भर्खरै रात्रिबस चढेँ । नेपालगन्जबाट नारायणगढ जान भनेर साँझ ७ बजेको बस चढेको हुँ । खाली सिटको झ्यालपट्टि बसेँ ।

केही समयपछि ट्राउजर, भेस्ट र जुत्ता लगाएकी, कपाल काटेर अलिक छोटो पारेकी १६/१७ वर्षजतिकी यौटी पातली किशोरी मेरो छेउमा बस्न आइपुगिन् । उनले लेडिजसँग सिट नमिलाइदिएकोमा केही बेर कन्डक्टरसित गनगन गरिन् ।

कोरोनाको बेला एक त गाडी पाउनै मुस्किल ! कन्डक्टरले रोजीछाडी सिट कता मिलाओस् ! बरु, उसले मलाई झ्यालको सिट छोडिदिएर छेउमा बसिदिन अनुरोध गर्यो । 
“झ्यालको सिट भनेर मसित तेत्रो भाडा लिएको होइन ?” मैले प्रतिवाद गरेँ । 
अनि ती किशोरीतिर हेर्दै सोधेँ, “तिमी सुनकलीजस्तै भलिबल खेलाडी हौ कि क्या हो ?”

उनको ड्रेस खेलाडीको जस्तै भएकाले मेरो दिमागमा त्यस्तो कुरा आएको थियो ।
तर, उनले बडो आत्मविश्वाससाथ भनिन्, “हैन । म पूर्णिमा हमालजस्तै फुटबल खेलाडी पो बन्न खोज्दै छुु ।” 
वाह ! कस्तो आत्मविश्वास भएकी केटी रै’छिन् ! ती किशोरीका बारेमा जान्ने जिज्ञासा जागेर आयो ।

“तपार्इंले भनेर होइन, यो नानीको मुख हेरर म सिट छोड्दै छु” भनेर कन्डक्टरलाई हकार्दै ती किशोरीलाई मैले झ्यालपट्टिको सिट छोडिदिएँ ।
उनी सिटमा बसेको केही बेरपछि गाडी गुड्न थाल्यो ।

किशोरी सायद धेरै थाकेकी थिइन् । गाडी हिँड्नेबित्तिकै भुसुक्क निदाइन् !
के काम परेर हो, एक घण्टाजतिमा गाडी रोकियो । किशोरी पनि ब्युँझिइन् ।

“निद्रा पुग्यो ?” मैले सोधेँ ।
कुराकानीका क्रममा थाहा लाग्यो, ती किशोरी कर्णालीको कुनै विकट जिल्लाकी रहिछन् । नेपालगन्ज आउन त्यसै दिन बिहान घरबाट हिँडेकी । लगभग ६÷७ घण्टा हिँडेर छिमेकी जिल्लाको विमानस्थल पुगेर हवाईजहाज चढी नेपालगन्ज ओर्लेकी रै’छिन् ! 
त्यसपछिको यात्रा नाइट गाडीमा रहेछ ।

घरदेखिको यात्रामा उनले पिठ्युँमा यौटा र हातमा यौटा गह्रौँ झोला पनि बोक्नु परेको रहेछ । त्यसैले उनी थाकेर लखतरान भएकी रहिछन् । अनि त गाडीमा बस्नासाथै निद्राले छोपेको रहेछ !
मलाई उनका बारेमा थप जान्ने इच्छा भयो ।
उनी बताउन थालिन् ।

उनी काठमाडौंकोे राम्रै नाम चलेको उच्च माविमा १२ कक्षा पढ्दी रहिछन् । लकडाउन सुरु भएपछि घर गएकी, १२ को परीक्षा हुने भएकोले काठमाडौं जान लागेकी रै’छिन् ।

उनकी आमा आफैँ पनि एउटा निजी प्राथमिक विद्यालयको प्रिन्सिपल रहिछन् । उनको बाबाको भने जागिर रहेनछ । कृषि र समाजसेवामा लागेका रहेछन् । उनका दाइ भने विदेशतिर गएका रहेछन् । 
उनको घरको आम्दानीको स्रोत आमाको जागिर र दाइले पठाउने गरेको अलि–अलि पैसा नै रहेछ ।

