काठमाडौं । दोस्रो सेमिफाइनलमा साविक विजेता इंग्ल्यान्डविरुद्ध ६८ रनको जित निकालेसँगै भारतले आईसीसी ट्वान्टी–२० विश्वकपको उपाधिका निम्ति दक्षिण अफ्रिकालाई प्रतिद्वन्दीको रूपमा पाएको छ ।

बिहीबार राति भएको खेलमा भारतले प्रस्तुत गरेको १७२ रनको लक्ष्य पछ्याउने क्रममा इंग्ल्यान्ड १०३ रनमै समेटिएको थियो । त्यसअघि पहिलो सेमिफाइनलमा दक्षिण अफ्रिकाले अफगानिस्तानविरुद्ध नौ विकेटको सहज जित निकाल्दै फाइनल यात्रा तय गरेको थियो । विश्वकपको इतिहासमा भारतले तेस्रोपटक र दक्षिण अफ्रिकाले पहिलोपटक ट्वान्टी–२० विश्वकपको फाइनलमा स्थान बनाएका हुन् ।

जारी विश्वकपमा फाइनलसम्मको यात्रा तय गर्दा दुवै टिमले हालसम्म हारको सामना गरेका छैनन् । ट्वान्टी–२० विश्वकपको इतिहासमा पहिलोपटक दुवै टिम अपराजित रहँदै फाइनलसम्म आएका हुन् । योसँगै क्रिकेटको सबैभन्दा सानो संरचनाको यो विश्वकपले पहिलोपटक अपराजित विश्व च्याम्पियन पाउने निश्चित भएको छ । फाइनलअघि दुवै टिम अपराजित रहँदै विश्वकपको नवौँ संस्करणको च्याम्पियन बन्ने लक्ष्यमा छन् ।

विश्वकपको समूह चरणमा भारत समूह ‘ए’ मा थिए । यो समूहमा भारतसँगै आयरल्यान्ड, पाकिस्तान, अमेरिका र क्यानडा थिए । भारतले समूह चरणको पहिलो खेलमा आयरल्यान्डविरुद्ध आठ विकेटको, दोस्रो खेलमा पाकिस्तानविरुद्ध ६ रनको र तेस्रो खेलमा अमेरिकाविरुद्ध सात विकेटको जित निकालेको थियो । समूह चरणको अन्तिम खेलमा भारतले क्यानडाविरुद्ध खेल्ने तालिको थियो । तर, वर्षाका कारण खेल नतिजाविहीन बन्दा दुवै टिमले समान एक अंक बाँडेका थिए ।

सुपर–८ को समूह–१ मा पनि भारतले तीन खेलमा सबैमा जित निकालेको थियो । भारतले सुपर–८ मा अफगानिस्तानविरुद्ध ४७ रनको, बंगलादेशविरुद्ध ५० रनको  र अस्ट्रेलियाविरुद्ध २४ रनको जित निकालेको थियो ।

यता, समूह ‘डी’ बाट अपराजित रहँदै फाइनलसम्मको यात्रा गरेको टिम हो, दक्षिण अफ्रिका । दक्षिण अफ्रिकाले समूह चरणको पहिलो खेलमा श्रीलंकाविरुद्ध ६ विकेटको, दोस्रो खेलमा नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध चार विकेटको, तेस्रो खेलमा बंगलादेशविरुद्ध चार रनको र अन्तिम खेलमा नेपालविरुद्ध एक रनको जित निकालेको थियो । यस्तै, दक्षिण अफ्रिकाले सुपर–८ को समूह–२ मा अमेरिकाविरुद्ध १८ रनको, इंग्ल्यान्डविरुद्ध सात रनको र वेस्ट इन्डिजविरुद्ध तीन विकेटको जित निकालेको थियो ।

हालसम्मका च्याम्पियनको नतिजा

सन् २००७ मा भएको पहिलो संस्करणको उपाधि भारतले जितेको थियो । पहिलो संस्करणमा कुल १२ टिमले प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । उक्त संस्करणमा भारतले सुपर–८ को पहिलो खेलमा न्युजिल्यान्डसँग १० रनको हार बेहोरेको थियो । तर, फाइनलमा पाकिस्तानलाई पाँच रनले हराउँदै भारतले विश्वकपको उपाधि जितेको थियो ।

