काठमाडौं । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले नेकपा (एमाले), राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)लगायत दलसँग मिलेर नयाँ समीकरण बनाएका छन् । नयाँ बनेको सत्ता समीकरणबाट दलहरूबाट प्रतिनिधित्व गर्दै विभागीय मन्त्रीहरूले बुधबार शपथ ग्रहण गरेका छन् । शपथ लिएसँगै मन्त्रीहरूको शैक्षिक अवस्था, राजनीतिक पृष्ठभूमिलगाय विषयमा आम चासो छ ।
नेकपा (माओवादी केन्द्र)बाट प्रधानमन्त्री ‘प्रचण्ड’सहित ६ जनाले मन्त्रीको रूपमा शपथ लिएका छन् । पार्टीबाट केही दिन अघिसम्म गृह मन्त्रालयको जिम्मेवारीमा रहेका नारायणकाजी श्रेष्ठ परराष्ट्र मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हाल्न पुगेका छन् । उनी उपप्रधानसहित परराष्ट्रमन्त्री बनेका हुन् ।
श्रेष्ठ हाल राष्ट्रियसभा सदस्य हुन् । प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा उनका विश्वासपात्र तथा पार्टी उपमहासचिव वर्षमान पुन अर्थमन्त्री बनेका छन् । रोल्पा क्षेत्र नम्बर १ बाट निर्वाचित सांसद पुन कांग्रेससँगको गठबन्धन भत्काएर नयाँ गठबन्धन बनाउन पार्टीबाट भूमिका खेल्ने नेतामा पर्छन् ।
२०२८ सालमा जन्मिएका उनी माओवादी युद्ध सुरुवात गर्ने नेतामध्ये एक हुन् । पहिलो र दोस्रो संविधानसभा सदस्य बनेका उनले ०७४ र ०७९ को निर्वाचनमा विजयी भएका थिए । यसअघि २०७४ सालमा ऊर्जा मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हालिसकेका उनले कानुन विषयमा स्नातक तहसम्मको औपचारिक शिक्षा हासिल गरेको उनले उपलब्ध गराएको विवरणमा देखिन्छ ।
ऊर्जा मन्त्रालयमा निरन्तरता पाएका शक्ति बस्नेत माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव हुन् । उनी गएको निर्वाचनमा जाजरकोट–१ बाट निर्वाचित भएका सांसद हुन् । २०४२ सालदेखि कम्युनिष्ट राजनीतिमा सक्रिय उनी १२ वर्ष भूमिगत भएका थिए । २०६८, ०७२, ०७४ र ०७७ सालमा विभिन्न मन्त्रालय समहालेका अनुभव उनीसँग छ । २०२६ सालमा जन्मिएका उनले राजनीतिशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेका छन् ।
माओवादीबाटै रेखा शर्मा सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री बनेकी छन् । उनी पुरानै गठबन्धनमा पनि यहीँ मन्त्रालयको जिम्मेवारीमा थिइन् । महिला आन्दोलन र प्रशासनिक क्षेत्रमा अनुभव हासिल गरेकी शर्मा दाङ क्षेत्र नम्बर २ बाट निर्वाचित सांसद हुन् । २०४३ सालबाट राजनीतिमा सक्रिय उनीसँग अखिल नेपाल महिला संघ क्रान्तिकारीको केन्द्रीय अध्यक्षको जिम्मेवारी सम्हालेको अनुभव छ । दोस्रो संविधानसभा सदस्य र ०७४ तथा ०७९ को निर्वाचनमा सांसद बनेकी शर्मा सरकारको प्रवक्ता भएर काम गरिसकेकी छन् । समाजशास्त्रबाट स्नातकोत्तर शर्माको जन्म २०२६ सालमा भएको हो ।
नुवाकोट क्षेत्र नम्बर १ बाट निर्वाचित सांसद हितबहादुर तामाङ संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका छन् । २०३७ सालदेखि राजनीतिमा रहेका उनले २०६६ सालमा युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हालेको अनभुव छ । संविधान जारी भएपश्चात्को दुवै निर्वाचन नुवाकोटबाट जितेका उनी अन्तरिम व्यवस्थापिका सदस्य समेत रहेका थिए । संघीय संसद् सचिवालयमा उपलब्ध गराएको विवरण अनुसार उनको औपचारिक शिक्षा एसएलसी मात्र हो ।
एमालेका आठ मन्त्री
नेकपा (एमाले) रघुवीर महासेठको नेतृत्वमा सरकारमा गएको छ । उनी दोस्रोपटक उपप्रधान एवं भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्रीका रूपमा सरकारमा गएका हुन् ।