“मेरो पढाइका लागि बाबा–ममीले कत्रो दुःखजिलो गर्नुभा’को छ । ममाथि यत्रो खर्च गर्नुभा’को छ ।” यति भन्दै उनले लामो सास फेरिन् ।

६ कक्षासम्म आमाले पढाउने स्कुल र १० कक्षासम्म गाउँकै विद्यालयमा पढेकी उनी ११ पढ्न भने काठमाडौं गएकी रहिछन् । उनी १० कक्षासम्म सधैँ पहिलो हुन्थिन् रे ।

“११ क्लासबाट भने सहरका विद्यार्थीसित छु । म दुर्गम गाउँको सरकारी स्कुल पढेकीले तिनलाई कसरी जित्न सकुँला र !” उनले मन खोलिन् । 
“११ क्लास जिल्लामै वा नेपालगन्जमा पढ्न मन लागेन ?” मैले सोधेँ ।
“गाउँमा राम्रो स्कुल नै छैन । अंग्रेजी त नेपाली स्टाइलमा बोलेर पढाउँछन् ! अनि कसरी अंग्रेजी भाषा सिक्नु । अरू विषय पनि तेस्तै हो ! राम्रोसित पढाउन सक्ने टिचर त हाम्रो ठाउँमा को आउँथ्यो र अंकल...।” खेद प्रकट गरेको भाकामा उनले भनिन् ।

नेपालगन्जमा चाहिँ धेरै गर्मी हुने भएकोले उसलाई मनै पर्दैन रे । जिउमा घमौरा आएर हैरान बनाउँछ रे !

उनको नजिकका आफन्त इन्जिनियर काठमाडौंमा घर बनाएर बसेका रहेछन् । सुरुमा त उनी तिनकै घरमा बसेर पढ्न थालिछन् । 
“तर, म पढ्न बसेकीलाई पनि खाली काम अह्राउँथे ! म पढ्नु कि काम गर्नु अंकल ? त्यही भएर कलेजकै होस्टेलमा बस्न थालेँ ।” उनले बताइन् ।

मैले उनको होस्टेल बस्दाको दिनचर्या जान्न चाहेँ । 
“ठिकै छ अंकल । काम गर्नु पर्दैन । गाउँमा जस्तो २÷३ घण्टा हिँडेर पढ्न जानु पर्दैन । गाउँमा जस्तो अँध्यारो हुँदैन । पढ्न चाहनेलाई पढ्ने वातावरण छ ।” उनले सुनाइन् ।

ममा अझै चासो बढ्दै थियो ।
“‘तिमी त कस्ती टाठी रहिछौ । भविष्यमा के बन्ने विचार छ त तिम्रो ?” सोधेँ ।
“मलाई त ममी–बाबाले डाक्टर हुनुपर्छ भन्नुभा’को थियो, तर मलाई त्यो लाइन त मनै पर्दैन । त्यही भएर म्यानेजमेन्ट पढेकी । १२ सकेर आईएलटीएस गर्ने र विदेशतिर जाने विचार छ ।”
“भनेपछि, तिमी पनि विदेश पलायन हुने ?”
“नाई अंकल, म त बिजनेस एक्सपर्ट बनेर देशमै फर्किने । अनि, कर्नालीमा बिजनेस डेभलप गरेर कर्नालीका सब बेरोजगारहरूलाई रोजगारी दिने हो ।”
उत्तर सुनेर उनको अनुहारतिर हेरेँ, त्यो अन्धकारमा पनि उनको अनुहारमा चम्किलो आभा देखिन्थ्यो । त्यहाँ झुट र बनावटी कुरा अलिकति पनि थिएन ।

