काठमाडौं । कुनै पनि स्थानमा बसोबास गरेका जनतालाई जब आफ्नै देशको अर्को भू–भागमा जानका लागि विदेशी भूमिको सहारा लिनुपर्ने हुन्छ तब उ आफूलाई स्वदेशसँग पर भएकोमा दुःखी हुन्छ । यही समस्या भोग्दै आएका थिए पश्चिम नवलपरासीको सुस्ता गाउँपालिका वडा नं. ५ का जनताले । धेरैवर्षको विछोडपछि सुस्ता पुलका कारण त्यहाँका जनताले आफूलाई नेपालसँग अन्तरङ्ग जोडिएको अनुभव गर्न पाएका छन् ।

केही हप्ता अगाडि निर्माण सम्पन्न भएको नारायणी नदी माथिको एक हजार पाँच सय ५८ मिटर लामो फलामे झोलुंगे पुलको राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले असोज १० गते बिहीबारका दिन औपचारिक उद्घाटन गर्नेछन् । पुल निर्माणपछि नारायणी पारिका करिब ३५० घर परिवारमा भिन्नै रौनक आएको छ । सुस्ताको पुल देशको सबैभन्दा लामो पुलको रुपमा गणना पनि भएको छ ।

पुल उद्घाटन समारोहमा कार्यवाहक प्रधानमन्त्री तथा उपप्रधान तथा सहरी विकास मन्त्री प्रकाशमान सिंह तथा नवलपरासी पश्चिमका सांसद विनोद चौधरी पनि सहभागी हुने छन् ।

यो पुलको निर्माणको सम्झौता २०७० सालमै सम्पन्न भएको र तीन वर्षभित्र निर्माण सक्ने सर्त भएता पनि पुल बनिसक्न दश वर्षभन्दा बढी लागेको छ । पश्चिम नवलपरासीबाट निर्वाचित सांसद देवकरण कलवारले २०७४ मा पुलको काम अघि बढाउन पहल गरेका थिए ।

२०७९ सालको निर्वाचनमा विनोद चौधरी यस निर्वाचन क्षेत्रबाट निर्वाचित भएपश्चात पुल निर्माणको काम द्रुत गतिमा सम्पन्न भएकोमा सांसद चौधरी प्रफुल्ल छन् । 

चौधरी भन्छन्, “सुस्ताका नारायणी नदी पारिका जनताले आफूलाई नेपालबाट पर भएको महसुस गर्नुपरेको थियो अब त्यो अवस्थाको अन्त्य भएको छ । आफ्नै देशभित्रको अर्को स्थानमा जान पनि अर्काे देशको बाटो भएर जानुपर्ने बाध्यताको अब अन्त्य भएको छ । यो अत्यन्तै पीडादायी अवस्था थियो । अब भौगोलिक र भावनात्मक रुपमा पनि त्यहाँका जनता मूलधारसँग जोडिएका छन् ।”

यो पुलसँगै सुस्ता वडा नं. ५ का जनताले सरकारबाट अर्को पनि सुविधा पाएका छन्, त्यो हो बिजुली बत्ती । अहिलेसम्म बिजुलीसम्म नपुगेको यो वडा अब झलमल्ल हुन थालेको छ । ११ केभी लाइन बिजुली पनि पुलकै बाटोबाट गाउँसम्म पुगेको छ ।

आफू सांसद भए लगत्तै बिजुली र पुलका लागि पहल गरेको र ति दुवै कुरा एकैसाथ पूर्ण भएकोमा चौधरी गौरवान्वित छन् । उनको अबको उद्देश्य भनेको त्यहाँका जनतालाई सहुलियतपूर्ण बिजुली उपलब्ध गराउनु नै हो । 

“हाम्रो पहिलो प्राथमिकतामा सुस्तालाई पुलले जोड्ने र त्यहि पुलबाट विजुली लैजाने प्रवन्ध गर्नु थियो । दुबै काम एकैपटक सम्पन्न भएको छ । अब सरकारले यहाँका नागरिकलाई सहुलियतको विजुली उपलब्ध गराउनुपर्छ, त्यसका लागि हाम्रोतर्फबाट सम्पूर्ण रुपमा पहल भइरहेको छ । यसमा पनि सकारात्मक परिणाम आउने विश्वास छ,” उनले भने । 

सुस्ता पुल जस्तै नेपालको अर्को लामो पुल दोधारा–चाँदनीको पुल हो जसले महाकाली पारिका दुई नेपाली गाउँलाई भौगोलिक रुपमा मूलधारसँग जोडेको छ । सो पुलको लम्बाई १४५२ मिटर छ, जुन सुस्ताभन्दा सय मिटर कम छ । यो पुलको निर्माणले त्यस क्षेत्रमा पर्यटकिय चहल पहल निकै बढेको छ । अब सुस्ता पारी पनि आर्थिक र पर्यटकिय चहल पहल हुने विश्वासमा छन् जनता र नेता । 

सुस्ता पुलले यहाँको पर्यटन विकासमा ठूलो योगदान पुग्ने स्थानीयको विश्वास छ । चौधरी पनि भन्छन्, “यो पुलले यस क्षेत्रको पर्यटन उत्थानमा पनि ठूलो सहयोग गर्ने मेरो विश्वास छ ।”

सुस्ताको पुलले जोडिन लागेको गाउँ पहिले देखिनै खोलापारी थिएनन् । नेपाल र इष्ट इण्डिया कम्पनीकाबीच वि.सं. १८७२ मा सुगौली सन्धी हुँदासम्म त्यो स्थान नारायणी नदिको वारि नै थियो भन्ने प्रमाणहरू छन् । तर, त्यसपछि विस्तारै नारायणी नदी त्रिवेणीघाटबाट उत्तर पश्चिम अर्थात् नेपाल तिर चेपिएर बग्न थाल्यो अनि उताको जमिन पर पर सर्दै गयो ।

वि.सं. १९०२ मा नेपाल तर्फको करिब १३ हजार हेक्टर काटेर नदी भित्र पस्यो । त्यस पछि पनि २०११, २०१९ र २०३७ सालमा नदी क्रमशः नेपाल तर्फ सर्दै गयो । कालान्तरमा नदीले काटेको पारिको जमिन पनि खेतीयोग्य हुँदै गएर बसोबास बस्दै गएको देखिन्छ । यहाँको जमिन अत्यन्त उर्वर भएकाले पनि सो जमिनमा केही सीमा विवाद रहेको थियो । 

सुस्ताको करिब सात हजार हेक्टर जग्गामा नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी र नेपाली विद्यालयहरू पनि रहेको र अब पुलले समेत जोडेकाले यहाँका जनताले अब विवादबाट मुक्ति पाउने अवस्था देखिएको छ ।