूमध्ये उनी पनि एक थिइन् । जहाँ चीन अहिले पनि कोभिड नियन्त्रणमा नराम्ररी असफल भइरहँदा महामारीले उग्र रूप लिँदा समेत विकसित राष्ट्रको तुलनामा न्युजिल्यान्डको मृत्युदर धेरै कम थियो । यसको जस पनि जसिन्डाको कुशल व्यवस्थापनलाई नै जान्छ ।

तर, उनको व्यवस्थापनमा सबै खुसी पनि थिएनन् । कोभिडको एउटा मात्र केस हुँदा पनि पूरै देश लकडाउन गर्दा केही जनता रिसाएका थिए ।

अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा लोकप्रियता बढ्दै जाँदा उनले आफ्नै देशमा भने राजनीतिक परिस्थितिहरूको सामना गर्नुपर्‍यो । संकट व्यवस्थापन र दयालु नेत्रीभन्दा पर आफ्नो नेतृत्व फैलिएको प्रमाणित गर्न उनले संघर्ष गरिरहिन् । 

हालैका महिनाहरूमा खस्किँदै गएको आवास संकट, बढ्दो जीवनयापनलागत र धितो दरहरू तथा अपराधको बारेमा बढ्दो चिन्ताका कारण उनको तेज केही घटेको छ । तर, उनी अझै आफ्ना प्रतिद्वन्द्वीहरू भन्दा लोकप्रिय छिन् ।

एजेन्सीहरूको सहयोगमा ।