मैले प्रसंग मोड्दै भनेँ, “अनि, होस्टेलमा साथीहरूसँग रमाइलो हुन्छ ?”
“रमाइलो हुने त मोबाइलले हो । तर, मोबाइल त हामीबाट लिएर अफिसमा राख्दिन्छ ! बिदाको दिन ४ घण्टा मात्रै दिन्छ वाईफाई जोडेर । अनि, एक्जाम सकेको दिनचाहिँ गर्ल्स होस्टेलका सबै मिलेर रमाइलो गर्छम् । गार्डेन नै भत्किने गरेर नाच्छम्, डीआईले पनि केही गर्दैन त्यस्तो बेला !” सुनाउँदै उनी मज्जाले हाँसिन् ।

उनीसितै कोठामा उनकै छिमेकी जिल्लाकी उनीभन्दा २÷३ वर्ष जेठी साथी बस्दी रै’छन्् । 
उनले सुनाइन्, “यौटा केटासित लभ गर्छे त्यो मोरी । लुकीलुकी त्यो केटासित फोनमा झुन्डिराख्छे ! बाउ–आमाले कति दुःख गरेर पढ्न पठा’का छन् । मोरीलाई भने त्यो केटोसित बोलिराख्न पाए पुग्छ ! लभ पनि कस्तो परेको हो कुनि । म त दंग पर्छु त अंकल ।” उसको हाँसो रोकिएको थिएन ।

“अनि, तिमीचाहिँ के सोच्छ्यौ नि !” सायद, मैले थप अरू पनि जान्न चाहेँ ।
“म त पहिले आफ्नो करियर बनाउँछु । आफ्नै खुट्टामा उभिन्छु अंकल । अनि, यौटा इमानदार केटो खोजेर लभ र बिहे सबै एकैपटक गर्छु । अहिले नै लभसबको चक्करमा लागेर के गर्नु ।” यसपटक उनको बोलीमा गम्भीरता थियो ।

मैले कुरो मोडेँ, “तिम्रो गाउँ रमाइलो कि काठमाडौं ?” 
“ठाउँ त स्वर्ग छ नि हाम्रो गाउँठाउँ ! काठमाडौं त फोहोरको डुंगुर हो ! हाम्रो गाउँका मान्छे फट्याइँ जान्दैनन् । काठमाडौंमा सफा मन भएका मान्छे कहाँ पाउनु ! मेरो गाउँमा यस्तै शिक्षाको सुविधा भएको भए को आउँथ्यो र काठमाडौं ।”
यति भन्दै उनले थपिन्, “शिक्षाको व्यवस्था नभएरै त होला, हाम्रो गाउँघरका केटी सानै उमेरमा बालविवाह गर्छन् । बिहे गर्दा कतिको त महिनावारी नै भएको हुन्न ! बच्चैमा बिहे गरेर ५÷७ वटा सन्तान पाउँछन् । अनि, पाठेघर खसेर चाँडै रोगी हुन्छन् र बूढी देखिन्छन् । कोही सुत्केरी हुन नसकेर अकालमै मर्छन् ।”

मैले सोधेँ, “अनि, तिमीलाई अरू साथीले जस्तै बालविवाह गर्ने दबाब आएन ?”
“म त अलिक जिद्दी छु नि अंकल ! म त बाबा–आमाको कुरा टेर्दै टेर्दिनँ । त्यस्ता अल्लारे साथीसित लागेर बालविवाह गर्छु र ? तर, थाहा छ अंकल, अन्तिममा मेरै कुरा सही साबित हुन्छ । त्यो भएर जति रिस उठे पनि मैले भनेको कुरा काट्नु हुन्न बाबा–ममीले ।” 
कुरा गर्दागर्दै म कति बेला निदाएछु, पत्तै भएन । 

दाङको मौरीघाटमा पुगेर रोकिएको गाडीको खलासीले ‘लौ है, खाना खाने ठाउँ आया । खाना खान झर्नोस्,’ भन्ने सूचना जारी गर्दाको आवाजसँगै म ब्युँझिएँ ।
ती नानी निदाइरहेकी थिइन् ।

