काठमाडौं । अन्तरिक्षमा दुई महिनाभन्दा लामो समयदेखि फसेका अन्तरिक्षयात्री आउँदो फेब्रुअरीमा पृथ्वीमा फिर्ता हुने भएका छन् । अन्तरिक्षयात्री सुनीता विलियम्स र ब्यारी विल्मोर अन्तरिक्षबाट करिब नौ महिनापछि मात्र पृथ्वीमा फर्कने भएका हुन् ।

उनीहरू दुवैजना बोइङको स्टारलाइनर अन्तरिक्षयानबाट अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष केन्द्र (आईएसएस)मा पुगेका थिए । आठ दिनको अन्तरिक्ष मिसनका निम्ति गएको जुन ५ मा उनीहरू त्यहाँ पुगेका थिए ।

उनीहरू अन्तरिक्षतर्फ उडेको बोइङको यान स्टारलाइनरमा बाटोमै हिलियमको चुहावटदेखि थ्रस्टरले काम नगरेपछि समस्या आएको थियो ।

नासाले बोइङ र स्पेसएक्ससँग व्यावसायिक उडान उपलब्ध गराउन अर्बाैँ डलरको सम्झौता गरेको थियो । त्यसअन्तर्गत एलन मस्कको स्पेसएक्सले २.६ अर्ब डलर मात्र पाएको थियो । बोइङले ४.२ अर्ब डलर पाएको थियो ।

स्पेसएक्सले हालसम्म नौ यात्रुसहितका सफल उडान गरिसकेको छ । केही व्यावसायिक उडान पनि गरिसेकेको छ । बोइङको भने पहिलो यात्रुसहितको अन्तरिक्ष उडानमै अन्तरिक्षयात्री त्यहाँ अडिन पुगेका हुन् ।

बोइङ र नासाका इन्जिनियरले अन्तरिक्ष र पृथ्वीबाट डाटा संकलन गरी स्टारलाइनर यानको समस्या पहिचान गर्न खोजिरहेका छन् ।

नासाका प्रशासक बिल नेल्सनले शनिबार एक पत्रकार सम्मेलनमा अन्तरिक्षयानमा कस्ता सुधार गर्नुपर्ने भन्ने बुझ्न बोइङले आफूहरूसँग मिलेर काम गरिरहेको बताएका थिए । उनले सबैभन्दा सुरक्षित उडानमा समेत जोखिम हुने भन्दै सुरक्षा प्रमुख प्राथमिकता भएको उल्लेख गरे ।

आईएसएसमा रहेका दुवै अन्तरिक्षयात्रुलाई अब स्पेसएक्सको क्रु ड्र्यागन अन्तरिक्षयानबाट फिर्ता ल्याइनेछ । स्पेसएक्सले सेप्टेम्बरको अन्त्यतिर यान आईएसएसका निम्ति प्रक्षेपण गर्नेछ । उक्त यानमा पहिले चारजना जाने तय थियो । अब आईएसएसमा फसेका दुईजनालाई ल्याउन दुई सिट खाली राखिनेछ ।

५८ वर्षीय विलियम्स र ६१ वर्षीय विल्मोरले यसअघि नै लामो समय अन्तरिक्षमा बिताइसकेको हुँदा उनीहरूलाई जोखिम थाहा भएको नासाले जनाएको छ ।

बाँकी समय त्यहाँ रहँदा उनीहरूले वैज्ञानिक खोज, मर्मतसम्भार र अन्तरिक्षवाक गर्ने बताइएको छ । आईएसएसमा पहिलेदेखि रहिआएका सातसहित हाल नौ अन्तरिक्षयात्री छन् ।

पृथ्वीबाट ४०८ किलोमिटर टाढा अन्तरिक्षमा २८ हजार किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा पृथ्वीको परिक्रमा गरिरहेको आईएसएस सन् १९९८ मा स्थापना गरिएको थियो । अन्तरिक्षसम्बन्धी विभिन्न अध्ययन, अनुसन्धान एवं प्रक्षेपण गर्न स्थापित आईएसएसमा हालसम्म करिब १५० अर्ब अमेरिकी डलर खर्च भइसकेको छ । बीबीसीबाट ।