काठमाडौं । भारतको उत्तरप्रदेश राज्यस्थित प्रयागराजमा हिन्दू धर्मावलम्बीको महाकुम्भ मेला सुरु भएको छ । २९ पुसमा सुरु भएको मेला १४ फागुन (महाशिवरात्रीका दिन)मा समाप्त हुनेछ ।

महाकुम्भ मेलामा ४० करोड तीर्थालु आउने भारत सरकारको अनुमान छ । गंगा, यमुना र सरस्वती नदीको संगममा भइरहेको मेला हरेक तीन वर्षमा आयोजना हुन्छ । तर, १२ वर्षको अन्तरालमा हुने कुम्भ मेलालाई महाकुम्भ भनिन्छ । तीन वर्षको अन्तरालमा हुने मेलालाई कुम्भ मेला भनिन्छ । महाकुम्भ मेला प्रयागराज, नाशिक, हरिद्धार र उज्जैनमा पालैपालो आयोजना गरिन्छ ।

सन् २०१७ मा युनेस्कोले महाकुम्भ मेलालाई ‘मानवताको अमूर्त सांस्कृतिक सम्पदा’ भनेर अर्थ्याएको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमका अनुसार, महाकुम्भ मेला धार्मिक र सांस्कृतिकरूपमा सबैभन्दा धेरै मान्छे भेला हुने कार्यक्रम हो ।

भारत सरकारले महाकुम्भ मेला आयोजनाका लागि सातहजार करोड भारतीय रुपैयाँ खर्च गरेको बताएको छ । मेलामा आउने तीर्थालुका लागि भनेर एकलाख ६० हजार टेन्ट, एक लाख ५० हजार शौचालय, १२ सय ४९ किलोमिटर लामो खानेपानीको पाइपलाइन बिछ्याएको छ । महाकुम्भका लागि भनेर चार हजार हेक्टर क्षेत्रफलको अस्थायी सहर बनाइएको छ ।

सन् २०१३ मा भएको महाकुम्भ मेलामा भिड तितरबितर हुँदा ३६ जनाको मृत्यु भएको थियो भने सयौँ मानिस घाइते भएका थिए । तर, यस पटकको महाकुम्भ मेलामा सुरक्षाको उचित व्यवस्था मिलाइएको बताइन्छ ।

सुरक्षाका लागि भनेर मेला आयोजना गरिएको क्षेत्रमा एकहजार प्रहरी खटाएर चेकपोस्ट राखिएको छ । ५० हजार सुरक्षाकर्मी खटाइएका छन् । कृत्रिम बौद्धिकता जडित (एआई) दुई हजार ७०० भन्दा बढी सीसीटीभी राखिएका छन् । आकाशमा र पानीभित्र १०० मिटरसम्म पुग्ने गरी ड्रोनको समेत व्यवस्था गरिएको उत्तर प्रदेश सरकारले बताएको छ ।

यही मेलाका लागि भनेर भारत सरकारले विशेष रेल्वे र बस सेवासमेत सुरु गरेको बताएको छ ।

दानव र भगवान् विष्णुबीच अमृतका लागि लडाइँ हुँदा अमृतको घडाबाट केही थोपा अमृत प्रयागराज, नाशिक, उज्जैन र हरिद्धारमा खसेको विश्वास गरिन्छ । यही विश्वासका आधारमा गंगामा डुबुल्की लगाएमा पाप पखालिने र आत्माका शुद्धीकरण हुने जनविश्वास छ ।

बीबीसीबाट ।