काठमाडौं । चलचित्र प्राविधिकले पारिश्रमिक बढाउने तयारी गरेका छन् । वैशाखपछि आफ्नो पारिश्रमिक बढाउने तयारी भइरहेको प्राविधिकले बताएका छन् ।

यसनिम्ति प्राविधिक छलफलमा जुट्दै छन् । कति पारिश्रमिक बढाउने भन्ने चलचित्र प्राविधिक संघले निर्णय गर्नेछ । चलचित्र निर्माणका हरेक विधामा पारिश्रमिक बढे पनि प्राविधिकको नबढेको संघले जनाएको छ ।

“हामी मिनिमम् पारिश्रमिक बढाउने तयारीमा छौँ । चलचित्रका अरू सबै विधामा पारिश्रमिक बढे पनि प्राविधिकको लामो समयदेखि बढेको छैन,” प्राविधिक संघका अध्यक्ष पुस्कर लामा भन्छन्, “हामी अब छलफल गरेर वैशाखदेखि पारिश्रमिक बढाउँदै छौँ ।” 

उनका अनुसार, हाल लाइट ब्वाईले दैनिक चार हजारदेखि ४५ सयसम्म पारिश्रमिक लिँदै आएका छन् । स्पट ब्वाईले दैनिक १५ सयदेखि दुई हजार रुपैयाँ पारिश्रमिक लिन्छन् । क्यामेराम्यानले पाँच हजारदेखि ३० हजारसम्म लिने गरेको अध्यक्ष लामाले जानकारी दिए । 

कति पारिश्रमिक बढाउने भन्ने छलफलपछि निष्कर्षमा पुग्ने लामाले बताए । अब ‘सिफ्ट सिस्टम’ लागु गर्ने उनको भनाइ छ ।

आठ घण्टा भनिए पनि दैनिक १२/१४ घण्टा काम हुने गरेको उनले सुनाए । “आठ घण्टा भनेर काम गरे पनि चलचित्र प्राविधिकले दैनिक १२/१४ घण्टा काम गरिरहेका हुन्छन् । तर, पाउने त्यही आठ घण्टाको पारिश्रमिक हो,” लामा भन्छन्, “आठ घण्टा मात्रै काम भए पनि सुटिङ सकिएपछि सेट क्लियर गरेर सम्पूर्ण सामग्री थन्क्याउँदा १२/१४ घण्टा हुन्छ ।”

कलाकारको कल टाइमभन्दा दुई तीन/घण्टाअगाडि नै प्राविधिकले काम सुरु गर्नुपर्ने उनले बताए ।

सिफ्ट सिस्टम लागुपछि तोकिएको घण्टाभन्दा बढी काम गरे अर्को प्राविधिक आउने उनले उल्लेख गरे । अथवा, उसैले काम गरे अर्को सिफ्टको हिसाब हुने उनको भनाइ छ ।

“कोभिड सुरु हुनु ठिकअगाडि सिफ्ट सिस्टम लागु भएको थियो । तर, कोभिडले अर्थतन्त्र नै धरापमा परेपछि सबैले कम्प्रमाइज गरेर पहिले सिनेमा उद्योग जोगाऔँ भन्ने भएर हामी पछि हट्यौँ,” अध्यक्ष लामा भन्छन्, “तर, त्यसपछि सिनेमा उद्योग पुरानै लयमा फर्किए पनि सिफ्ट सिस्टम लागु भएन । त्यसैले अब हामी यो लागु गर्नेछौँ ।”

कलाकारको पारिश्रमिक ५० लाखसम्म पुगेको छ । करोड हराहारीमा बनाइने चलचित्रको लगानी तीन करोड पुगे पनि प्राविधिकको पारिश्रमिक नबढेको उनले गुनासो गरे ।

“५० लाख लिएर काम गर्ने कलाकारको चलचित्रले कति कमाउँछ थाहा हुँदैन । उसको पारिश्रमिकजति पनि सिनेमा रिलिजबाट उठ्छ कि उठ्दैन थाहा हुँदैन,” उनी भन्छन्, “तर, त्यति नै कठोर मिहिनेत हाम्रो प्राविधिक साथीहरूले काम गर्नुहुन्छ । यद्यपि, लामो समयसम्म पारिश्रमिक बढ्दैन ।”

