अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालत (आईसीसी)ले शुकवार युक्रेन आक्रमणमा ‘युद्ध अपराध’मा दोषी ठहर गरी रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनविरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी गरेको छ । संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्का स्थायी सदस्य राष्ट्रको राष्ट्राध्यक्षविरुद्ध जारी गरिएको यो पहिलो पक्राउ पुर्जी हो ।
आणविक महाशक्ति रुसी महासंघले छिमेकको सानो मुलुक युक्रेनमाथि गत २०२२ को फेब्रुअरीमा आक्रमण गरेपछि सुरु भएको युद्ध अझै सकिएको छैन । त्यसो त रूसले सन् २०१४ मा युक्रेनको क्रिमिया हडपेपछि नै दुई देशबीच युद्ध जारी नै रहेको मानिन्छ ।
युक्रेनी बालबालिकाफाई अवैधरूपमा अपहरण गरी रुसमा पुर्याएको आरोपमा राष्ट्रपति पुटिन र उनको बालअधिकार हेर्ने आयुक्त मारिया बेलोभासमेतलाई युद्ध अपराधमा दोषी ठहर गरिएको हो । रुसी सेनाले युक्रेनमाथि आक्रमण गरेपछि विभिन्न युद्ध अपराध गरेको आरोप युक्रेनले लगाउँदै आएको छ ।
मानवता विरोधी गम्भीर अपराधमा न्याय दिन स्थापित आईसीसीमा हस्ताक्षर नगरेका कारण रुस यसको अधिकार क्षेत्रमा त पर्दैन तैपनि राष्ट्रपति पुटिनमाथि यसको नैतिक दबाब भने पक्कै पर्नेछ । उनी सम्भवतः अब युरोप र अमेरिकामा स्वतन्त्रतापूर्वक हिँडडुल गर्न पाउनेछैनन् ।
आफ्नै प्रहरी नभएको आईसीसीले युद्ध अपराधीहरूलाई सदस्य राष्ट्रहरूको सहयोगमा पक्रन्छ । कतिपय सदस्य राष्ट्रहरूले अन्तर्राष्ट्रिय अभियुक्तमाथि मुद्दा चलाउन सक्ने क्षेत्राधिकार भएको राष्ट्रिय कानुन पनि बनाएका छन् । स्मरणीय छ, बेलायतमा नेपाली सेनाका अधिकृतमाथि पनि मुद्दा चलाइएको थियो ।
युक्रेनको सार्वभौम सत्ताको सम्मान गर्न सिंगै विश्वले आग्रह गर्दा पनि हठ नछाड्ने राष्ट्रपति पुटिन र उनका सहयोगीले आईसीसीको पक्राउ पुर्जीको सम्मान त के गर्लान् र रु तैपनि यसले रुसमाथि युद्ध रोक्न दबाब पुग्यो भने त्यो विश्वकै लागि वरदान हुनेछ ।
बालअधिकारका दृष्टिले पनि पुटिनमाथि लागेको आरोप निकै गम्भीर र आपत्तिजनक छ । बालबालिकालाई अपहरण गरी आमाबाबुको काख र जन्मभूमिबाट बेदखल गर्नु मानवता विरोधी अपराध हो । यसका लागि पनि रुसी राष्ट्रपति पुटिन इतिहासमा निन्दाका पात्र र कलङ्कित बनेका छन् ।
