काठमाडौं । २०७२ सालको महाभूकम्पले क्षतिग्रस्त त्रिचन्द्र क्याम्पसको पुनर्निर्माण हुने भएको छ । अब त्रिचन्द्रका पुराना भवनहरूमध्ये दुईवटाको पुनर्निर्माण र एउटाको जिर्णोद्धार हुनेछ ।

पुनर्निर्माणका लागि अबको तीन दिनभित्र टेन्डर आह्वान गरिने भवन विभागका आयोजना निर्देशक कोषनाथ अधिकारीले बताए ।

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले आइतबार शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री देवेन्द्र पौडेल, मुख्यसचिव शंकरदास बैरागी, त्रिभुवन विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. धर्मकान्त बाँस्कोटा, अर्थ मन्त्रालयका सचिव मधुकुमार मरासनी, शिक्षासचिव रामकृष्ण सुवेदी र पुरातत्त्व विभागका अधिकारीलगायत सरोकारवाला निकायका पदाधिकारीलाई बोलाएर त्रिचन्द्रको पुनर्निर्माण कार्य तत्काल सुरु गर्न निर्देशन दिएका थिए ।

डीपीआर गरेको तीन वर्षपछि पुनर्निर्माण प्रक्रिया अघि बढ्यो
१०४ वर्ष पुरानो देशकै जेठो त्रिचन्द्र क्याम्पस ३० वर्ष अघिदेखि जीर्ण बन्दै गएको थियो । २०७२ सालको भूकम्पले घण्टाघर रहेको भवन पछाडिका दुईवटा भवनहरू प्रयोग गर्न नमिल्नेगरी क्षतिग्रस्त बनायो । जसमा राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले जोखिमयुक्त रहेको भन्दै प्रयोग गर्न नमिल्ने संकेतस्वरूप भवनमा रातो स्टिकर टाँस्यो । तर, पुनर्निर्माणको काम भने अघि बढेन ।

०७२ को भूकम्पले क्षतिग्रस्त भएपछि पुनःनिर्माण प्राधिकरणले पाँच वर्षभित्र त्रिवि मातहतका ३७ वटा युनिट निर्माण गर्ने प्राथमिकतामा राखेको थियो । त्यसमा त्रिचन्द्र क्याम्पस पनि समावेश थियो । प्राधिकरणले भवन निर्माणका लागि तीन वर्ष अगाडि नै डीपीआर तयार पारेको थियो । सोही अनुसार आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ को बजेटमा भवन पुनःनिर्माणका लागि तीन करोड ५० लाख रुपैयाँ छुट्याइयो ।

गत आर्थिक वर्षमा पनि त्यति नै बजेट छुट्याइएको थियो । तर, आयोजना निर्माण कार्यक्रममा समावेश भएपनि स्रोत सुनिश्चित नहुँदा बहुवर्षीय योजनामा नपरेका कारण बर्सेनि सो बजेट फ्रिज हुँदै गयो । यस वर्षका लागि भने अर्थ मन्त्रालयले पहिलो चरणमा ४८ करोड २० लाख रुपैयाँ सुनिश्चित गरेको र यसमा रकम थप हुँदै जाने भवन विभागका आयोजना निर्देशक कोषनाथ अधिकारीले बताए ।

यस्तो बन्नेछ त्रिचन्द्र क्याम्पसको नयाँ संरचना
भवन विभागका आयोजना निर्देशक कोषनाथ अधिकारीका अनुसार त्रिचन्द्र क्याम्पसको घण्टाघर रहेको क्षेत्रतिरका तीनवटामध्ये दुईवटा भवन पुनर्निर्माण र एउटाको जिर्णोद्धार गरिनेछ । घण्टाघर रहेको भवनलाई जिर्णोद्धार गरी 'अटोमेटिक' घडी राखिनेछ भने त्यसभन्दा पछाडिका दुईवटा भवन पुनर्निर्माण गरिनेछ ।

घण्टाघर रहेको भवनमा भने ठुलो क्षति नभएकाले जिर्णोद्धार मात्रै गर्न लागिएको अधिकारीले बताए । जामे मस्जिद र उत्तरपटिको भवनलाई प्रवलीकरण गरी नयाँ बनाइनेछ । पुनर्निर्माणका क्रममा पुरानै सामाग्रीहरू प्रयोग गरिने अधिकारीले बताए ।

त्रिचन्द्रको अहिले जीर्ण भएको भवनमा ढुंगा, इँटा, चुना, सुर्की, काठ, फलामजस्ता सामग्री प्रयोग भएका छन् । जीर्णोद्धार गर्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको क्याम्पसको घण्टाघर भवनमा ९ वटा विभाग छन् ।

स्नातक र स्नातकोत्तरका मेट्रोलोजी, स्टेटिक्स, साइकोलोजी, जियोलोजी, फिलोसफी, अंग्रेजी, नेपाली विभागमा झन्डै १० हजार विद्यार्थी भएको क्याम्पस प्रशासनको तथ्यांक छ । ०७२ सालको भूकम्पपछि पनि नयाँ संरचना नबन्दा जोखिम मोलेरै जीर्ण भवनमा कक्षा सञ्चालन गर्नुपरेको प्रशासन बताउँछ ।

विद्यार्थी संगठनले जोखिम मोलेर अध्ययन नगर्ने तथा भवन जीर्णोद्धार गर्नुपर्ने माग गर्दै दबाबमूलक कार्यक्रम नै गर्न थालेपछि कक्षाकोठा नयाँ भवनमा सारिएको थियो । तर, नायाँ भवनमा मात्रै विद्यर्थी नअटाउँदा एउटै कक्षामा दुई समयभन्दा बढी विद्यार्थी पढ्नुपर्दा कहिले उभिएर कक्षा लिनुपर्ने त कहिले नियमित कक्षा नै नहुने विद्यार्थीहरूको गुनासो छ ।