काठमाडौं । विश्व फुटबलमै गोललाइन क्लियरेन्स निर्णय एउटा पेचिलो विषय बन्ने गरेको छ । यसको निर्णयलाई लिएर असन्तुष्टि र आलोचना नौलो पनि होइन । प्रविधियुक्त प्रतियोगिता इंग्लिस प्रिमियर लिग, स्पेनिस ला लिगा, बुन्डेसलिगा, सिरी ‘ए’ मा पनि यस्ता घटनाले चर्चा पाएको सुन्न पाइन्छ ।

बुधबार फ्रेन्चाइज फुटबल लिग नेपाल सुपर लिग (एनएसएल)को तेस्रो संस्करण एनएसएल–२०२५ मा पनि यस्तै चर्काे रूपमा असन्तुष्टि व्यक्त भयो । तर, आक्रामक रूपमा । जसले प्रतियोगिताको व्यवस्थापन र गरिमासँगै रेफ्रीहरूको स्तरमाथि नै प्रश्न उठाएको छ ।

त्रिपुरेश्वरस्थित दशरथ रंगशालामा पोखरा थर्न्डस र साविक विजेता ललितपुर सिटीको प्रतिस्पर्धा भइरहेको थियो । खेलको निर्धारित समय सकिन १० मिनेट बाँकी हुँदा पोखराविरुद्ध साविक विजेता समेत रहेको ललितपुरले ३–१ को अग्रता बनाएको थियो ।

८०औँ मिनेटमा पोखराका मार्की प्लेयर समीर तामाङले बाँया साइडबाट गरेको क्रसमा कप्तान नवयुग श्रेष्ठले प्रहार गरे । उक्त प्रहार ललितपुर सिटीका गोलकिपर जेफेरी बाल्टसले बल छेक्दै आफ्नो नियन्त्रणमा लिए । बाल्टसले बल नियन्त्रण लिने क्रममा बारमा लागेर मैदानतर्फ आएको थियो । यही बलमा पोखराका खेलाडीहरूले भने गोललाइन पार गरेको भन्दै रेफ्री र फोर्थ अफिसियलसँग अपिल गरे । रेफ्री र लाइन्समेन दुवैले गोल नभएको बताएपछि खेल अघि बढाइयो । तर, यसको दुई मिनेटपछि यही विषयलाई लिएर दशरथ रंगशाला तनावपूर्ण बन्यो ।

पोखराको किट स्पोन्सर समेत रहेको जी–स्पोर्ट्सका सञ्चालक सुन्दर थापा मैदानमा अचानक देखिए । थापा पोखराको आधिकारिक अफिसियलको सूचीमा समेत थिएनन् ।

थापा रेफ्रीको उक्त निर्णयप्रति निक्कै आक्रोशित देखिन्थे । उनले फोर्थ अफिसियल उमेश विडारीमाथि झम्टिदै चर्काे प्रतिकार गरे । विडारीसँग विवादमा उत्रिँदा करिब पाँच मिनेटका लागि मैदानमा तनावपूर्ण अवस्था सिर्जना बन्यो । बिडारी र थापाबीचको विवादले उक्त अवस्था सिर्जना गरेपछि छुट्याउन पुगेका प्रतियोगिता निर्देशक सञ्जीव मिश्रसँगै आयोजकका अन्य पदाधिकारीहरू पुगे । मिश्रलाई समातेर थापाले तानेर पोखराको टेक्निकल लाइननजिक भुइँमा लडाए । दशरथ रंगशालामा देखिएको यो दृश्य कुनै कुस्ती प्रतियोगिताको भन्दा कम थिएन ।

यसपछि रंगशालामा खटिएका प्रहरी विवादबीच आउँदा उनीहरू र पोखराका अफिसियलबीच पनि भनाभन चलेको थियो । यसैकारण खेल करिब पाँच मिनेट स्थगित हुँदा १० मिनेट इन्जुरी समय थपिएको थियो । इन्जुरी समयमा पोखराले एक गोल फर्कायो । पोखराका जोए आइडोले समीर तामाङले बाँयातर्फबाट निकालेको क्रसमा सुन्दर फस्र्ट टच गोल गर्दै टोलीलाई खेलमा फर्काउन कोसिस गरे । तर, आइडोको गोलका बाबजुद पोखराले हार टार्न भने सकेन । खेल ललितपुरले ३–२ ले जित्यो ।

पोखरा र ललितपुरबीचको खेलमा फोर्थ अफिसियल उमेश बिडारीसँग धक्का–धक्की गर्न गएकन सुन्दर थापा पोखरा थन्डर्सको टोलीमा नरहेको पोखराका प्रशिक्षक सुमन श्रेष्ठले पोष्टम्याच कन्फेरेन्समा खुलाए । तर, उनी आफ्नो टोलीको प्रतिरक्षामा देखिन्थे ।

“यति राम्रो प्रतियोगिता भइरहेको छ, एउटा स्तरको प्रतियोगिता आयोजना भइरहेको छ । त्यो अनुसारको अझै रेफ्रीहरू भइदिँदा अझै राम्रो हुन्थ्यो कि मलाई लाग्छ । एउटा सानो गल्तीले हाम्रो क्लबको लगानी, इज्जत सबै र तपाईंको दुई तीन करोडको घाटा हुन्छ,” उनले भने, “फुटबल हो, खेल हारजित हुन्छ तर सानो गल्तीले गर्दा हामी सबै डुब्छौँ भने डुब्न किन त्यो रिस्क लिने भन्ने कुरा हो । केही रेफ्रीहरूमा चाहिँ म प्रश्न चिह्न लगाउन चाहन्छु ।”