तोकिएको पारिश्रमिक पनि समयमा निर्माताले नदिने गरेको उनले बताए । त्यस्तो ब्यानरका सिनेमा बहिष्कार गर्ने उनले चेतावनी दिए ।

“लामो समय प्राविधिकको पैसा नदिने ब्यानरका सिनेमा हामी बहिष्कार गर्दै छौँ । पैसा रोक्ने निर्माताका चलचित्रको सुटिङमा हामी एकजना प्राविधिक नै पठाउँदैनौँ,” संघका अध्यक्ष लामाले भने ।

प्राविधिक संघका महासचिव युवराज कार्की अब आफूहरू पछि नहट्ने बताउँछन् । चलचित्र निर्माता संघ र निर्देशक समाजसँग यसबारे दुईपटक छलफल भइसकेको उनले जानकारी दिए ।

“हामीले यसअघि नै दुईपटक निर्माता संघ र निर्देशक समाजसँग छलफल गरिसकेका छौँ । थप छलफल गरेर टुंगोमा पुग्नेछौँ,” महासचिव कार्कीले भने ।

समयमै प्राविधिकको पारिश्रमिक उपलब्ध नगराउने समस्या समाधाननिम्ति चलचित्र विकास बोर्डसँग छलफल गरिए पनि निष्कर्षमा पुग्न बाँकी रहेको उनले बताए । बोर्डसँग यसबारे भुवन केसी अध्यक्ष हुँदा नै छलफल गरिएको उनले जानकारी दिए ।

“भुवन केसी अध्यक्ष हुँदा नै हामीले चलचित्र दर्ता गर्दा र सेन्सरका लागि सिफारिस गर्दा प्राविधिक संघको सिफारिस लिनुपर्ने व्यवस्था गरिदिन माग गरेका थियौँ,” कार्कीले भने, “तर, यो माग सम्बोधन भएको छैन । हाम्रो पैसा क्लियर भएपछि मात्रै चलचित्र रिलिज होस् भन्ने हाम्रो उद्देश्य हो ।” यसबारे पुनः पहल थाल्ने उनको भनाइ छ ।

सेन्सरको सिफारिस गर्दा पारिश्रमिक क्लियर भएको संघको सर्टिफिकेट अनिवार्य गरिए धेरै हदसम्म प्राविधिकको पैसा रोकिने समस्या हल हुनेमा उनले जोड दिए ।

सुरुमा चिनजान र साथीभाइको नाताले काम लगाउने तर सिनेमा खिचिसकेपछि ‘मेरो जिम्मेवारी होइन, आफ्नो विधाको होइन’ भनेर पन्छिने गर्दा कतिपय प्राविधिकले पारिश्रमिक नपाउने गरेको उनको भनाइ छ ।

आउँदो आर्थिक वर्षदेखि चलचित्र प्राविधिकको दुर्घटना र स्वास्थ्य बिमा गर्ने तयारी गरिरहेको संघका महासचिव कार्कीले जानकारी दिए ।

हाल चलचित्र प्राविधिकको संख्या करिब २६ सयको संख्यामा रहेको उनले बताए । यसमा १६ देखि १७ सय सक्रिय प्राविधिक रहेको उनले सुनाए । 

“यसपटक हामी निष्क्रिय सदस्यलाई हटाएर सक्रिय सदस्य मात्रै राख्नेछौँ,” महासचिव कार्कीले भने, “बिमामा जाने भएपछि सक्रियलाई मात्रै समेट्नुपर्ने भएपछि सूचना नै जारी गरेर सदस्यता नवीकरण गर्दै छौँ ।”

प्रोडक्सन म्यानेजर, स्पट ब्वाई, लाइटम्यान, क्यामेराम्यान, मेकअप आर्टिस्ट, भीएफएक्स, सम्पादक, कलरिस्ट, आर्ट डिरेक्टर, कस्ट्युम डिजाइजनदेखि किचन डिमार्टमेन्टसम्म चलचित्र प्राविधिकमा पर्छन् ।