काठमाडौं । सन् २०२४ बलिउडका लागि सन्तोषजनक रहेन । केही चलचित्रका लागि फाप सिद्ध भए पनि समग्रमा सन् २०२४ बलिउडका लागि राम्रो रहेन । 

केही चलचित्रले बक्सअफिसमा रेकर्डब्रेकिङ कलेक्सन गर्दा समग्र कमाई भने अघिल्लो वर्षको तुलनामा न्यून रह्यो । कोभिड–१९ पछि अझै पनि बलिउड पुरानै गतिमा फर्किन सकेको छैन । 

सन् २०२२ मा हलमा लागेको प्रतिबन्ध हटेको थियो । तर, सिनेमा घर लयमा फर्किन समय लाग्यो । 

दर्शक ठूलो पर्दामा ठूला ब्लकबस्टर सिनेमा हेर्न चाहन्छन् भन्ने धारणामा शंका उत्पन्न भयो । यद्यपि, यो कुरा चाँडै तोडियो । सन् २०२३ भारतका धेरै क्षेत्रीय फिल्म उद्योगसहित बलिउडका लागि महत्वपूर्ण रह्यो । तर सन् २०२४ मा आइपुग्दो बलिउडको लय धर्मरायो । चलचित्र व्यवसायमा उल्लेखनीय गिरावट आयो ।

बक्सअफिस
सन् २०२४ मा बलिउडको फिल्मी बजारमा ठूलो गिरावट आयो । ‘पुष्पा–२’ र ‘स्त्री–२’ को ब्लकबस्टर सफलताले पनि समग्र भारतीय बक्सअसफिस कलेक्सनलाई लयमा राखिराख्न सकेन । फलतः २०२४ मा भारतमा ग्रसकलेक्सन ११ हजार ८३३ करोड भारुमा सीमित रह्यो । 

२०२३ मा कुल बक्सअफिस कलेक्सन १२ हजार २२६ करोड भारु थियो । २०२४ को कलेक्सन ३.३२ प्रतिशत घटेर ११ हजार ८३३ करोड भारुमा सीमित रह्यो । यो तथ्यांक सन् २०२२ को कलेक्सनभन्दा भने राम्रो हो । सन् २०२२ मा १० हजार ६३७ करोड भारु कलेक्सन भएको थियो । २०२४ बक्सअफिसमा दोस्रो सबैभन्दा धेरै कलेक्सन भएको वर्ष हो । 

फुटफल
बक्सअफिस कलेक्सन सुस्ताउँदा भारतीय सिनेमा बजारमा चहलपहल पनि घटेको छ । सन् २०२३ को तुलनामा फुटफलको संख्यामा ६ प्रतिशतले कमी आएको छ । 

सन् २०२३ मा ९४ करोड तीन लाख फुटफल थियो । सन् २०२४ मा घटेर यो संख्या ८८ करोड ३० लाखले चलचित्र हेरे । २०२२ को फुटफल ८९.२० करोड थियो । 

सन् २०१९ को फुलफल अहिलेसम्मकै धेरै थियो । सन् २०१९ मा सर्वकालीनक उच्च १ अर्ब ३ करोड फुटफल थियो । 

टिकटको मूल्य 
फुटफल र बक्सअफिस कलेक्सन घटिरहे पनि टिकटको औसत मूल्य भने भने निरन्तर बढिरहेको छ । सन् २०२२ र २०२३ मा टिकटको मूल्य क्रमशः ११९ र १३० भारु थियो । सन् २०२४ मा १३४ रुयैयाँ भारु पुग्यो । सकारात्मक पक्ष के हो भने पछिल्लो दुई वर्षमा दोहोरो अंकको वृद्धि देखिए पनि सन् २०२४ मा ३ प्रतिशतले मात्र बढेको छ ।

माइलस्टोन
सन् २०२३ को तुलनामा २०२४ मा तेलुगु, मलयालम, गुजराती र बंगाली सिनेमा उद्योगले मात्र कलेक्सन र दर्शकसंख्यामा वृद्धि देखाएका छन् । 

तर हिन्दी, तमिल, कन्नड, पञ्जाबी, मराठी र हलिउड उद्योगका चलचित्रले सन् २०२३ को तथ्यांकलाई उछिन्न सकेनन् । यही नै भारतको कुल बक्सअफिस कलेक्सनको तथ्यांक कम हुनुको प्रमुख कारण बन्यो । 

यस वर्षको लगानी उठाउँदै रेकर्डव्रेकिङ कलेक्सन गर्ने तीनवटा चलचित्रहरू ‘पुष्पा–२’, ‘कल्की २८९८’ र ‘स्त्री–२ ’ थिए । ५०० करोडको आँकडा पार गर्ने चलचित्र यी मात्रै थिए । 

मलयालम सिनेमाले २०२३ मा ५७२ करोडको कलेक्सन गरेकोमा २०२४ ऐतिहासिक वृद्धि गर्दै १,१६५ करोडको ऐतिहासिक कलेक्सन गरे । मलयालम सिनेमा उद्योगमा पहिलोपटक १००० करोडको आँकडा पार गरेको थियो । 

गुजराती सिनेमा दोस्रो स्थानमा छ । यसको कलेक्सनमा ६६ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । २०२३ मा ५० करोडबाट बढेर ८४ करोड पुगेको छ । यसको प्रमुख कारण हरर–कमेडी ‘झमाकुडी’को सफलता थियो । यो सिनेमाले २० करोडभन्दा बढी कलेक्सन गरेको थियो ।

हलिउड सिनेमाको बिजोग
हलिउड सिनेमाको कलेक्सनमा १७ प्रतिशतले गिरावट आयो । सन् २०२४ मा भारतमा हलिउड सिनेमाले ९४१ करोड कलेक्सन गरे । २०२३ मा ११३९ करोड कलेक्सन थियो । 

सन् २०२० र २०२१ को महामारी वर्षबाहेक सन् २०१४ पछि हलिउड सिनेमकाको कलेक्सन भारतमा पहिलोपटक १००० करोडभन्दा तल झरेको हो । बलिउड हंगामा