काठमाडौं । सत्तारूढ नेकपा (माओवादी केन्द्र) पार्टी निर्माणका लागि गाउँ पस्ने भएको छ । साउन १७ गतेदेखि पाँच दिनसम्म चलेको केन्द्रीय समितिको बैठकले तीन महिने विशेष अभियान चलाउने निर्णय गरेको छ । 

‘जनतासँग माओवादी विशेष रूपान्तरण अभियान’ नाम दिइएको अभियान १६ भदौबाट सुरु गर्ने निर्णय भएको छ । केन्द्रीय समिति बैठकको सुरुवातमा अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले पार्टी पार्टीजस्तो नभएको भन्दै पुनर्निर्माण गरिने बताएका थिए । 

यस अभियानमार्फत जनताको घरघरमा पुग्ने तयारी माओवादीको छ । बैठकको समापन गर्दै अध्यक्ष प्रचण्डले अभियानका क्रममा प्रत्येक घरमा जान निर्देशन दिए । आफू पनि सातै प्रदेशका वडामा पुग्ने बताए ।

“वडा केन्द्रित भएर जनअभियान चलाउने निष्कर्षमा पुगेका छौँ । एउटा पनि घर नछोड्ने,” प्रचण्डले भने, “माओवादीका शुभेच्छुक शुभचिन्तकको मात्रै होइन, कुनै पनि राजनीतिक आस्थासँग सम्बन्धित भए पनि सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिमा हामीले गरेको पहलमा हामीले आउने दिनमा कसरी राष्ट्रिय एकता, स्वाधीनतलाई सुदृढ गर्ने, सामाजिक न्याय र समृद्धिलाई अघि बढ्न हाम्रा योजना राख्ने । जनताको आलोचना र गुनासा सुन्ने ।” 

उनले बेपत्ता घाइतेका सबै परिवारसमक्ष पुग्न पनि आग्रह गरे ।

केन्द्रीय सदस्य तथा सांसद माधव सापकोटा बैठकबाट जनतामा भन्दा पार्टी नेता र कार्यकर्तामा समस्या रहेको निष्कर्ष निकालिएको बताउँछन् । त्यसैले जनतामा जाने निष्कर्षमा पुगेको उनको भनाइ छ । 

“हाम्रो पार्टी पंक्तिको कार्यशैली र रूपान्तरणको प्रश्न ज्यादा हो । जनातामा कम समस्या छ । नेता कार्यकर्तामा बढी समस्या हो भन्नेमा हाम्रो समान धारणा भयो,” उनी भन्छन्, “अध्यक्ष प्रचण्डले पनि सातै प्रदेशको वडामा जाने भन्नुभएको छ । तल फर्कने कुरा भएको छ । गरिएका निर्णय कार्यान्वयन हुँदा पार्टी बन्छ ।”

माओवादीका सांसद् तथा केन्द्रीय सदस्य लेखनाथ दाहाल ‘राजन’ आफ्ना कमजोरीको निर्मम समीक्षा गरेर पार्टी पुनर्निर्माणमा जान लागिएको बताउँछन् । 

“आफ्नो कमजोरीको निर्मम समीक्षा गर्ने र आउँदा दिनमा कमजोरी दोहोरिन नदिने । जनयुद्धकालीन शैलीमा नयाँ सन्दर्भमा नयाँ प्रतिबद्धतासहित पार्टी पुनर्निर्माण गर्ने,” उनी भन्छन्, “अहिलको जनताको अपेक्षा राष्ट्रिय आवश्यकताको प्रतिनिधित्व गर्ने । सरकारले लिएको शुसासन, समृद्धि समाजिक न्याय प्रदान गर्ने काममा सहभागी हुने काम नै मुख्य काम हो ।” 

माओवादीले नेताहरूको जिम्मेवारीमा पनि व्यापक हेरफेर गरेको छ । एक प्रदेशका पार्टी पदाधिकारीलाई अर्को प्रदेशको जिम्मेवारी दिइएको छ । 

बैठकबाट कोसी प्रदेशको इन्चार्जको जिम्मेवारी सचिव बलदेव खनालले पाएका छन् । मधेस इन्चार्जको जिम्मा सचिव लिलामणि पोखरेल र  वाग्मती इन्चार्जको जिम्मा उपमहासचिव जनार्दन शर्माले पाएका छन् ।

गण्डकीमा सचिव देवेन्द्र पौडेल, लुम्बिनीमा हितमान शाक्य, कर्णालीमा मातृका यादव र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा सचिव डिलाराम आचार्यले इन्चार्जको जिम्मेवारी पाएका छन् ।

सम्पर्क विशेषमा उपमहासचिव गिरिराजमणि पोखरेल, उपत्यकामा उपमहासचिव वर्षमान पुन र जनवर्गीय संगठनको इन्चार्ज उपाध्यक्ष पम्फा भुसाल तोकिएका छन् ।

माओवादीले जिल्लाको जिम्मेवारी दिँदा नेताहरूलाई दोहोरो जिम्मेवारी नदिने तयारीसमेत गरेको नेताहरू बताउँछन् । 

पार्टीको जिम्मेवारीमा व्यापक हेरफेर भएको र तीन महिने अभियानले पार्टी पुनर्निमाण हुने पार्टी सचिव गणेश शाहको विश्वास छ । 

“पार्टीमा इन्चार्जको जिम्मेवारी फेरिएको छ । तीन महिने अभियान चलाउँदा पार्टी बन्छ,” उनको भनाइ छ ।

पार्टीका अर्का नेता पेशल खतिवडा अब गाउँ जाने र पार्टी बनाउने निष्कर्षमा पुगिएको बताउँछन् । “गाउँ जाने पार्टी बनाउने यो बैठकको सन्देश हो,” उनी भन्छन् । 

