काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचनमा डोनाल्ड ट्रम्पले ऐतिहासिक जित दर्ता गरेका छन् । मतगणना अघि ट्रम्प र कमला ह्यारिसबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने चर्चा थियो । तर, नतिजा आएपछि ट्रम्प सहजै जित निकाले । ह्यारिसले धेरै राज्यमा जो बाइडेनको प्रदर्शन नै दोहोर्‍याउन सकिनन् ।

सन् २०२० मा भएको राष्ट्रपति निर्वाचनमा पनि ट्रम्प रिपब्लिकन पार्टीबाट उमेदवार बनेका थिए । उनी त्यतिबेला डेमोक्रेटिक पार्टीका उमेदवार तथा हालका राष्ट्रपति जो बाइडेनसँग पराजित भएका थिए ।

अहिले ट्रम्पले ५०.९ प्रतिशत मत पाएका छन् । ह्यारिसले ४७.६ प्रतिशत मत प्राप्त गरिन् । इलेक्टोरल कलेजमा ट्रम्पले २९५ र कमला ह्यारिसले २२६ सिट पाएकी छन् । अमेरिकामा राष्ट्रपतिका लागि २७० इलेक्ट्रोल भोट भए पुग्छ ।

चुनावी अभियानका क्रममा ट्रम्पले अवैध शरणार्थी, व्यापार, मुद्रास्फीति र अर्थतन्त्रको मुद्दा उठाएका थिए । सुरुमा ट्रम्पले जो बाडेनको नीति र उमेरलाई पनि हतियारको रूपमा प्रयोग गरेका थिए । चौतर्फी दबाब र आलोचनापछि बाइडेन पछि हटे । विपक्षी डेमोक्रेटिक पार्टीले ह्यारिसलाई राष्ट्रपतिको उमेदवार बनायो ।

ह्यारिसले वातावरण, गर्भपतन र एलजीबीटीक्यूका विषयलाई जोड दिएकी छन् । तर, अधिकांश मतदाताले ह्यारिसले उठाएका मुद्दामा ध्यान दिएनन् । 

ट्रम्पले उठाएका मुद्दाहरू सार्वजनिक चिन्ताका विषय थिए । त्यसैको फाइदा उनले चुनावमा पाएको विश्लेषकहरूको तर्क छ । हेरौँ, चार वर्षपछि ट्रम्पले कसरी चुनाव जिते ? 

१. अश्वेत र ल्याटिनोको साथ

ट्रम्पलाई अश्वेत र ल्याटिनो मतदाताको समर्थन पनि प्राप्त भएको छ । यसले उनको जितको बाटो सहज बनायो । एपी भोटकास्टले १.२० लाखभन्दा बढी मानिसमा सर्वेक्षण गरेको थियो । जसले अघिल्लो चुनावमा बाइडेनलाई अश्वेत र ल्याटिनो मतदाताले बढी सहयोग गरेको खुलासा गरेको छ । तर, यसपटक ह्यारिसले बाइडेनभन्दा कम मत पाएकी छन् । यी मतदाताहरूले ट्रम्पलाई मत दिए । ट्रम्पले फ्लोरिडाको मियामी डेड काउन्टी कब्जा जमाए । यो काउन्टी डेमोक्रेटिक पार्टीको गढ मानिन्छ । यहाँ करिब ६८ प्रतिशत मतदाता ल्याटिनो हुन् । सन् २०२० को तुलनामा पनि ट्रम्पले युवामाझ राम्रो प्रदर्शन गरेका छन् ।

२. अर्थतन्त्रको मुद्दा

ट्रम्पले चुनावको समयमा अर्थव्यवस्थालाई आफ्नो सबैभन्दा ठूलो मुद्दा बनाए । उनले बाइडेन प्रशासन अर्थतन्त्रको हिसाबले अयोग्य रहेको बताएका थिए । बढ्दो मुद्रास्फीतिका कारण अमेरिकाका मतदाता वर्तमान प्रशासनसँग असन्तुष्ट छन् । मुद्रास्फीति उत्कर्षमा थियो । चारैतिर बेरोजगारी थियो । अर्थतन्त्रमा आएको ठूलो गिरावटले ह्यारिसलाई कठिन बनायो । ट्रम्पले अर्थतन्त्रको मुद्दामा बाइडेनलाई गिराउन कुनै कसर छाडेनन् ।

३. आयकर घटाउने घोषणा

ट्रम्पले चुनावमा आफूले आयकर हटाउने वा धेरै हदसम्म घटाउने वाचा गरेका थिए, जसलाई उनको जितमा पनि महत्त्वपूर्ण मानिएको छ । ट्रम्पले अमेरिकी जनताबाट आयकर लिनुको सट्टा चीनजस्ता देशबाट आउने सामानमा भारी कर लगाएर क्षतिपूर्ति भर्ने बताउँदै आएका छन् । यदि ट्रम्पले यसो गरे भने अमेरिकी जनताले पक्कै राहत पाउने छन् । तर, चीन र भारतजस्ता देशहरूले नयाँ संकट सामना गर्न सक्छन् ।

४. आप्रवासनको मुद्दा

ट्रम्पले आफ्नो चुनावी अभियानमा अध्यागमन कानुनलाई कडा बनाउने वाचा गरेका थिए । शरणार्थीको समस्या अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो चुनौती हो । अवैध शरणार्थीका कारण स्रोतसाधनको बाँडफाँडमा समस्या आउने अमेरिकी जनताको विश्वास छ । शरणार्थीहरूकै कारण रोजगारीको अवसरमा कमी आएको उनीहरूको विश्वास छ । यस मुद्दालाई ट्रम्पले विगतदेखि नै जोड दिएर उठाउँदै आएका थिए । उनी बाइडेन प्रशासनले यस विषयलाई सम्बोधन गर्न नसकेको बताउँदै आएका थिए । अमेरिकामा भइरहेको द्रुत जनसांख्यिकीय परिवर्तनलाई पनि ट्रम्पले निकै महत्त्व दिएका थिए ।

५. विदेश नीति

विदेश नीतिमा ट्रमको आक्रामक नीति छ । यसले पनि मतदातालाई आकर्षित गर्‍यो ।  ट्रम्पको 'अमेरिका फर्स्ट' नीति र 'पुरानो गौरव फिर्ता ल्याउने' वाचाले पनि काम गर्‍यो । रुस–युक्रेन युद्धमा युक्रेनलाई आर्थिक सहायता उपलब्ध गराउन नहुने ट्रम्पको तर्क छ । यसलाई लिएर उनले विगतदेखि नै बाइडेन प्रशासनको विरोध गर्दै आएका छन् । उनले अहिले देखिएको विश्व संकटका लागि बाइडेन प्रशासनलाई दोष दिए । ट्रम्पले नाटोका सदस्य राष्ट्रहरूले सैन्य खर्च नतिरेको विरुद्ध आवाज उठाइरहेका छन् । उनको स्पष्ट भनाइ छ– पैसा नतिर्ने देशको सुरक्षाको जिम्मा अमेरिकाले किन लिने ?

एजेन्सीहरूको सहयोगमा ।