पोखरा । गण्डकी प्रदेशमा संविधानको धारा १६८ (२) अनुसार नै सरकार गठन हुने भएको छ । यसअघि, सोही उपधारा अनुसार पुस २५ गते नेकपा (एमाले)का खगराज अधिकारी मुख्यमन्त्रीमा नियुक्त भएका थिए । 

तर, केन्द्रमा राजनीतिक समीकरण फेरिँदा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का मन्त्रीहरु चैत १० गते उनको सरकारबाट बाहिरिए । माओवादी सरकारबाट बाहिरिएपछि अल्पमतमा परेका मुख्यमन्त्री अधिकारीले शनिबार विश्वासको मत मागेका थिए ।

तर, प्रष्ट अल्पमतमा रहेका अधिकारीले विश्वासको मत नपाउँदा उनको सरकार ढल्यो । धारा १६८ (२) अनुसार मुख्यमन्त्रीमा नियुक्त भएका अधिकारी नेतृत्वको सरकार ढलेपछि अब उपधारा २ अनुसार नै सरकार बन्छ वा उपधारा ३ मा जान्छ भन्नेमा बहस सुरु भएको थियो ।

धारा १६८ (२) अनुसार मुख्यमन्त्री बनेपछि र विश्वासको मत पाउन नसकेपछि अब उपधारा (३) अनुसार सरकार बन्नुपर्ने एमालेको तर्क छ । तर, प्रदेश प्रमुखले सरकार गठनका लागि दलहरुलाई आह्वान गरिसकेका छैनन् ।

प्रदेश प्रमुख पृथ्वीमान गुरुङले सरकार गठनका लागि दलहरुलाई आह्वान गर्दा संविधानको धारा १६८ को उपधारा पनि खुलाउनुपर्ने हुन्छ । अब बन्ने कांग्रेस र माओवादीसहितको गठबन्धनको सरकारमा पहिलो नेतृत्व पनि कांग्रेसले नै गर्ने भएको छ ।

सोमबार शीर्ष नेताहरुलाई दबाब दिनका लागि काठमाडौँ गएका एक सहभागीका अनुसार गण्डकीमा पहिले नेतृत्व कांग्रेसले लिनेबारेमा प्रधानमन्त्री तथा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाबीच सहमति भएको छ ।

उक्त सहमतिअनुसार गण्डकीमा कांग्रेसका सुरेन्द्रराज पाण्डे मुख्यमन्त्री बन्ने भएका छन् । यहाँको मुख्यमन्त्रीमा माओवादी केन्द्रको पनि सशक्त दाबी थियो । पहिलो नेतृत्व आफूले लिनुपर्ने भन्दै माओवादी केन्द्र संसदीय दलका नेता हरिबहादुर चुमानले माओवादीका शीर्ष नेताहरुसँग बाक्लै भेटघाट र दबाब सिर्जना गरेका थिए । नेतृत्वले पनि सुरुमा पाउने बताएपछि चुमान ढुक्क भएर पोखरा फर्किएका थिए ।

तर, कांग्रेसका सांसदहरुको डेलिगेसनपश्चात सोमबार प्रधानमन्त्री र कांग्रेस सभापति देउवाले गण्डकीमा सुरुको नेतृत्व कांग्रेसलाई दिने सहमति गरेका हुन् ।

कांग्रेसले भने उपधारा ३ अनुसार सबैभन्दा ठरुलो दलको हैसियतमा मुख्यमन्त्री स्वतः नियुक्त गर्न प्रदेश प्रमुखलाई आग्रहसमेत गरेको थियो । तर, गण्डकीमा उपधारा ३ अनुसार मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्दाबित्तिकै लुम्बिनीमा पनि सोही उपधारा लगाएर एमाले पुनः सत्तामा फर्किने देखेपछि शीर्ष नेताहरुबीच छलफल भएको थियो ।

गण्डकीका प्रदेश प्रमुख पृथ्वीमान गुरुङले पनि लुम्बिनी र गण्डकीमा एउटै उपधाराअनुसार सरकार बन्ने बताएका छन् । आइतबार पोखरा फर्किनुअघि काठमाडौं रहेका गुरुङले कुन उपधाराअनुसार सरकार गठनको लागि आह्वान गर्ने भन्ने बारेमा गठबन्धनका कांग्रेस र माओवादी शीर्ष नेतृत्वसँग छलफल गरेका थिए ।

“हिजो (आइतबार) मेरै रोहवरमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, शेरबहादुरजी, पूर्णबहादुर खड्का, रमेश लेखक, शक्तिबहादुर बस्नेत, रेखा शर्माहरुसँग धारा १६८ (२) र (३) मध्ये कुनबाट अगाडि बढ्ने भन्ने विषयमा छलफल भएको थियो,” गुरुङले भने, “मलाई चाहिँ सर्वोच्चको नजिर, लुम्बिनी प्रदेशमा अभ्यास भइसकेको नजिरले गर्दा संसद्मा बहुमतको सम्भावना रहुन्जेल उपधारा ३ मा जान उपयुक्त हुँदैन, २ अनुसार नै जाने सहमति भएको थियो । लुम्बिनी र गण्डकीमा एउटै उपधाराअनुसार अगाडि जानुपर्छ भन्ने कुरा भएको छ ।”

संविधानको कुन उपधारा समातेर अगाडि बढ्ने विषयमा टुंगो लागे पनि मुख्यमन्त्री को बन्ने भनने विषय अनिर्णित हुँदा गण्डकीमा तीन दिनसम्म पनि सरकार गठनको लागि प्रदेश प्रमुखले आह्वान गर्न सकेका थिएनन् । सोमबार शीर्ष नेतृत्वले मुख्यमन्त्रीको टुंगो लगाएपछि मंगलबार नै प्रदेश प्रमुखले सरकार गठनको लागि दलहरुलाई आह्वान गर्नेछन् ।