केन्द्रीय सदस्य मुक्ति प्रधान बैठकबाट जनतालाई आर्थिक सम्पन्न बनाउने यात्रामा अघि बढिने बताउँछन् । “हामीले समृद्धिसहितको समाजवाद भनेका छौँ । तर, हाम्रो नेपाल अहिले पनि गरिबी, उत्पीडन र भेदभावले छटपटिएको ग्रामीण जनताको संख्या नै बढी छ । त्यसैले हाम्रो यात्रा जनतालाई आर्थिक सम्पन्न बनाउने हो । आर्थिक सम्पन्न नबनाई विकल्प नै छैन,” प्रधानले भने ।

जनतालाई समाजिक न्याय र सुशासनसहितको समृद्धिमा लैजान तीन महिने कार्यक्रम तय गरिएको उनको भनाइ छ ।  घरघरमा पुगेर माओवादीबारे अन्तर्क्रिया गर्दै भ्रम चिरिने उनले बताए । 

“माओवादीका बारेमा भ्रम छ । प्रतिक्रियावादीले हामीले गरेका काम बीचमै काटिदिएका छन् । त्यसैले हामीले गरेका राम्रा काम लैजाने र जनताबीचको सम्बन्ध सुर्धाने हो,” प्रधान भन्छन् । 

तीन महिने अभियानबाट फर्किएपछि विधान सम्मेलन गर्ने तयारी माओवादीको छ । केन्द्रीय समिति बैठकले विधान अधिवेशनको मिति तोक्ने भने पनि मिति तय नगरी नै सकिएको छ । 

पार्टीमा उत्तराधिकारीको प्रश्न 

माओवादीको बैठकमा पार्टी अध्यक्षको उत्तराधिकारीको प्रश्न पनि उठेको छ । पार्टीका उपमहासचिवद्वय वर्षमान पुन र जनार्दन शर्माले उत्तराधिकारीको विषय बैठकमा प्रवेश गराएका हुन् ।

शनिबारको बैठकमा बोल्ने क्रममा पुनले अध्यक्ष प्रचण्डको विकल्प कसैले नखोजेको भन्दै उत्तराधिकारी निर्माणबारे विधिको विकास गर्नुपर्ने बताए ।

“अहिले कसैले अध्यक्षको विकल्प खोजेको छैन । अध्यक्षलाई सम्पूर्ण रूपले सहयोग गरेर जान म तयार छु,” उनले भने, “उत्तराधिकारी तयार पार्न विधिको विकास गरेर जाऔँ ।”

उनले अगामी विशेष महाधिवेशनमार्फत नेतृत्व चुन्नुपर्ने संकेत गरेका हुन् । 

केन्द्रीय समिति बैठकमा नेतृत्वप्रति असन्तुष्टि सुनिएको छ । बैठकमा समापन गर्ने क्रममा अध्यक्ष प्रचण्डले सिंगो पार्टी एकताबद्ध भएको नेताहरूको दाबी गरे । अध्यक्ष प्रचण्डले कोही पनि विधिबाहिर नजाने प्रतिबद्धता जनाए ।

“हामी एक ढिक्का भएका छौँ । हामी कुनै पनि खालको विधि पद्धतिभन्दा बाहिर जाने छैनौँ । पार्टीको मुख्य नेतृत्वको वरिपरि गोलबद्ध भएर जनतासँग सम्बन्ध कायम गर्छौं,” उनले भने । 

केन्द्रीय सदस्य लेखनाथ दाहालले प्रचण्डले नेतृत्व तोक्ने नभएर प्रतिस्पर्धा गरेर आउनुपर्ने बताउँछन् । अहिले पार्टीमा अध्यक्षसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने नेता नै नभएको उनको जिकिर छ । 

“अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डले नेतृत्व तोकिदिने होइन । अर्को नेतृत्व प्रचण्डभन्दा योग्य, गतिशील जीवन्त, सक्रिय हुनुपर्‍यो । अहिले पनि उहाँ १६ वर्षे जवानसरह सक्रिय हुनुहुन्छ,” उनले भने, “त्यो सक्रियता, इमान्दारिता र विचारमा श्रेष्ठता जसले कायम गर्न सक्छ, उसले नै नेतृत्व पाउँछ । सर्वोच्च कमान्डर प्रचण्ड हुनुहुन्छ । प्रचण्डको प्रतिष्पर्धी पनि छैनन् । प्रतिष्पर्धी हुन लायक जुन दिन आउँछन् । प्रतिस्पर्धाबाट चुनिन्छन् ।”

उनले अहिले पार्टीमा समानान्तर नेता नचाहिएको समेत बताए । “अहिलेको केन्द्रीय समिति बैठकको सन्देश विचार नेतृत्वमा केन्द्रीकरण पनि हो । प्रचण्डकै वरिपरि गोलबद्ध हुने,” उनी भन्छन्, “प्रचण्डकै नेतृत्वमा समाजवादी क्रान्तिको आधार तय गर्ने । अहिले हामीलाई समानान्तर नेता चाहिएको छैन ।”

नेता प्रधान प्रतिस्पर्धामार्फत नेतृत्व निर्माण हुने बताउँछन् । “अध्यक्ष कमरेडको लिडरसिपसहितको युनिफाइड हो । विरोधीहरूले सबै अध्यक्ष नै हो भन्छन् । त्यो होइन । हाम्रो मुख्य अध्यक्ष हो । केन्द्रदेखि वडासम्मको सबै नेतृत्वलाई फल्न फुल्न दिने नै हो,” उनी भन्छन्, “हाम्रोमा प्रतिस्पर्धाबाटै नेतृत्व निर्माण हुन्छ ।”