मैले “नानी, खाना खाने बेला भयो, उठ...” भन्दै उनलाई नपर्खी झरेँ । 
मैले खाना खाइसक्दा पनि उनी आइनन् ! किन आइनन् ? कता गइन् कुन्नि ? खाना खाने होटेल त त्यहाँ त्यत्ति यौटा मात्रै थियो ।

ड्राइभरले गाडी स्टार्ट गरेपछि म मेरो सिटमा फर्किएँ । ती नानी उठेर बसेकी रै’छिन् ।  
“नानी, खाना खान नगा’को ?” मैले सोधेँ ।
“हैन अंकल, मैले चाउचाउ किनेकी छु । त्यही खाने हो ।” उनले यौटा चाउचाउ देखाइन् ।

“तिमीलाई भोक लागेको छैन ? त्यति जाबो यौटा चाउचाउले पुग्छ र ? दिउँसो गाडी चढ्नुपहिले पनि केही खाएकी थियौ कि ?”
“हजुर । बिहान घरबाट हिँड्ने बेलामै नास्ता खा’की थिएँ । त्यसमाथि गाडीमा मलाई केही खानै मन लाग्दैन ।”
“हैट ! बिहान ७ बजे खाएको नास्ताले अहिले रातको १२ बजेसम्म धान्छ त ? त्यहाँमाथि तेत्रा झोलाहरू बोकेर हिँडेकी ।” मैले हकारेझैँ गरेँ ।
त्यतिविधि पतरपतर बोल्ने केटी, अहिले भने चुप भइन् !
मैले हतारहतार तल झरेर यौटा फ्रुटी र एक बोतल पानी ल्याइदिएँ । उनले पानीको बोतल खोलेर झ्यालबाटै हात धोइन् । अनि, चाउचाउ फोरेर खाँदै फ्रुटीले निल्न थालिन् ।

बिहान १० बजे भात खाएको, दिनभर कुर्सीमा बसेर ५ बजे टन्न खाजा खाएको मैले अहिले फेरि थालभरिको भात खाएको थिएँ । 
दुई सय रुपियाँको लोभ नगरी उसलाई सँगै लगेर खाना नखुवाएकोमा मलाई पश्चात्ताप भयो । ग्लानिले म मरेतुल्य भएँ ! लाजले मैले उनको अनुहार हेर्न सकिनँ !

गाडी हिँड्यो । हामी चुपचाप भयौँ ।

मैले एकपटक कतै पढेको थिएँ, ‘कर्णालीका यी पहाडहरू जियाला छन् । र त यहाँका मानिसहरू पनि जियाला छन् । यस्तो दुःखमा पनि सहजै बाँचिदिन्छन् ।’

तब न यो छोरी पनि जियाली छिन् । आँटिली छिन् । यस्तो दुःखसास्ती खेपेर पनि त्यति पर जाँदै छिन्, आफ्नो भविष्य सुनौलो बनाउन ।

साँच्ची ! यस्ती छोरी पाउनु कर्णालीका लागि गौरवको कुरा हो । एक दिन अवश्य यी छोरी आफ्नो लक्षमा सफल हुनेछिन् । यिनी समस्त कर्णालीकै उज्याली छोरी हुन् । हो, जसले एक दिन सम्पूर्ण कर्णालीमा उज्यालो छर्नेछिन् ।

सोच्दा–सोच्दै म पनि निदाएछु ।

बिहान उज्यालो हुनलाग्दा म झर्ने ठाउँ नारायणगढ आइपुग्यो । गाडीभित्र बत्ती बल्यो । हेरेँ, ती नानी निदाइरहेकी थिइन् । 
मैले उनको निद्रा बिथोल्न चाहिनँ । निदाइरहेकी उनलाई हेर्दै विस्तारै ‘शुभयात्रा छोरी । तिम्रो सपना साकार होस्’ भन्दै फुस्फुसाएँ । अनि, गाडीबाट झरेँ । 

(चितवन)