काठमाडौं । न्युजिल्यान्डको संसद्‌मा एक युवती सांसदले नाच्दै विरोध गरेको भिडियो संसाभर भाइरल बनिरहेको छ । यो भिडियो क्लिप मिम दुनियामा पछिल्ला दिनहरूमा सबैभन्दा धेरै प्रयोग भइरहेको छ ।

संसद्‌मा नाच्दै विरोध गर्ने युवती हुन्, हाना रावहिती माइपी क्लार्के । २२ वर्षीया हाना न्युजिल्यान्डकी कान्छी सांसद हुन् । माओरी समुदायकी हाना सन् २०२३ को अक्टोबरमा सांसद निर्वाचित भएकी थिइन् । उनले आफ्नो पहिलो संसदीय भाषणमा पनि यस्तै नृत्य देखाएकी थिइन् ।

अनुहारमा आक्रोश देखाउँदै नृत्य गरिरहेकी हानाले एउटा कागज च्यातेको देखिन्छ । उनले च्यातेको कागज हो, माओरी समुदायलाई अधिकार दिलाउने सन्धि खारेज गर्न ल्याइएको विधेयक ।

उनी माओरी समुदायको प्रतिनिधित्व गर्छिन् । माओरी समुदायको संस्कृति र अधिकार संरक्षण गर्ने वाचा गरेकै कारण उनलाई माओरी समुदायले भोट दिएका थिए । माओरी समुदाय न्युजिल्यान्डका आदिवासी समुदाय हुन् ।

न्युजिल्यान्ड सरकारले माओरी समुदायको अधिकार, संस्कृति संरक्षण गर्ने १८४ वर्ष पुरानो सन्धि खारेज गर्ने विधेयक संसद्‌मा प्रस्तुत गर्‍यो । त्यसपछि उक्त विधेयकको पक्ष/विपक्षमा मतदान गर्न भनियो । हानाको दललाई उक्त विधेयकको पक्षमा कि विपक्षमा भनेर सभामुखले सोधेपछि हाना आफू बसिरहेको ठाउँबाट उठिन् र नृत्य गर्दै विधेयक च्यातिन् ।

हानाले विरोध गरेसँगै अरू सांसद र अवलोकन कक्षमा रहेका अवलोकन कर्ताले पनि विरोध थाले । त्यसपछि उक्त विधेयकमाथिको मतदान रोकियो र हानालाई एक दिनका लागि निलम्बित गरियो ।

• कान्छी सांसदको विरोध शैलीले तानेको विश्वको ध्यान

सन् २०२४ को अक्टोबरमा विश्व प्रसिद्ध टाइम म्यागजिनले हानालाई ‘जेन जी’ पुस्ताकी नेता भनेको थियो ।

संसद्‌मा उनले गरेको नृत्य माओरी समुदायको परम्परागत ‘हाका’ नृत्य हो । संसद्‌मा हाका नृत्यमार्फत माओरी अधिकार जोगाउन लागिपरेकी हानालाई कतिपयले ‘हाका क्विन’ भनेर सम्बोधन गर्छन् ।

हाका नृत्य माओरी समुदायले युद्ध र संघर्षका लागि गर्ने नृत्य हो । उनले संसद्‌मा हाका नृत्य गरेर माओरी समुदाय आफ्नो अधिकारका लागि संघर्ष गरिरहेको संकेत गरेकी छन् । आफ्नो अधिकारका लागि संसद्‌मा लडिरहेका हानालाई माओरी समुदायले आफ्नो भाषामा ‘काइतिकाई’ अर्थात् रक्षक भनेर सम्बोधन गरिरहेका छन् ।

न्युजिल्यान्डका प्रधानमन्त्री क्रिस्टोफर लुक्सोनले माओरी समुदायको अधिकार कटौती गर्न थालेपछि उनी राजनीतिमा आएकी थिइन् । यसअगाडि क्रिस्टोफर सरकारले माओरी समुदायको स्वास्थ्य नियमन निकाय र भाषालाई सरकारी कामकाजबाट हटाएको थियो । अहिले पनि न्युजिल्याडको प्रधानमन्त्री क्रिस्टोफर नै छन् ।

हानाले संसद्‌मा हाका नृत्यमार्फत विरोध गरे पनि न्युजिल्यान्डमा माओरी समुदायको अधिकार रक्षाका लागि प्रर्दशन हुन थालेका छन् । न्युजिल्यान्डमा १० लाख माओरी छन् । न्युजिल्यान्डको संसद्का १२३ सदस्यमध्ये ६ जना माओरी समुदायका छन् ।

न्युजिल्यान्डका प्रधानमन्त्री क्रिस्टोफरको सबैभन्दा ठूली आलोचक हुन्, हाना । टाइम म्यागजिनले गरेको सर्वेक्षण अनुसार, उनी न्युजिल्यान्डकी भविष्यकी प्रधानमन्त्री हुन् ।

फर्स्टपोस्टबाट ।