आदरणीय शिक्षा मन्त्रीज्यू ,

सादर नमस्कार !

म विगत १३ महिनादेखि कक्षा दसमा अध्ययन गर्दै एसईई परीक्षाको आवश्यक तयारी गरिरहेका विद्यार्थीहरूमध्ये एक हुँ ।

गतवर्षको वैशाख महिनादेखि नै हामीले अनलाइनका माध्यमबाट आफ्नो पढाइलाई निरन्तरता दिइरहेका छौँ । विसं २०७८ जेठ १३ गतेदेखि सञ्चाल हुने भनी तोकिएको हाम्रो परीक्षा समयमा नै हुनेछ र हाम्रो उच्च शिक्षा हासिल गर्ने बाटो खुल्नेछ भन्नेमा हामी आशावादी थियौँ । तर, विश्वभर फैलिएको कोरोना भाइरसको महामारीका कारणले हाम्रो परीक्षा र उच्च शिक्षा हासिल गर्ने बाटो एकाएक अनिश्चित बन्न पुगेको छ ।

यतिबेला हाम्रो देशमा फैलिएको महामारीको सङ्क्रमणले दिनहुँ सयौं मानिसको मृत्यु र हजारौंको भइरहेको छ । यही सङ्क्रमणका कारणले तत्काल भौतिक रूपमा परीक्षा सञ्चालन हुने अवस्था देखिँदैन । म र मजस्ता तमाम विद्यार्थीहरू भने हाम्रो मूल्यवान् समय कुनै पनि हालतमा गुमाउन चाहँदैनौ । एउटै कक्षाका लागि एक वर्षभन्दा बढी समय दिनु त विद्यार्थी जीवनको मूल्यवान् र ऊर्जाशील समय गुमाउनु नै हो । हामीलाई गुरुगुरुआमाहरूले समयको महत्त्व शीर्षकमा धेरै पटक निबन्ध लेख्न सिकाउनुभयो । हामी त्यसलाई व्यवहारमा उतार्न चाहन्छौँ । त्यसैले यस्तो विषम र कठिन परिस्थितिमा आदरणीय शिक्षा मन्त्रीज्यूले महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्नुहुनेछ भन्ने आशा राखेका छौँ ।

हामीलाई गुरुगुरुआमाहरूले बारम्बार भन्ने गर्नुहुन्छ – माध्यमिक शिक्षा भनेको कक्षा १२ सम्मको पढाइ हो । पत्रपत्रिकाहरूमा पनि कक्षा १२ लाई नै बोर्ड परीक्षा मानेर एसईईको हाउगुजीबाट विद्यार्थीहरूलाई मुक्त गर्नुपर्छ भन्ने चर्चा गरिएको पाइन्छ । साथै विश्वका अधिकांश मुलुकमा कक्षा १२ लाई नै बोर्ड परीक्षा मानिएको छ । त्यसैले यही कठिन परिस्थितिलाई मौकाका रूपमा उपयोग गरेर हामीजस्ता सबै विद्यार्थीलाई आफ्नै विद्यालयमा माध्यमिक तहसम्मको शिक्षा लिने उचित व्यवस्था गरेमा सबै विद्यार्थीहरू प्रत्यक्षरूपमा लाभान्वित हुने थियौँ ।

यो सूचना र प्रविधिको युग हो । अबका दिनमा सूचना र प्रविधिविना समयअनुसारको सिकाइ असम्भव बन्दै गएको छ । जहाँ जहाँ सूचना र प्रविधिको सहज पहुँच छैन , त्यहाँ सरकारले आवश्यक कदम चालेर र योजना बनाए त्यस्ता ठाउँमा पनि यस विषम परिस्थितिमा विद्यार्थीको सिकाइलाई निरन्तरता दिन सकिन्छ । उचित समयमा उचित निर्णय गर्न नसके भविष्यमा पछुतो गर्नमात्र सकिनेछ ।

हाम्रो परीक्षाको विषयलाई लिएर सामाजिक सञ्जाल तथा पत्रपत्रिकामा विभिन्न विचारहरू व्यक्त भएका देखिन्छन् । कसैले भौतिक रूपमा नै परीक्षा सञ्चालन गर्नुपर्छ भनेको पाइन्छ भने कसैले आन्तरिक मूल्याङ्कनलाई आधार मानेर नतिजा प्रकाशन गनुपर्छ भनेको देखिन्छ । हामीले यसै वर्ष पनि भौतिक रूपमा र अनलाइनका माध्यमबाट पटक पटक परीक्षा दिइसकेका छौँ । के ती परीक्षालाई आधार मान्नु गलत हो ? हाम्रो सिकाइको स्तर के कस्तो छ भन्ने सबैभन्दा बढी ज्ञान त हाम्रा विषय शिक्षकहरूलाई नै छ । प्रत्येक विषय शिक्षकले आफ्नो कर्म र धर्म सम्झेर उपयुक्त मूल्याङ्कन गर्ने हो भने यस विषम परिस्थितिमा उपयुक्त निकास निकाल्न पक्कै पनि सकिनेछ ।

लिखितरूपमा परीक्षा लिनु सिकाइ उपलब्धि मापन गर्ने एउटा प्रचलित माध्यम हो । तर, त्यही परीक्षाका लागिमात्र विद्यार्थीहरूको मूल्यवान समय नष्ट गर्नु महाभुल हुन सक्छ । अब अनलाइन कक्षाको विकल्प छैन भन्ने त लगभग सर्वस्वीकार्य भइसकेको छ । त्यसैले हामी जस्ता लाखौँ विद्यार्थीको मनोविज्ञान र भविष्यलाई बुझेर समय र परिस्थितिअनुसार नै अगाडि बढ्दा उपयुक्त हुन्छ जस्तो लाग्छ । 

भौतिक रूपमा परीक्षा सञ्चालन गर्न त्यति बेला सम्भव हुनेछ , जतिबेला हामी महामारीबाट पूर्णरूपमा मुक्त हुनेछौँ । त्यस्तो परिस्थिति निर्माण हुन अझै केही समय पक्कै लाग्नेछ । त्यसैले हरेक विद्यार्थीको स्वास्थ्य , मनोविज्ञान र कठिन परिस्थितिलाई ध्यानमा राखेर आदरणीय शिक्षा मन्त्रीज्यूले यथासम्भव छिटो उचित र उपयुक्त निकास निकाल्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नुहुनेछ भन्ने आशा र विश्वास गरेकी छु । धन्यवाद !

आयुष्मा भुर्तेल

कक्षा १०

भ्याली पब्लिक माध्यमिक विद्यालय

बूढानीलकण्ठ न.पा. ८ काठमाडौं