काठमाडौं । ताप्लेजुङमा विद्युतीय तार भुइँमा लत्रिएका कारण गुडिरहेको बोलेरो गाडीमा आगलागी हुँदा चारजनाको मृत्यु भएको घटनाबारे ऊर्जा मन्त्रालयले छानबिन गरिरहेको छ ।  ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले शुक्रबार चार सदस्यीय छानबिन समिति गठन गरेर छानबिन थालेको हो ।

वैशाख ८ गते ताप्लेजुङ सदरमुकामबाट पाथीभरा मन्दिरतर्फ जाँदै गरेको ना १ ज ३०११ नम्बरको बलेरो गाडीमा फुङ्लिङ नगरपालिकाको सेवारो चोकमा विद्युतीय तारमा अल्झिएर गाडीमा आगलागी भएको थियो ।

गाडीमा आगलागी हुँदा झापा भद्रपुरस्थितका ७० वर्षका  विनोद पौडेल, उनकी ६९ वर्षीया श्रीमती सरिता पौडेल, उनीहरूकी नातिनी ललितपुर महानगरपालिका–१० की १६ वर्षीया आध्या आचार्यको मृत्यु भएको हो ।

यसरी नै गाडी चालक फुङलिङ–१० का दुर्गा भट्टराईको पनि मृत्यु भयो ।  विनोद पौडेलकी छोरी सबिना आचार्य र उनका १० वर्षीय छोरा भबिमयलाई उपचारका लागि हेलिकोप्टरबाट काठमाडौं ल्याइएको थियो । उनीहरुको अपचार अझै जारी छ ।

सोही घटनाबारे छानबिन गर्न मन्त्रालयले शुक्रबार विद्युत् विकास विभागका सुपरिटेन्डेन्ट इञ्जिनियर नुतन प्रकाश शर्माको संयोजकत्वमा समिति बनाएको हो ।  समितिमा मन्त्रालयका दुईजना प्रतिनिधि र पुल्चोक इञ्जिनियरिङ क्याम्पसका एकजना प्रतिनिधि रहेको मन्त्रालयका सूचना अधिकारीले राजु महर्जनले जानकारी दिए ।

समितिलाई दुर्घटना कसरी र के कारणले भयो भन्नेबारे छानबिन गर्ने अधिकार दिइएको छ ।  विद्युतीय करेन्टका कारण गाडी नै दुर्घटनामा परेको यो पहिलो घटना भने होइन ।  यसअघि २०७५ माघमा धनुषाको सबैला नगरपालिका–४ कोठिया बल्टीयामा विवाहको जन्ती बोकेको बसमा करेन्ट लाग्दा ६ जनाको ज्यान गएको थियो ।

२१ जनाभन्दा बढी घाइते भएका थिए । यसरी करेन्ट लागेर ज्यान गुमाउनेहरुको संख्या बढी देखिएको प्रहरी बताउँछ । नेपाल प्रहरीको अभिलेख अनुुसार करेन्ट लागेर मात्रै देशभर वर्षेनी तीन सयभन्दा बढीले ज्यान गुमाउने गरेको देखाएको छ ।

कुन वर्षमा कतिले गुमाए ज्यान ?

प्रहरी प्रधान कार्यालयको तथ्यांकअनुसार गएको चार आर्थिक वर्षमा मात्रै एक हजार २६४ जनाको ज्यान करेन्ट लागेर गएको छ ।  त्यसमा बालकालिको संख्या मात्रै १२० छ । केन्द्रीय प्रहरी प्रवक्ता डीआईजी दिनेश आचार्यका अनुसार विद्युत् सर्ट भएको लाइन तथा विभिन्न विद्युतीय दुर्घटनाका कारण करेन्ट लागेर उनीहरुको ज्यान गएको हो ।

डीआईजी आचार्य भन्छन्, ‘‘बेग्लाबेग्लै प्रकृतिका कारण करेन्ट लागेको देखिन्छ । यसमा एउटाको कमजोरी मात्रै देखिँदैन । कतिपय घटनामा व्यक्तिका लापरवाहीका कारण पनि घटना घटेको देखिन्छ ।’’

प्रहरीको तथ्यांक अनुसार चालु आर्थिक वर्षमा २५८ जनाको करेन्ट लागेर ज्यान गएको छ ।  यसमध्ये १८७ पुरुष र ४६ महिला तथा १७ बालक र ८ जना बालिका छन् ।  यसरी नै अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०८०–२०८१ मा कुल ३०६ जनाले ज्यान गुमाएको देखिन्छ ।

यसरी ज्यान गुमाउनेहरुमा २१३ पुरुष तथा ६३ महिला, २४ बालक र ६ बालिकाको ज्यान गएको छ ।  यसरी नै आर्थिक वर्ष २०७९–०८० मा पनि कुल ३१६ जनाको ज्यान करेन्ट लागेर गएको छ । यो आर्थिक वर्षमा २३५ पुरुष, ४६ महिला, २२ बालक र १३ बालिकाको ज्यान गएको अभिलेख प्रहरीसँग छ । 

त्यसअधिको आर्थिक वर्ष २०७८–०७९ मा ३८४ जनाको ज्यान गएको छ ।  प्रहरीको तथ्यांक अनुसार यो आर्थिक वर्ष २८२ पुरुष, ७२ महिला र २२ बालक र ८ बालिकाको करेन्टका कारण ज्यान भएको छ ।

के भन्छ विद्युत् प्राधिकरण ?

विद्युत् प्राधिकरणले यसरी करेन्ट लागेर ज्यान गुमाएकाको परिवारलाई जनही पाँच लाख रुपैयाँ क्षतिपूर्ति दिँदै आएको छ ।  आफ्नै कर्मचारीको हकमा भने पाँच लाख क्षतिपूर्ति तथा परिवारका अन्य सदस्यलाई रोजगारीको व्यवस्था गरेको छ ।

तर, गएको चैत ११ को प्राधिकरण सञ्चालक समितिको बंैंठकले सर्वसाधारणको हकमासमेत क्षतिपूर्तिलाई बढाएर १० लाख रुपैयाँ दिने निर्णय गरेको छ । यद्यपी यो निर्णय भने कार्यान्वयनकै चरणमा छ ।

प्राधिकरणका प्रवक्ता राजाभाई सिल्पकारले भने करेन्ट लागेर मर्ने घटनामा सबै प्राधिकरणकै कमजोरी भन्न नमिल्ने बताए । 

उनी भन्छन्,‘‘सबै करेन्ट लागेर ज्यान गुमाएको घटनामा प्राधिकरणकै कमजोरी भन्ने हुँदैन । कतिपय ठाउँमा विद्युत चोरी गर्दा पनि करेन्ट लागेका घटना छन् । कतिपय आफ्नै घरमा आवश्यक सतर्कता न अपनाउँदा करेन्ट लागेका पनि छन् ।’’

कतिपय ठाउँमा चट्याङका कारण करेन्ट लाग्ने गरेको पनि उनको भनाइ छ ।