काठमाडौं । लामो समयपछि बुक बिल्डिङ प्रक्रियाले प्राथमिकता पाएको छ । सर्वाेत्तम र रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सले बुक बिल्डिङ विधिबाट आईपीओ निष्कासन गर्न गत वर्षको असारमै निवेदन दिएका हुन् । तर, यी कम्पनीको आईपीओ प्रक्रिया अगाडि बढेको थिएन ।

हाल कम्पनीको कागजात प्रमाणित गर्ने काम भइरहेको नेपाल धितोपत्र बोर्डका प्रवक्ता मुक्तिनाथ श्रेष्ठले जानकारी दिए । उनकाअनुसार केही समयमा बोर्डले यी दुई कम्पनीलाई बुक बिल्डिङ विधिबाट पहिलोपटक आईपीओ निष्कासनका लागि अनुमति दिँदै छ ।

बोर्डले अनुमति दिएपछि पहिलो चरणमा कम्पनीको आईपीओका लागि क्वालिफाइड इस्टिट्युसनल इन्भेस्टर्स (क्यूआईआई) कम्पनीले आवेदन दिने छ । यी कम्पनीहरूले आईपीओ खरिद गरेपछि मात्र सर्वसाधारणलाई यी कम्पनीको आर्यपीओ निष्कासन हुने छ ।

“हामी अन्तिम तयारीमा छौँ । रिराइट भइसकेको अवस्था छ । हामीले करिबकरिब एपप्रुभ दिने अन्तिम तयारीमा छौँ । केही दुविधा भए इस्यू मेनेजरले अपडेट गराउँछ,” प्रवक्ता श्रेष्ठले भने, “दुईवटै कम्पनीको डकुमेन्ट पुगेजस्तो छ । एउटा फाइल हेर्न ३/४ दिन लाग्छ । अब धेरै समय लाग्दैन ।”

क्युआईआई प्राप्त कम्पनीहरूलाई ४० प्रतिशत सेयर निष्कासन हुने छ । इस्यू मेनेजर ग्योबल आईएमई क्यापिटलले पनि सम्पूर्ण प्रक्रिया पूरा गरेर बोर्डमा बुझाएको छ । क्युआईआई प्राप्त कम्पनीले ४० प्रतिशत सेयर खरिद गर्ने गरी ५७ वटाले ५०१ मा खरिदका लागि आवेदन दिएका थिए ।

यी संस्थाले फ्याट्र भिजिट पनि गरिसकेका क्यापिटलका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) पारसमणि ढकालले बताए । आफूहरू बोर्डको अनुमति पर्खिरहेको उनले बताए ।

“हामीले गर्नुपर्ने सबै काम सकेका छौँ । बार्डबाट हामीलाई केही कमेन्ट आएको छैन,” उनले भने, “हाम्रो तर्फबाट सबै काम भएको छ । यदि केही परे हामी तयार छौँ । मेरो विचारमा त यतिधेरै समय नलाग्नुपर्ने हो । एक महिनाभित्र सबै काम सकिनुपर्ने हो ।”

सर्वाेत्तम सिमेन्टले गत वर्षको असार २८ गते बोर्डमा बुक बिल्डिङबाट आईपीओ निष्कासनका लागि आवेदन दिएको थियो । रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सले सोही महिनाको ३१ गते आवेदन दिएका थियो । एक वर्ष बितिसक्दा पनि बोर्डले एपप्रुभ नदिँदा कम्पनीहरू पनि अचम्ममा परेका छन् ।

आफूहरूले इस्यू मेनेजरलाई आवश्यक कागजात बुझाइसकेको र सबै जिम्मेवारी दिएको सर्वाैत्तम सिमेन्टका सिनियर मेनेजर गोपाल सारदाले बताए । “हामीबाट सबै कुरा अब इस्यू मेनेजरकोमा गएको छ । बुक बिल्डिङका लागि जे चाहिन्छ, सबै उसैले प्रक्रिया पूरा गर्ने हो । हामीले सहजीकरण मात्र गरिदिने हो,” उनले भने, “बुक बिल्डिङ प्रक्रिया हाम्रो पक्षबाट रोकिएको हैन । हामी त जहिल्यै नि तयार छौँ । तर, सयम धेरै गइसक्यो अहिलेसम्म किन अगाडि बढेर हामी पनि अचम्ममा परेका छौँ ।”

यो पहिलो अभ्यास भएकाले पनि नियमन निकाय लगायत कम्पनीहरू पनि द्विविधामा परेका छन् । पहिलो चरणमा क्युआईआई प्राप्त कम्पनीले आईपीओ खरिद गरेपछि मात्र दोस्रो चरणमा सर्वासाधारणमा आईपीओ जारी हुने प्रवक्ता श्रेष्ठले बताए ।

बुक बिल्डिङ प्रणालीबाट धितोपत्रको सार्वजनिक निष्कासन गर्दा निश्चित मूल्य विधि र बुक बिल्डिङ विधि अनुसार गरिने बताइएको छ । निश्चित मूल्य विधिबाट जाँदा धितोपत्र जारी गर्दा संगठित संस्थाले तोकेको मूल्य (अंकित मूल्य वा प्रिमियम मूल्य) मा सार्वजनिक निष्कासन गरिन्छ । बुक बिल्डिङ विधिबाट आईपीओ निष्कासन गर्न चाहनेले भने धेरै प्रक्रिया पूरा गर्नुपर्ने बाध्यता छन् ।

सर्वाेत्तमले ५०१ देखि ७५१ रुपैयाँ ५६ पैसामा आईपीओ निष्कासन गर्न बोर्डमा निवेदन दिएको छ । त्यस्तै, रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सले ६०८ देखि ९१२ रुपैयाँमा आईपीओ निष्कासन गर्न आवेदन दिएका छन् । यो मूल्यमा क्युआईआई प्राप्त कम्पनीले आवेदन दिन सक्नेछन् ।

कट अफ मूल्य निर्धारण भएपछि सर्वसाधारणलाई उक्त कट अफ मूल्यमा १० प्रतिशत छुट गरी विवरण पत्र इस्यू मेनेजरले सार्वजनिक गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । बुक बिल्डिङमा सभागी लगानीकर्ताले न्यूनतम ५० कित्ताका लागि आवेदन दिनुपर्ने छ भने कम्पनीले पनि न्यूनतम ५० कित्ताका दरले बाँडफाँट गर्नुपर्ने छ ।

हाल अंकित वा प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्दै आएका कम्पनीले न्यूनतम १० कित्ताका दरले आईपीओ बाँडफाँट गर्दै आएका छन् ।

बुक बिल्डिङ धितोपत्रको निष्कासन मूल्य पत्ता लगाउने एक अन्तर्राष्ट्रिय विधि हो ।