काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले गत बिहीबार मन्त्रिपरिषद्को बैठक राखेका थिए । बैठक राख्नुको प्रमुखमध्ये एक उद्देश्य थियो– एलन मस्क र सरकारी खर्च कटौती गर्ने उनको प्रयासबारे छलफल । 
मिडिया रिपोर्टका अनुसार यस बैठकमा नेताहरूबीच चर्को बहस भएको थियो ।

न्यूयोर्क टाइम्सका अनुसार मस्कले विदेशमन्त्री मार्को रुबियोलाई विदेश मन्त्रालयमा कर्मचारी कटौती गर्न असफल भएको आरोप लगाएका थिए ।

बैठकमा मस्कले रुबियोको कामको प्रशंसा गरेनन् । बरु उनले ट्रम्पका अगाडि रुबियोमाथि व्यङ्ग्य गर्दै भने, “उनी टीभीमा मात्र राम्रो छन् ।”  

बैठकमा एलन मस्क र यातायात मन्त्री शन डफीबीच पनि भनाभन चल्यो । यो बहस संघीय उड्डयन प्रशासनमा पहिले नै ट्राफिक नियन्त्रकहरूको अभाव रहेको तथ्यमा भइरहेको थियो । यस्तो अवस्थामा मस्कको डिपार्टमेन्ट अफ गभर्नमेन्ट इफिसिएन्सी (डीओजीई)ले यो संख्या पनि घटाउने प्रयास गरेको थियो ।

जनवरीमा डोनाल्ड ट्रम्प राष्ट्रपति बनेपछि अमेरिकी एयरलाइन्ससँग सम्बन्धित दुईवटा दुर्घटना भएका छन्, जसका कारण डफीको मन्त्रालयमाथि थप छानबिन भइरहेको छ ।

रिपोर्टहरूका अनुसार राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बहसमा हस्तक्षेप गरेका थिए । उनले अझै डीओजीईप्रति आफ्नो समर्थन रहेको स्पष्ट पारे । तर अबदेखि निर्णय लिने काम मन्त्रीहरूसँग हुने र मस्कको टोलीले सल्लाह मात्र दिन सक्ने ट्रम्पले बैठकमा बताएका थिए । 

विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले न्यूयोर्क टाइम्सलाई बताएअनुसार मन्त्रिपरिषद् बैठकमा छलफलहरू निकै राम्रोसँग भएको थियो । तर बीबीसीको जिज्ञासामा भने उनीहरूले अहिलेसम्म कुनै प्रतिक्रिया दिएका छैनन् ।

बैठकपछि ट्रम्पले ओभल अफिसमा मन्त्रिपरिषद्का सदस्यहरूले कहाँ कटौती गर्ने भनेर निर्णय गर्ने, तर यदि उनीहरू त्यसो गर्न असमर्थ भए भने कटौती गर्ने काम एलन मस्कले गर्ने स्पष्ट पारेका थिए ।

“एउटा बैठक भयो । म मन्त्रिपरिषद्का सदस्यहरूले पहिले कटौती गरून् भन्ने चाहन्छु । उनीहरूले त्यसो गरे राम्रो हुनेछ, तर यदि उनीहरूले कटौती गरेनन् भने मस्कले गर्नेछन्,” ट्रम्पको भनाइ उद्धृत गर्दै समाचारमा जनाइएको छ । 

चक्कु प्रयोग गर्न सल्लाह

हतारमा आयोजना गरिएको यो बैठक राष्ट्रपति ट्रम्पले आफ्नो प्रशासनको प्रारम्भिक हप्ताहरूमा डीओजीईमार्फत स्पेसएक्स र टेस्लाका प्रमुख मस्कलाई दिएको व्यापक शक्तिलाई कम गर्ने निर्णयको प्रमाण हुन सक्छ ।

ट्रम्पले बिहीबार आफ्नो सामाजिक सञ्जाल साइट ट्रुथ सोसलमा पनि उक्त बैठकको बारेमा टिप्पणी गरेका थिए । जुन कुरा पहिले नै मिडिया रिपोर्टहरूमा आइसकेको थियो । 

ट्रम्पले आफ्ना मन्त्रीहरूलाई ‘खर्च कटौतीका उपायहरू’मा डीओजीईसँग मिलेर काम गर्न निर्देशन दिएको बताएका छन् ।

“मन्त्रीहरूले आफ्नो मन्त्रालयमा काम गर्ने मानिसहरूलाई चिन्ने र बुझ्ने क्रममा को बस्ने र को जाने भन्ने बारेमा अझ सही निर्णय लिन सक्षम हुनेछन्,” ट्रम्पले लेखेका छन् ।