सन् २००९ मा भएको विश्वकपको दोस्रो संस्करणको उपाधि पाकिस्तानले जितेको थियो । तर, यो संस्करणमा पाकिस्तान पनि अपराजित भने रहन सकेन । १२ टोली नै सहभागी विश्वकपको यस संस्करणमा पाकिस्तानले समूह चरणमा इंग्ल्यान्डसँग ४८ रनको र सुपर–८ मा श्रीलंकासँग १९ रनको हार बेहोरेको थियो । तर, फाइनलमा श्रीलंकाविरुद्ध आठ विकेटको सहज जित निकाल्दै पाकिस्तानले पहिलोपटक ट्वान्टी–२० विश्वकपको उपाधि जितेको थियो ।

लगत्तै अर्को वर्ष आयोजना भएको ट्वान्टी–२० विश्वकपको उपाधि इंग्ल्यान्डले जित्यो । विश्वकपको यस संस्करणमा पनि कुल १२ टिमको सहभागिता थियो । प्रतियोगिताको समूह चरणमा इंग्ल्यान्ड वेस्ट इन्डिजसँग ७० रनले पराजित भएको थियो । उक्त संस्करणमा इंग्ल्यान्डले फाइनलमा अस्ट्रेलियाविरुद्ध सात विकेटको जित निकाल्दै विश्वकपको उपाधि जितेको थियो ।

विश्वकपको चौथो संस्करण सन् २०१२ मा भएको थियो । यो विश्वकपको उपाधि वेस्ट इन्डिजले जितेको थियो । वेस्ट इन्डिजले समूह चरणको खेलमा अस्ट्रेलियासँग डकवर्थ लेविस पद्धति (डीएलएस) अनुसार १७ रनको हार बेहोरेको थियो । सुपर–८ को खेलमा पनि वेस्ट इन्डिजले श्रीलंकासँग नौ विकेटको हार बेहोरेको थियो । तर, फाइनलमा श्रीलंकाविरुद्ध ३६ रनको जित निकाल्दै वेस्ट इन्डिजले पहिलोपटक ट्वान्टी–२० विश्वकपको उपाधि जितेको थियो ।

त्यसको दुई वर्षपछि २०१४ मा बंगलादेशले ट्वान्टी–२० विश्वकपको आयोजना गरेको थियो । विश्वकपको यो संस्करणमा श्रीलंका च्याम्पियन बनेको थियो । प्रतियोगिताको सुपर–१० मा श्रीलंकाले इंग्ल्यान्डविरुद्ध ६ विकेटको हार बेहोरेको थियो । तर, फाइनलमा भारतविरुद्ध ६ विकेटको जित निकाल्दै श्रीलंकाले पहिलोपटक ट्वान्टी–२० विश्वकपको उपाधि जितेको थियो । विश्वकपको यो संस्करणमा नेपालले पनि प्रतिस्पर्धा गरेको थियो ।

२०१६ मा आयोजना भएको विश्वकपको उपाधि वेस्ट इन्डिजले जितेको थियो । भारतमा आयोजित यस विश्वकपको सुपर–१० मा वेस्ट इन्डिजलाई अफगानिस्तानले ६ रनले हराउँदै सनसनी मच्चाएको थियो । तर, फाइनलमा इंग्ल्यान्डलाई चार विकेटले हराउँदै वेस्ट इन्डिज दोस्रोपटक विश्व च्याम्पियन बनेको थियो ।

२०१६ को संस्करणपछि पाँच वर्षसम्म ट्वान्टी–२० विश्वकप आयोजना हुन सकेन । कोभिड–१९ कारण २०२१ मा आयोजना भएको विश्वकपको सातौँ संस्करणको उपाधि अस्ट्रेलियाले जित्यो । प्रतियोगिताको सुपर–१२ मा अस्ट्रेलियाले इंग्ल्यान्डसँग आठ विकेटको हार बेहोरेको थियो । तर, फाइनलमा न्युजिल्यान्डविरुद्ध आठ विकेटको जित निकाल्दै अस्ट्रेलियाले पहिलोपटक ट्वान्टी–२० विश्वकपको उपाधि जितेको थियो ।

विश्वकपको आठौँ संस्करण २०२२ मा अस्ट्रेलियामा भएको थियो । कुल १६ टिमको सहभागिता रहेको यो विश्वकपको उपाधि इंग्ल्यान्डले जितेको हो । प्रतियोगिताको सुपर–१२ मा इंग्ल्यान्डविरुद्ध आयरल्यान्डले डीएलएसअनुसार पाँच विकेटको जित निकालेको थियो । तर, फाइनलमा पाकिस्तानविरुद्ध पाँच विकेटको जित निकाल्दै इंग्ल्यान्ड विश्व च्याम्पियन बनेको थियो ।