अफिसियल सूचीमै नभएको व्यक्ति कसरी पुगे ? बुझ्न आयोजक नेपाल स्पोर्ट्स एन्ड इभेन्ट म्यानेजमेन्टसँग सम्पर्क गर्न खोजियो । तर, एनएसएलका प्रबन्ध निर्देशक श्रेयान्स कार्की आफू एक बैठकमा रहेको भन्दै पन्छिए ।

भार नहुँदा यस्तै हुन्छ : अनन्त तामाङ
विजेता टोली ललितपुर सिटीका कप्तान अनन्त तामाङले नेपाली फुटबलमा प्रविधिको कमी भएको हुँदा यस्ता घटना देखिने बताए । तर, उनले अफिसियल सूचीमै नभएका मान्छे रेफ्रीसँग जाइलाग्नु उचित नभएको टिप्पणी गरे ।

“त्यो एकदम जटिल निर्णय हो । मैले मज्जाले देखिनँ । अब भार (भिडियो एसिस्टेन्ट रेफ्री) भएको भए सजिलो हुन्थ्यो,” खेलपश्चात सञ्चारकर्मीहरूसँगको कुराकानीमा अनन्तले भने, “त्यसैले रेफ्रीहरूलाई पनि गाह्रो थियो निर्णय दिनलाई । अब पोखराको ठाउँमा हामी हुन्थ्यौँ भने हामी पनि अपिल गथ्यौँ होला । तर त्यसरी हात नै हाल्ने गरी जाँदैनौँ थियौँ होला ।”

के भएको बुझ्दै छौँ : एन्फा
एनएसएल–२०२५ मा देखिएको यो पहिलो विवादित घटना भने होइन । यसअघि श्रम स्वीकृति नै नभएको पाँच खेलाडीलाई एफसी चितवनले टिममा समावेश गरेको भन्दै पोखराले नै आफ्नो खेलाडीलाई मैदान उतार्न आनाकानी गरेको थियो । जसका कारण खेल निर्धारित समयभन्दा १८ मिनेट ढिलो सुरु भएको थियो । यसमा आयोजकले पनि आफ्नै नियमावलीमा भएको ‘प्रोटेस्ट’ नियम लागु नहुने बताउँदै पन्छिँदा पोखरा मैदान उत्रिएको थियो ।

चितवनका पाँच खेलाडी श्रम स्वीकृति नहुँदै टिममा समावेश भएपछि पोखराले पनि श्रम स्वीकृति नभएको एक खेलाडीलाई टिममा राख्दै खेल सुरु भएको थियो । नेपालको कानुन पालना नगर्ने चितवनको निर्णयलाई आयोजकले वेवास्था मात्रै गरेन, आफ्नै प्रतियोगिता नियमलाई समेत ‘मजाक’ बनाएको थियो ।

नेपाली खेलकुदको अभिभावक निकाय अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा)ले भने यी दुवै घटनामा आफूहरूको गम्भीर चासो रहेको बताउँदै आयोजकबाट आधिकारिक जानकारी लिने प्रक्रियामा रहेको बताएको छ ।

“बुधबार मैदानमा जे देखियो, भयो । त्यो हामीले सञ्चारमाध्यमबाट मात्रै थाहा पायौँ । त्यसअघि पनि पोखरा र चितवनबीचको खेलमा श्रम स्वीकृति नभएका कुराहरू आएका थिए । यस सन्दर्भमा हामीले आज आयोजकलाई पत्र लेख्दैछौँ । आयोजकबाट आधिकारिक जानकारी आएपछि यी घटनामा कस्तो कदम चाल्ने हो, त्यसको निर्णय गर्नेछौँ,” एन्फाका प्रवक्ता सुरेश शाहले बाह्रखरीसँग भने ।

त्यसै पनि फुटबलमा रेफ्रीको भूमिकालाई ‘थ्याङ्स लेस जब’ भनिन्छ, अर्थात् रेफ्री पेसामा धन्यवाद कसैगरी पनि पाइँदैन । यहीकारण अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमै पनि हार्ने टिमले हारको असन्तुष्टि रेफ्रीमाथि पोख्नु सामान्य नै बनिसकेको छ ।

नेपाल रेफ्री एसोसियसनका अध्यक्ष बुद्धि गुरुङले गोल नभएकै कारण रेफ्रीले त्यसलाई मान्यता नदिएको दाबी गरे । उनले मैदानमा आक्रमण गर्नेलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउनैपर्ने बताए ।

“रेफ्रीको निर्णयमाथि असन्तुष्टि हुँदा एउटा प्रक्रियामा जान सकिन्छ । त्यसरी अफिसियल सूचीमै नभएको मान्छे दर्शकदिर्घाबाट आएर रेफ्रीमाथि आक्रमण गर्नु कुनै पनि हालतमा उचित होइन । यसले नेपाली फुटबलकै बेइज्जत गराउँछ । खेल चलिरहँदा गोलको माग गर्ने सबैले मान्यता दिन सकिँदैन । त्यो गोल नै थिएन,” अध्यक्ष गुरुङले भने ।

उनले आक्रमणमा आउने व्यक्तिलाई कारबाही नभए आउँदा दिनमा हार्ने टिमले रेफ्रीमाथि आक्रोश पोख्ने मानसिकता बन्ने बताए ।

उनी थप्छन्, “त्यसरी आक्रमणमा आउनेलाई कारबाही गर्नैपर्छ । अहिले यस्तो हुँदा पनि कारबाही भएन भने हार्ने टिम सबैले रेफ्रीलाई कुटेर जान्छन् । रेफ्रीले केही गर्न सक्दैनन् भन्ने मानसिकता बन्छ ।”