काठमाडौं । संसारभर दैनिक दुई अर्ब कप भन्दा बढी कफी पिउने गरिएको बीबीसीमा प्रकाशित एक सामग्रीमा जनाइएको छ ।

बेलायतमा मात्रै साढे ९ करोड कप कफी प्रयोग हुन्छ । हिजोआज बिहानदेखि बेलुकासम्मै कफी पिइन्छ । तर आजभन्दा ४५० वर्ष पहिला, पश्चिमी युरोपमा सायदै कसैले यसको नाम सुनेका थिए ।

कफीको जरा इथियोपियासँग जोडिएको छ, जहाँ यसको बोट जङ्गलमा धेरै छिटो बढ्थ्यो । विस्तारै मानिसहरुको ध्यान त्यतातिर गयो । उनीहरुले यो सुख्खा फललाई भुटेर पिसेपछि पिउन सकिन्छ भन्ने महसुस गरे । र, यो पेय पदार्थले लत पनि निम्त्याउन सक्छ भन्ने पनि उनीहरुले थाहा पाइसकेका थिए । विस्तारै यो (कफी) पिउनेहरु माझ यसको चर्चा बढ्न थाल्यो ।

पश्चिमी देशहरूमा, कफी पिउनेहरूले यसको स्वाद मन पराउन थाले र त्यसपछि उनीहरूले यो व्यवसायको लागि एकदम उपयुक्त छ भन्ने पत्ता लगाए । हुनत, मानिसहरूले रक्सी र बियर त पहिलेदेखि नै पिउँथे तर व्यापारीक भेटवार्ता अनि छलफलमा रक्सी र बियर उपयुक्त थिएन । 

व्यापारको बारेमा कुरा गर्दा दिमाग पूर्ण रूपमा सफा हुनुपर्छ । यद्यपि यस विषयमा विभाजित मत थिए । 

पहिलो कफी हाउस 

बेलायतमा पहिलो कफी हाउस सन् १६५१ मा अक्सफोर्डमा खोलिएको थियो । यसपश्चात लण्डनमा पनि कफी हाउस खोलियो । त्यसपछि त यो पोर्टो क्लब जस्तै बन्यो । 

अब सबै प्रकारका मानिसहरुका लागि कफी क्लब खुल्न थाले । बैंकर, व्यवसायीदेखि साहित्यकारहरुको अड्डा कफी पसलहरु बन्न थाले । 

यी कफी अड्डाहरुमा राजनीतिका विषयमा ठूला ठूला गफ हुन्थे । यसले गर्दा देशद्रोहलाई बढावा दिएको आरोप लाग्यो र चार्ल्स द्वितीयले यसलाई प्रतिबन्ध लगाउने प्रयास गरे । यी कफी हाउसहरूमा, कतिले आफ्ना ग्राहकहरूका लागि पत्रिका र जर्नल किनेर राखिदिन्थे । 

कफी एक पेनी अर्थात् एक पैसामै आउँथ्यो, त्यसैले त्यस्ता कफी अड्डालाई ‘पेनी विश्वविद्यालय’ भन्न थालियो । ती कफी हाउसहरू पुरुषहरूका लागि थिए । त्यसैले चाँडै नै कफी पुरुषहरुको पेयको रूपमा चिनिन थाल्यो ।

आज पनि पुरुषहरु महिलाले भन्दा धेरै कफी पिउँछन् । यद्यपि कफीसँग विवाद पनि जोडिएको थियो । कुनै नयाँ अनि विदेशी समानलाई लिएर जुन डर हुन्थ्यो, कफीलाई लिएर पनि सुरुमा त्यस्तै डर थियो । 

कफी सम्बन्धी सबैभन्दा ठूलो विवाद भनौं वा आरोप सन् १६७४ मा लागेको थियो, जब यसले नपुंसकता निम्त्याउँछ भनियो । जबकि केही व्यक्तिहरुको दावी यसको ठिक उल्टो थियो । यसका समर्थकहरुले यसले झन् पुरुषत्वमा बढोत्तरी हुने दावी गरे । 

आखिर कहाँबाट आयो कफी ?

कफीको स्वाद आजसम्म पनि कैयौंलाई राम्रो लाग्दैन, तर बेलायतमा यसलाई चिया जसरी दुध र चिनी मिलाएर पिउने चलन सुरु भयो । र, यो तरिकामा कफी पिउने प्रचलन ह्वातै बढ्न थाल्यो । 

१८औं शताब्दीसम्म यो बेलायती जीवनशैलीमा राम्रोसँग स्थापित भैसकेको थियो । त्यसपछि यो कफी हाउसबाट निस्केर जनताको घरघरमा पुग्यो र कफी दिनको भोजनपछिको पेयको रूपमा लोकप्रिय हुन थाल्यो । 

१९औं शताब्दीसम्म कफीको स्वाद एकदमै खराब हुने गर्थ्यो । त्यही समय इटालीले एस्प्रेसो मेसिन आविष्कार ग¥यो । यो मेसिनले पानीमा भारी दबाब दिने काम गर्दथ्यो । त्यो पानी कफी बिन्समार्फत् जान्थे ।

यो कफी छान्ने र फिल्टर गर्ने भन्दा धेरै अगाडिको प्रक्रिया थियो । यस प्रक्रियामार्फत कफीलाई घन्टौँसम्म तातो राख्न सकिन्थ्यो । 

त्यसपछि इटालीको कफी कल्चर आफ्नो फ्युचरिस्टिक र चम्किलो मेसिन लिएर फैलिन थाल्यो । 

यसरी कम मेहेनतमै कफीको सुगन्ध पश्चिमी संसारमा फैलिन थाल्यो । कफी प्रयोगको नियम पनि बन्न थाले, उदाहरणका लागि खाजापछि क्यापाचिनो कफी नपिउनू । 

विभिन्न प्रकारका कफी

पछिल्लो २० वर्षमा संसारमा विभिन्न प्रकारका कफी देखा परे । यसमा लोकप्रिय अनि लामो समयसम्म निरन्तरता पाइरहेकोको फ्लेवरमा अमेरिकन कफी पर्दछ । कफी फ्लेवरमा एन्टिपोडियन फ्लैट ह्वाइट्सजस्ता प्रजातिहरू पनि आए ।

कफी पिउने तरिका पनि फेरिएको छ । अहिले मानिसहरु सडकमा हिँड्दाहिँड्दै कफी हातहातमा बोकेर पिउँदै गएको देख्न सक्छौं । अहिले यो एउटा नयाँ फेसन बनिसकेको छ । 

पछिल्लो ४५० वर्षमा हाम्रो समाज र कफी दुवै अघि बढिसकेको छ । तर कफीको लोकप्रियता भने परिवर्तन भएन । 

कफी, एकअर्कासँग घुलमिल हुने राम्रो माध्यम बनिसकेको छ । आज पनि कफी पिउनु अनि पिलाउनु एकदमै राम्रो मानिन्छ । बीबीसीबाट