काठमाडौं । एक दशकयता नेपाली पत्रकारिताजगत् आर्थिक संकट सामना गर्दै छ । आर्थिक संकटको सामना गर्न नसकेपछि केही प्रिन्ट फर्मका पत्रिका बन्द भए । प्रकाशन भइरहेका केही पत्रिका सीमित साधनस्रोतबीच थोरै संख्यामा मात्रै बिक्री–वितरण हुँदै छन् ।

सोसल मिडिया, इन्टरनेट र डिजिटल मिडियाले लेगेसी मिडिया (प्रिन्ट)को आर्थिक रूप परिवर्तन गरिदिएको अग्रज पत्रकार तथा सम्पादक कुन्द दीक्षित बताउँछन् । लेगेसी मिडिया विज्ञापन र बिक्री–वितरणबाट आउने पैसाले चल्ने, तर त्यही सोसल मिडिया, इन्टरनेट र डिजिटल मिडियाले खोसेपछि छापा पत्रकारिता संकटमा पुगेको उनी सुनाउँछन् ।

“आम्दानीको स्रोत नभएपछि पत्रिका चलाउन समस्या थियो । कोभिडले प्रिन्टले भोगिरहेको आर्थिक संकटलाई थप तीव्र बनाइदियो,” कुन्द भन्छन्, “जुन गतिमा मोबाइल फोन र इन्टरनेट फैलिरहेको छ, यसले लेगेसी मिडियाको भविष्य लामो देखिँदैन ।”

प्रिन्टको विज्ञापन र बिक्री घटेपछि पत्रकारिता डिजिटल मिडियातर्फ उन्मुख भयो । फलतः डिजिटल न्युज पोर्टलको संख्या उकालो लाग्यो ।

पछिल्लो दशकमा डिजिटल मिडियाको संख्या बढ्यो । तर, ‘बिजनेस मोडल’मा ठूलो परिवर्तन नआएको उनको जिकिर छ ।

लेगेसी मिडियाभन्दा खासै धेरै भिन्नता डिजिटल मिडियाको पनि नरहेको उनी बताउँछन् । डिजिटल मिडिया पनि बिजनेस मोडलको हिसाबले लेगेसी मिडिया नै भएको उनको तर्क छ ।

“डिजिटल मिडिया पनि विज्ञापनकै भरमा चलिरहेको छ । सब्सक्रिप्सन मोडल नेपालमा चलेकै छैनन् । जसले ‘पे वाल’को प्रयास गरे, त्यो पनि सफल भएको देखिन्न,” कुन्द भन्छन्, “त्यसैले बिजनेस मोडल लेगेसी मोडल नै हो । डिजिटल पोर्टल भन्दैमा नयाँ मोडल भन्न मिल्दैन । जबसम्म न्युयोर्क टाइम्सको जस्तो पाठकबाट आम्दानी आउँदैन, अर्थात् रिडरबेस रेभिन्युबाट न्युज पोर्टल चल्दैनन्, त्यो बेलासम्म मिडिया चलाउन कठिन हुन्छ ।”

धेरै सञ्चारमाध्यम ननमिडिया रेभिन्युबाट आएको आम्दानीका भरमा चलिरहेको कुन्दको बुझाइ छ । मिडियाबाहेक अरू पनि बिजनेस हुने र त्यहाँबाट आएको आम्दानीले सञ्चारमाध्यम चलिरहेको उनी टिप्पणी गर्छन् ।

“सञ्चारमाध्यम भएकै कारण ती व्यापारीको भाउ बढ्छ । त्यसैले लसमा भए पनि चलाइरहेको पाइन्छ । अधिकांश मिडिया यसैगरी चलिरहेका छन्,” उनी प्रस्ट पार्छन् ।

