वीरेको एउटा भेडा आज पनि चोरियो । ३–४ दिन पहिले पनि त्यसको सबैभन्दा मनपरेको भेडा चोरिएको थियो । चोरिएर नोक्सान भयो भन्ने त्यसलाई दुःख भएन, तर चोर घरमा घुस्यो, यो साह्रै नजाती लाग्यो, कोमाथि शङ्का गरोस् ?

त्यो गाउँमा वीरे सबैभन्दा धर्मात्मा हुनाले उसलाई त्यस गाउँका कोही नजाती चिताउँदैनथे । घरैका मानिसले चोरे भनूँ भने घरमा वीरेकी स्वास्नी, एउटी सानी ७–८ वर्षकी छोरी र एउटा भेडा चराउने गोठालोदेखि कोही थिएन । कसमाथि शङ्का गरोस् वीरे ?

त्यसले गोठालोलाई बोलाई माया गरेर सोध्यो, “हेर् गोपाले, तँ मेरो धेरै पुरानो नोकर होस्, यो लामो १५ वर्षदेखि तँ मकहाँ छस्, अझसम्म तैँले केही नजाती काम गरेको छैनस् । साँचो कुरा भन्, आज राती कसले गोठबाट भेडा चोर्यो ? किन हो कुन्नि, मलाई तँमाथि शङ्का लागिरहेछ ।”

गोपालेको चाउरी परेको निर्दोष आँखामा आँसु चम्कियो । त्यसले केही बोल्न सकेन ।

वीरेनजिकै वीरेकी स्वास्नी पनि बसिरहेकी थिइन् । रिसाएर भनिन्, “अबदेखि यस्तो गरिस् कि घोक्राइ पाउनेछस् । रोएर के हुन्छ ?”

गोपालेको लामो–लामो सेतै फुलेको कपाल हावाको मन्द झोकाले यताउति नाच्दै उफ्रिँदै थियो । त्यसमा चाउरी परेका गाला, टाउको निहुराएको हुँदा प्रस्ट समुन्द्रको तरङ्गझैँ देखिन्थ्यो ।

त्यसले बिस्तारै भन्यो, “मालिक्नी ! मैले चोरेको होइन ।”

“अझ भन्छस् ?,” झ्याउँकिरी कराइन्, “विश्वासी नोकर भनेको यै हो ?”

“अब त मेरो असी वर्ष पुग्यो, दुई–चार दिनको लागि किन चोरी गर्दथेँ ?,” गोपालेले एकपल्ट लामो सास फेर्यो ।

वीरेलाई गोपालेले भेडा चोर्यो भन्ने कुरामा एकदम विश्वास भएन । “त्यसो भए कसरी गोठको गोठै हरायो त ?”

वीरेले यो कुरालाई यत्तिकैमा थामथुम पार्यो, तर गोपालेले मालिक र मालिक्नीको नजरमा नीच भएको हुँदा, वास्तविक चोरको नै पत्ता लगाएर आफूलाई निर्दोष साबित गर्छु भन्ने सङ्कल्प गर्यो ।

राती चेवा गर्नुसिवाय अरू कुनै साधन थिएन ।

राती १२ बजेतिर घरका सबै जना सुतिसकेपछि, गोपाले हातमा नाङ्गो खुकुरी लिई भेडाको गोठभित्र पस्यो । भित्र ढोकाको आड पारेर चुपचाप उभिरह्यो ।

मालिक्नीको तीखो वाक्य त्यसको हृदयमा तीरझैँ गडिरहेको थियो । वास्तविक चोरलाई समात्न पाए कस्तो नै हुन्थ्यो भन्ने त्यसको उत्कट इच्छा थियो ।

करिब एक घण्टापछि त्यसले बाहिर मनुष्यको पगध्वनि चाल पायो । झन् राम्ररी, चालचुल नपाउने गरी गोपाले उभियो । बाँसको तगारो बिस्तार बिस्तारै कसैले खोल्यो । गोपाले सासलाई पनि रोकी निश्चल भई टाटीमा टाँसिएर उभियो ।

त्यसले कोही मानिस भेडाको बथानभित्र पसेको चाल पायो । सुतिरहेका भेडा कुल्चिएला कि भन्ने डरले त्यो मानिस हातले भेडालाई छाम्दै अगाडि एउटा कुनातिर गयो ।

पश्चिमपट्टिको एउटा सानो झ्यालबाट चन्द्रमाको प्रकाश २–३ वटा सुतिरहेका भेडामा परेको थियो । त्यो मानिस प्रकाशनेर पुगेको मात्रै थियो कि गोपालेले मालिक्नीलाई चिन्यो–झ्याउँकिरीले एउटा मोटो भेडालाई पक्री बिस्तारबिस्तारै डोरÞ्याउँदै लगिन् । भेडाचाहिँ चुप्प लागेर पछि–पछि गइरहेको थियो ।

झ्याँउकिरी बाहिर निस्किनासाथ गोपाले पनि थाहा नपाउने गरी बाहिर निस्कियो । वीरेको घरबाट आधा कोसजति पर भएको ‘पोखरे’ गाउँतिर लागिन् । ऊ पनि झ्याउँकिरीले चाल नपाउने गरी पछि–पछि लाग्यो ।

पोखरे पुग्नासाथ यताउति पल्याकपुलुक हेरेर एउटा घरभित्र भेडालाई पनि डोर्याउँदै पसिन् ।

गोपाले झ्याउँकिरी पसेको घरभित्र पस्न सकेन तर टाटीको आडबाट झ्याउँकिरी र एउटा लोग्नेमानिसले गरेको कुरा सुनिरह्यो । किन्तु केही बुझेन ।

झ्याउँकिरी फर्कनुभन्दा पहिले नै गोपाले घरतर्फ फर्किसकेको थियो । त्यस बखत सायद तीन बजेको थियो होला ।

घर फर्किएर गोपाले आफ्नो डोरीको खाटमा लड्यो । आँखामा निन्द्रा थिएन । त्यसले चोरको पत्ता लगायो, तर बदला लिन सकेन ।

अकस्मात् त्यो उठ्यो र आफ्नो मैलोधैलो कपडालाई एउटा पोकोमा गुटमुट्याई पिठ्यूँमा राखी, खुकुरी पटुकामा घुसारी लौरो टेकी, १५ वर्षदेखिन् गरेको नोकरीलाई लात मारेर अज्ञात दिशातिर हिँड्यो ।

तब कुखुरा बास्यो ।

(‘तारिणीप्रसाद कोइरालाका समग्र कथाहरू’ बाट ।)