देवकुमारी थापा

कलेजका ठिटाहरू उभिएर चिया पिउँदै थिए, गफ हुँदै थियो । दुनियाँभरको गफ गर्ने उमेर यिनीहरूको ! वरपर, सिनेमा, राजनीतिक ठट्टा व्यंग्य कति हो कति ।

एउटाले भने, “हिजोको स्टेट्सम्यानमा (भारतीय अंग्रेजी दैनिक) बडो मजाको व्यंग्य थियो, पढ्यौ ?”

धेरैले एकै स्वरमा भने, “अहँ, पढिनँ । कलेजको पुस्तकालयमा आएकै छैन, के रहेछ भन न ।”

तिनले जवाफ दिए, “कलकत्तामा एकजना बंगाली भद्र मानिस बिहानको हाटबजार गर्न गएछन्, हाटमा आलो माछा, अचेलको बजार भाउ विचार गर्दा निकै सस्तो दाममा पाएछन् र खुशी भएर सिँगै माछा किनेछन् । बल्ल अघाउन्ज्याल माछा खान पाइने भयो भन्ने सम्झेर उनी छिट्छिटो हिँड्दै घर गएछन् र आफ्नी श्रीमतीलाई भनेछन्, “लौ, ताजा रहु ल्याएको छु झट्ट पकाई हाल, आज माछा भात खाएर मात्र आफिस जान्छु ।”

स्वास्नीचाहिँले जवाफ दिइछन्, “खोइ चामल र भात खाने ? तीन दिनदेखि पसल कुर्दा कुर्दा पनि एक गेडो चामल पाइएन ।”

गृहस्वामीले भने, “आज माछा र रोटी नै खाऊँ न त ।”

अलि झर्केर स्वास्नीले जवाफ दिइन्, “रोटी अरे ! एक गेडो गहुँको निम्ति तैँ छाड् मै छाड् गर्नुपर्छ, पिठोको कुरा !”

गृहस्वामीले हँसिलो भएर भने, “तारेको माछा र उसिनेको आलु खाऊँ न त ।”

यस पाला भने उनकी धर्मपत्नो निकै च्याँठिन्, “हन, मान्छे त पाहुना हुन् कि कसो, अचेल पूजाकोठामा बत्ती बाल्नलाई आलसको तेल त पाइँदैन, माछा तार्ने कुरा !”

तैपनि गृहस्वामीले हरेस खाएनन्, भने, “भो भो नरिसाऊ न, आज सेकेको माछा (रोस्ट फिस) र हरियो साग नै खाऊँ न त अंग्रेजले जस्तो, यति आलो माछा फालिदिनु भएन !”

लोग्नेको मुखमा टीठलाग्दो पाराले हेर्दै उनले भनिन्, “के मा सेक्नु ? कोइला छैन । झिंजाहरू बटुलेर सकरखण्ड उसिनेको छु, त्यही खानुहोस् ।”

अब गृहस्वामीले अर्को सुझाउ दिन सकेनन् । थपक्क माछा टिपेर घरको छेउकै पोखरीमा फालिदिए । तर छक्क पर्नु ! पोखरीमा चोबलिनेबित्तिकै माछा त जिउँदै भएछ र पोखरीको छेउमा आएर भद्र पुरुषलाई हेर्दै भनेछ, “मुख्यमन्त्री अमर रहुन् ।”

केटाहरू सबै गलल हाँसे । कसैले हाँस्दै भने, “क्या स्वादको व्यंग्य लेखेछ यार !”

कलेजको छुट्टी भएपछि केटाहरूका हूल निस्किए – नजिक घर हुनेहरू हिँडेर, साइकलमा चढेर, टाढा घर हुनेहरू बस बिसौनीतिर गए । मारूत पनि बस बिसौनीतिर लागे, तर यहाँ हल्लाखल्ला थियो – चढेका यात्रीहरू ओर्लिंदै थिए । उनले कुरा बुझे, बस भाडा बढेछ – पेट्रोल तेलको दाम बढ्यो अरे । उनी बिसौनी छोडेर घरको बाटो लागे, हिँड्दै ।

राति आठ बजेतिर थाकेर लेथ्नो भएर घर पुग्छन् त चारैतिर अँध्यारो – चुलाका छेउमा बसेर उनकी आमा आगोमा दाउराको ठाउँमा सुकेका पातहरू हाल्दै थिइन्–पात बल्दा हुँदि तिनको अनुहारका धर्काहरू स्पष्टसँग देखिन्थ्यो ।

उनले विरक्तिएर सोधे, “आमा, किन बत्ती बाल्नु भएन ? किन अँध्यारोमा पकाउनु भएको ?”

आमाले जवाफ दिइन्, “कुन्नि कता लडाईं हुँदैछ अरे बाबु, त्यसकारण तेल पाइएन ।” उनले छोराको मुखमा पुलुक्क हेरिन् र हत्तपत्त उठेर उसलाई मुसार्दै भनिन्, “हरे, कस्तो फुस्र–धुस्रे अनुहार, किन हिँडेर आउनुपर्थ्यो, म जसरी भए पनि पुर्‍याइहाल्छु नि, पढुञ्ज्याल यसरी जीउ मार्नुहुन्छ त ?”

छोराले खिस्स हाँस्दै भने, “टाढाको लडाईंले हाम्रो बस भाडा बढ्यो आमा, अब म पढ्दिनँ, कमाइ गर्छु ।”

छोराले आमाको मुखमा हेरे, आमा र छोरा दुवैका आँखा डबडबाएका थिए ।

(मधुबिन्दु : वर्ष–१, अंक २, २०३० पुस)