काठमाडौं । अन्तरिक्षयात्री सुनीता विलियम्स र ब्यारी बुच विल्मोर करिब १० महिनादेखि अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेसन (आईएसएस)मा छन् । उनीहरूलाई यही मार्च १९ वा २० तिर पृथ्वीमा फर्काउन सकिने सम्भावना रहेको नासाले जनाएको छ ।

उनीहरू दुवै सन् २०२४ जुन ५ मा परीक्षण ‘मिसन’का निम्ति स्टारलाइनर अन्तरिक्षयानबाट उडेका थिए । आठ दिनपछि उनीहरू फर्कनुपर्ने थियो ।

स्टारलाइनर अन्तरिक्षयान जब आईएसएसमा पुग्यो, त्यसमा समस्या उत्पन्न भयो । र, अन्तरिक्षयानलाई दिशा प्रदान गर्ने यसका पाँच ‘थ्रस्टर्स’ बन्द भयो । त्यसमा हिलियम पनि सकियो । यिनै समस्यापछि दुवै अन्तरिक्षयात्रीको फिर्ती रोकियो ।

सुनीताको अर्को रेकर्ड
सुनीता विलियम्स पछिल्लो नौ महिनाभन्दा बढी समयदेखि आईएसएसमा छिन् । योसँगै उनी लगातार सबैभन्दा लामो समयसम्म अन्तरिक्षमा बस्ने पहिलो महिला बनेकी छन् ।

सुनीताको यो पहिलो कीर्तिमान भने होइन । सन् २००६–०७ मा आफ्नो पहिलो अन्तरिक्षयात्राका क्रममा उनी २९ घण्टा १७ मिनेट डुलेकी थिइन् । महिलाले गरेको यो हालसम्मकै लामो ‘स्पेसवाक’ थियो ।

यो कीर्तिमान यसअघि अन्तरिक्षयात्री क्याथरिन थोरन्टनको नाममा थियो । उनले २१ घण्टाभन्दा बढी स्पेसवाकको कीर्तिमान बनाएकी थिइन् ।

सुनीताको यो तेस्रो अन्तरिक्षयात्रा हो । सबै तीन यात्राका क्रममा उनले नौपटक स्पेसवाक गरिसकेकी छन् । त्यसक्रममा उनले ६२ घण्टा ६ मिनेट स्पेसवाकमा बिताइन् ।

सुनीता विलियम्स एक सेवानिवृत्त नौसेना हेलिकोप्टर पाइलट हुन् । विल्मोर पूर्वलडाकु जेट पाइलट हुन् । यसअघि पनि उनले दुईपटक अन्तरिक्षयात्रा गरिसकेका छन् ।

को हुन् सुनीता विलियम्स ?
सुनीता लिन विलियम्स भारतीय मूलकी दोस्रो अमेरिकी अन्तरिक्षयात्री हुन् । कल्पना चावलापछि नासाले भारतीय मूलकी सुनीतालाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेसनको ‘एक्सपेडिसन–१४’ टोलीमा समावेश गरेको थियो ।

सुनीताको जन्म सन् १९६५ मा अमेरिकाको ओहायोमा भएको थियो । उनका बुवा भारतको गुजरातको राजधानी अहमदाबादबाट गएर १९५८ मा अमेरिकामा बसेका थिए ।

सुनीताका बुवा दीपक पाण्डे र आमा बोनी पाण्ड्या हुन् । उनको श्रीमान् माइकल विलियम्स पनि पाइलट हुन् । र, हाल प्रहरी अधिकारीका रूपमा कार्यरत छन् ।

सन् १९९८ मा नासाले सुनीतालाई अन्तरिक्षयात्रीका रूपमा चयन गरेको थियो । स्थानीय पत्रकार सलीम रिजवीका अनुसार, सुनीताले अमेरिकी नौसैनिक एकेडेमीबाट स्नातकोत्तर उपाधि हासिल गरेकी छन् । उनी दक्ष लडाकु पाइलट पनि हुन् ।

उनले विभिन्न प्रकारका ३० विमानमा २७ सय घण्टाभन्दा बढी उडान भरेकी छन् । सुनीताले कर्मचारीका रूपमा पहिलो काम नौसेना उड्डयनकर्मीका रूपमा गरेकी थिइन् । बीबीसी हिन्दीबाट ।