कविता: 

(लेखिएका कुराहरु सबै काल्पनिक हुन, कसैको जीवनसँग मेल खान गएमा मनन गरेर संकल्प गरे हुन्छ, देशमै केही गर्ने)

– ऋषिराम अधिकारी

अभावहरू खट्किन्छन्, 

मित्रहरु अलि टाढा हुन्छन्,

समय सबैलाई उति नै हुन्छ

तर पनि आफूलाई हरेक दिन छोटोझैं लाग्छ

अनि रात?

रात त कमसे कम प्रियसीलाई दिऊँ जस्तो लाग्छ,

तर, रात पनि उही दिनझैं हाम्रो बैरी भइदिन्छ,

थाकेका हत्केलाले गाला छामी

मस्त निन्द्रामा विलीन बनाउँछ यी सबै सपना,

सूर्यको किरणले सपना बिथोल्दिन्छ,

भेट्छु/भेट्दिनँ त्यो गन्तव्य तर पछ्याउँछु,

र मनलाई सम्हाल्छु

अनि भन्छु–

म देशमै केही गर्न चाहन्छु !

चाहना हुन्छ तर आँट दिने मन हुँदैन,

काम गर्नको लागि धेरै लगानी हुँदैन,

त्यही पनि यो मन देशमै केही गरूँ भन्छ,

ईश्वरले भन्छन्- तँ आट्, कुनै बाधा हुँदैन,

बैंकले ऋणको फाइलबिना धितो छुँदै छुँदैन, 

फेरि सयकडा ५ को ब्याजमा पैसा चलाउन बाध्य हुन्छु, 

हरेक दिन त्यही किताबको सुगन्ध बोक्दै घर घर हिँड्छु,

किनकि म देशमै केही गर्न चाहन्छु !

तातो भातसँग सम्बन्ध बिग्रिसकेको हुन्छ,

एक्लै निस्कन्छु अनि एक्लै घरमा पस्छु,

र चिसो भएको भातलाई म सपासप निल्छु,

किनकि अहिलेसम्म चिसो भात र मेरो सम्बन्ध 

प्रेमी-प्रेमिकाको झै भैसकेको हुन्छ !

यस्तो परिस्थिति र दिनचर्या सधै चलिरहन्छ,

अरु धूलो रोक्न सिसा बन्द गरी हिँड्छन्, 

म त्यही गाडीले फालेको धूवाँलाई अक्सिजन सम्झी निल्छु,

सकेसम्म त्यो तातो भातसँग फेरि प्रेम गर्छु

नत्र चिसोसँग त अटुट सम्बन्ध छँदै छ भनी मुस्कुराउँछु

र, रातमा आफ्नो डायरीमा लेख्छु-

म देशमै केही गर्न चाहन्छु !

आमा सुतेको कोठाको बत्ती बन्द देख्छु,

आफ्नो कोठामा जान्छु अनि मनमनै भन्छु-

आज यस्तै भयो आमा, भोलि पक्कै चाँडै आउँछु !

भोलि फेरि झोला बोकी हिंड्छु,

दिनसँगको शत्रुताले फेरि चाँडै घर जान दिँदैन

आमालाई आज पनि एक्लै खाना खान बाध्य बनाउँछु,

चिसो भातलाई फेरि फकाउँछु अनि भातको सितालाई हेर्दै 

एक्लै कराउँछु-

तँ मलाई यसरी नै माया गर्दै गर् 

आज म एक्लै भन्छु तर भोलि सबैले भन्नेछन्-

म देशमै केही गर्न चाहन्छु !