संघीय संसद् सचिवालयमा उपलब्ध गराएको विवरणअनुसार उनी २०१८ सालमा जन्मिएका हुन् । ६२ वर्षीय महासेठले सिभिल इन्जिनियरिङमा स्नातक गरेका छन् ।
२०३३ सालबाट नेकपा (एमाले)को राजनीतिमा रहेका उनीसँग उपप्रधानसहित परराष्ट्र, भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालय सम्हालेको अनुभव छ । उनी धनुषा जिल्लाबाट तीनपटक निर्वाचन जितेका छन् ।
२०४७ सालबाट एमालेको भातृ संस्थ अनेरास्ववियुबाट राजनीतिमा होमिएका पदम गिरी एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको विश्वास पात्र मानिन्छन् । मानविकी संकायतर्फ स्नातकोत्तर गरेका उनले कानुन न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका छन् ।
२०३३ सालमा जन्मिएका उनी पर्वत–१ बाट निर्वाचित सांसद हुन् । उनीसँग पूर्वस्वास्थ्यमन्त्री तथा पार्टी प्रमुख सचेतक भएर जिम्मेवारी सम्हालेको अनुभव छ ।
सर्लाही क्षेत्र नम्बर ३ बाट निर्वाचित सांसद हरिप्रसाद उप्रेतीलाई एमालेले रक्षा मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएको छ । २०२४ सालमा जन्मिएका उप्रेतीले संविधानसभा सदस्य भएर संविधान निर्माणमा काम गरेको अनुभव छ । ५६ वर्षीय सांसद उप्रेती २०३६ सालदेखि राजनीतिमा आवद्ध छन् ।
गएको निर्वाचन सुनसरी क्षेत्र नम्बर ३ बाट निर्वाचित सांसद भगवती चौधरी महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्री बनेकी छन् । उनले २०७० र २०७४ को निर्वाचनमा भने पराजय भोग्नुपरेको थियो । २०४८ सालबाट कम्युनिष्ट राजनीतिमा सक्रिय उनीसँग ग्रामीण महिला उत्सुकता विकास मञ्चको संस्थापन अध्यक्ष भएर महिलाको क्षेत्रमा काम गरेको अनुभव छ । नेपालमा गरिबीको अवस्था, ग्रामिण अर्थतन्त्र, गरिबी न्यूनीकरणको अचुक अस्त्रलगायत कृति प्रकाशन गरेकी उनको जन्म २०२८ सालमा भएको हो ।
उनले संघीय संसद् सचिवालयलाई उपलब्ध गराएको विवरणअनुसार मानविकी, व्यवस्थापन, समाजशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेकी छन् ।
धनकुटा क्षेत्र नम्बर १ बाट निर्वाचित सांसद राजेन्द्रकुमार राई प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा खानेपानीमन्त्री बनेका छन् । २०२१ सालमा जन्मिएका उनी १४ वर्षकै उमेरदेखि वामपन्थी राजनीतिमा सक्रिय रहँदै आएका छन् । पूर्वभूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारणमन्त्री समेत रहेका उनले राष्ट्रिय कफी तथा चिया बोर्डको उपाध्यक्ष बनेर काम गरिसकेका छन् । मानविकी तथा राजनीतशास्त्रमा उनले प्रमाणपत्र तहसम्मको अध्ययन गरेका छन् ।
कपिलबस्तु निर्वाचन क्षेत्र नम्बर १ बाट निर्वाचित सांसद बलराम अधिकारी भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारणमन्त्री बनेका छन् । दोस्रो संविधानसभा सदस्य समेत रहेका उनी २०१७ सालमा जन्मिएका हुन् । २०३४ सालबाट राजनीतिमा रहेका उनले प्रमाणपत्र तह उत्तीर्ण गरेका छन् ।
५० वर्षीय दामोदर भण्डारी बैतडीबाट निर्वाचित सांसद हुन् । उनले वर्तमान सरकारमा उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका छन् । २०४६ सालबाट राजनीतिमा सक्रिय उनले मानविकी विषयमा स्नातक गरेका छन् ।
यस्तै, बारा क्षेत्र नम्बर ३ बाट प्रत्यक्ष निर्वाचित सांसद ज्वालाकुमारी शाह कृषिमन्त्री बनेकी छन् । उनले यसअघि २०७७ र २०७९ गरी दुई पटक कृषिमन्त्री भएर काम गरिसकेकी छन् । २०५४ सालबाट राजनीतिमा सक्रिय उनले शिक्षा संकायमा स्नातक तहसम्मको पढाई पूरा गरेकी छन् ।