उनले ‘हथौडा’ होइन, ‘सर्जिकल चक्कु’ प्रयोग गर्नुपर्ने बताएका छन् ।

केही हप्ताअघि मात्र मस्कले कन्जरभेटिभहरुको सम्मेलनमा चम्किलो आरा मेसिन फहराएका थिए । यसलाई सरकारी खर्च कटौती गर्ने आक्रामक प्रयासको प्रतीकको रूपमा हेरिएको थियो ।

यो देखेर डेमोक्र्याटहरू रिसाएका थिए र ट्रम्प प्रशासनका केही अधिकारीहरू चिन्तित बनेका थिए । 

मस्कले दिए एकमुष्ट रकमको प्रस्ताव

एलन मस्कको टोलीले सरकारी खाताबाट देशभरका लाखौं संघीय कर्मचारीहरूलाई इमेलहरू पठाएको थियो ।  यसमा उनीहरुको राजीनामाको बदलामा केही महिनाको तलब (एकमुष्ट रकम) दिइने भनिएको थियो ।
यसका साथै कर्मचारीहरूलाई हप्ताभरि के काम गरे भनेर बताउन पनि निर्देशन दिइएको थियो । 

यदि उनीहरुले त्यसो गरेनन् भने उनीहरुलाई जागिरबाट बर्खास्त गर्ने धम्की दिइएको थियो । केही एजेन्सीहरूले आफ्ना कर्मचारीहरूलाई यो इमेललाई बेवास्ता गर्न भनेका थिए ।  डीओजीईले धेरै यस्ता नवनियुक्त सरकारी कर्मचारीहरूलाई बर्खास्त गर्ने आदेश पनि दियो जसले पूर्ण रुपमा निजामती सेवा सुरक्षा प्राप्त गरेका थिएनन् ।

केही सरकारी निकायहरूले कर्मचारी आवश्यक परेको भन्दै यो आदेश रद्द गरेका थिए ।  यसमा आणविक हतियार सुरक्षाको जिम्मेवारी सम्हालिरहेका कर्मचारीहरू पनि समावेश थिए ।

के ट्रम्प अदालतको डरले पछि हटेका हुन् ?

शुक्रबार ओभल अफिसमा आयोजित कार्यक्रममा ट्रम्पले मन्त्रिपरिषद् बैठकको बारेमा उठेका प्रश्नहरूको जवाफ दिएका थिए ।  बैठकको क्रममा भएको चर्को बहसको बारेमा पनि उनले जानकारी दिएका थिए ।

उनले बैठकमा ‘कुनै झगडा’ नभएकोमा जोड दिएका थिए । उनले मार्को रुबियो र मस्कको प्रशंसा गर्दै उनीहरुबीच ‘एकदमै राम्रो’ सम्बन्ध भएको बताए ।

बिहीबार ट्रुथ सोसलमा ट्रम्पको पोस्टपछि विभाग प्रमुखहरूले मस्कविरुद्ध जवाफी कारबाही गर्न बढी अधिकार पाएका छन् । यो ट्रम्प प्रशासनलाई मुद्दाहरुबाट जोगाउने प्रयास पनि हुनसक्छ । किनभने मन्त्रीहरुको तुलनामा सरकारमा एलन मस्कको शक्ति निकै बढी छ भन्ने आरोप छ । 

के मस्क र ट्रम्पको जोडी टुट्न सक्छ ?

यी मुद्दाहरू हेर्ने धेरै न्यायाधीशहरूले पहिले नै डीओजीई र अर्बपति मस्कलाई दिइएको व्यापक शक्तिका बारेमा चिन्ता व्यक्त गरिसकेका छन् ।  मंगलबार कंग्रेसलाई सम्बोधन गर्ने क्रममा ट्रम्पको टिप्पणीले यो चिन्तालाई अझ बढाउन सक्छ ।

मस्क र ट्रम्पले अहिलेसम्म बलियो साझेदारी प्रस्तुत गरेका छन्, जसमध्ये एक विश्वको सबैभन्दा धनी व्यक्ति हुन् र अर्को अमेरिकाको सबैभन्दा शक्तिशाली राजनीतिज्ञ ।

यो साझेदारी अन्ततः टुट्न सक्छ कि सक्दैन भन्ने बारेमा वाशिङ्टनमा महिनौंदेखि अनुमान लगाउँदै आइएको छ । यी अनुमानहरूका बीचमा दुई बीचको निकटताका नयाँ संकेतहरू पनि देखा पर्दैछन् ।

शुक्रबार राति मस्क राष्ट्रपतिसँगै एयर फोर्स वानमा चढेको देखियो ।  उनी सप्ताहन्तमा फ्लोरिडामा ट्रम्पको मार–ए–लागोस्थित घरमा हुनेछन् ।

बन्द ढोकाभित्र मन्त्रिपरिषद्को बैठकमा मस्क र मन्त्रीहरू बीच भएको यो चर्काचर्की ट्रम्प–मस्क मजबुत सम्बन्धमा देखा परेको पहिलो दरार हुन सक्छ । (बीबीसीबाट भावानुवाद)