रास्वपाका चार मन्त्री
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का सभापति समेत रहेका उपप्रधान तथा गृहमन्त्री रवि लामिछाने दोस्रोपटक यो पदमा पुगेका हुन् । पूर्वसञ्चारकर्मी समेत रहेका लामिछानेले स्वदेश तथा विदेशका विभिन्न संघ संस्थामा व्यवस्थापनको काम गरेर अनुभव हासिल गरेको संघीय संसद् सचिवालयमा उपलव्ध गराएको विवरणमा उल्लेख छ ।
४८ वर्षीय लामिछानेले प्रमाणपत्र तह अर्थात् प्लसटू सम्मको अध्ययन गरेका छन् । उनले पत्रकारिता विषय अध्ययन गरेको विवरणमा उल्लेख छ । १४ वर्ष अमेरिका बसोबास गरेर नेपाल फर्किएका उनले सञ्चालन गरेको ‘सिधा कुरा जनता’सँग कार्यक्रम एक समय निकै चर्चित बनेको थियो ।
श्रम मन्त्रालयको जिम्मेवारी दोस्रोपटक सम्हालेका डोलप्रसाद अर्याल २०३१ सालमा जन्मिएका हुन् । उनी हाल ४९ वर्षका भए । धादिङमा जन्मिएका अर्याल पर्यटन र विप्रेषण क्षेत्रमा २० वर्षदेखि कार्यरत रहेको उनले उपलब्ध गराएको विवरणमा देखिन्छ । तर, उनले आफ्नो शैक्षिक योग्यता भने खुलाएका छैनन् । राजनीतिमा आउनुअघि उनी म्यानपावर व्यवसायमा संलग्न थिए ।
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीबाट खेलकुदमन्त्री बनेका विराजभक्त श्रेष्ठ काठमाडौं क्षेत्र नम्बर ८ बाट निर्वाचित सांसद हुन् । २०७४ को निर्वाचनमा उनी विवेकशील साझा पार्टीबाट वाग्मती प्रदेशसभा सदस्य बनेका थिए । उनी सामाजिक सांस्कृतिक अभियन्ताका रूपमा पनि चिनिन्छन् । रास्वपा संसदीय दलका उपनेता समेत रहेका उनी ४२ वर्षको भए ।
संघीय संसद् सचिवालयको रेकर्डअनुसार श्रेष्ठले वाणिज्य÷ व्यापार प्रशासनबाट स्नातक गरेका छन् । यो विवरण उनी आफैँले सचिवालयमा उपलब्ध गराएका हुन् ।
शिक्षा मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएकी सांसद सुमना श्रेष्ठ पार्टीबाट समानुपातिक सांसद हुन् । ३९ वर्षकी श्रेष्ठले व्यवस्थापन विषयबाट स्नातकोत्तर गरेकी छन् । श्रेष्ठले २०७२ को भूकम्पपश्चात् काष्ठमण्डप पुनस्र्थापना, रानीपोखरी पुर्ननिर्माण, भूकम्पमा राहत वितरणदेखि कोभिड अलायन्स बनाउने कार्यमा भूमिका खेलेको उल्लेख छ । उनीसँग वोस्टन कन्सुल्टीङ ग्रुपमा कन्सल्टेन्टको रूपमा काम गरेकोलगायत अन्य अन्तर्राष्ट्रिय संघ संस्थामा काम गरेको अनुभव छ ।
नेकपा (एकीकृत समाजवादी)बाट दुईमन्त्री
बझाङबाट निर्वाचित सांसद हुन् भानुभक्त जोशी । नेकपा (एकीकृत समाजवादी)बाट निर्वाचित भएका सांसद जोशीले संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका छन् । प्रतिनिधिसभाअन्तर्गत रहेको शिक्षा तथा स्वास्थ्य समिति सभापति समेत रहेका जोशीलाई पार्टीले मन्त्री बनाएको छ ।
२०३६ सालदेखि कम्युनिष्ट राजनीतिमा सक्रिय उनले लामो समय शिक्षण पेसा अंगालेका थिए । पहिलो संविधानसभा सदस्य रहेका उनले २०६८ सालमै वन तथा भूसंरक्षण मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हालेका थिए । २०१६ सालमा जन्मिएका उनले शिक्षा संकायबाट स्नातक गरेका छन् ।
पार्टीबाटै धनबहादुर बुढा सहरीविकास मन्त्री बनेका छन् । डोल्पाबाट निर्वाचित सांसद बुढाले यसअघि नेकपा (एमाले)को राजनीति गरेका थिए । दोस्रो संविधानसभा सदस्य तथा ०७४ र ०७९ मा डोल्पाबाट निर्वाचन जितेका उनीसँग पर्यटन राज्यमन्त्री भएर काम गरिसकेको अनुभव छ । २०३१ सालमा जन्मिएका उनले औपचारिक शिक्षाअन्तर्गत शिक्षा संकायमा अंग्रेजी विषयमा प्रमाणपत्र तहसम्म्को अध्ययन गरेका छन् ।