डिजिटल र लेगेसी दुवै मिडियाले काम गर्ने तरिकामा तत्काल परिवर्तन नगरे भविष्य संकटमा रहेको उनको आकलन छ । पत्रकारसँग ‘कन्टेन’ रहे पनि त्यसलाई पाठकस्रोता र दर्शकमा पुर्‍याउने आइडिया नरहेको उनको भनाइ छ ।

“हामी पुराना पत्रकार लेखे मात्र पुग्छ भन्छौँ । आकर्षक तस्बिर पनि राख्दैनौँ । भिडियो त हाम्रो प्राथमिकतामै पर्दैन । अब मल्टिमिडियामा नगई हुँदैन । मल्टिमिडिया पनि मोबाइल फोनमैत्री हुनुपर्छ,” उनी अगाडि थप्छन्, “धेरै पाठक, स्रोता र दर्शकले मोबाइमार्फत नै पढ्नेहेर्ने भएकाले त्यसमा मोबाइल फोनमैत्री कन्टेन बनाउनुपर्छ ।”

लामो कन्टेन पढ्ने र हेर्ने धैर्य पाठकमा नरहेको तथ्य अबको पत्रकारिताले नजरअन्दाज गर्न नहुनेमा उनी जोड दिन्छन् । दुई मिनेटको कन्टेन पनि लामो भयो भन्न थालेको यथार्थमा पत्रकार र सञ्चारमाध्यम दुवैको ध्यानकेन्द्रित हुनुपर्ने उनी बताउँछन् ।

जे भन्न खोजेको हो त्यसलाई आकर्षक रूपमा छोटोमा भिजुअलसहित देखाउनुको विकल्प अब नरहेको उनको धारणा छ । यसका लागि पत्रकारले काम गर्ने शैली बदल्नुपर्नेमा उनको जोड छ ।

पत्रकारिताको पृष्ठभूमि भए पनि काम गर्ने शैलीमा परिवर्तन नहुँदा पछिल्लो समय युट्युबरले आकर्षक तरिकाले भिडियो अपलोड गर्दा उनीहरू नै पत्रकार भएको कुन्दको भनाइ छ ।

समयानुसार काम गर्ने शैलीमा बदलाव ल्याउन नसक्दा पत्रकारितामा स्नातकोत्तर र दर्जनौँ तालिम लिएका पत्रकार पछि परिरहेको उनको निष्कर्ष छ । “पत्रकार हुन फराकिलो ज्ञान चाहिन्छ । मूल्यांकन गर्ने क्षमता हुनुपर्छ । पत्रकार आफैँमा समाजशास्त्री पनि हो । तर, यो क्षमता नभएको व्यक्तिले सतही कन्टेन बनाएर युट्युबमा हालेर दुई दिनमा १० लाख भ्युज बटुलेर लेगेसी मिडियामा दर्शक लिइदियो,” उनी भन्छन् ।

गैरपत्रकारले उत्पादन गरेको कन्टेनले बजार लिइरहेको उनी बताउँछन् । नागरिक पत्रकारिता अथवा घटना भएको स्थानका व्यक्तिसँग सहकार्य गरेर पत्रकारिता गरिनुपर्नेमा मिडियाले त्यसो गर्न नसकेको उनको अनुभव छ ।

अनुभवी पत्रकार र युवा युट्युबर अथवा कन्टेन क्रिएटर मिलेर सबै रिडरलाई हुने गरी बलियो सामग्री दिनुपर्ने उनको धारणा छ । यसो भयो भने कन्टेन सन्तुलित हुने र धेरै पाठक र दर्शकमा पुग्ने उनको भनाइ छ ।

नेपालमा मात्र होइन, विश्वभर नै प्रिन्ट बन्द भएर डिजिटल पोर्टलमा रूपान्तरण भइरहेको उनी बताउँछन् । “नेपाल र भारतमा मात्र होइन, विश्वभर नै यस्तै भइरहको छ । हाम्रै हिमाल पत्रिका बन्द भयो,” पत्रकार तथा सम्पादक कुन्द भन्छन्, “यो भन्दैमा छापा माध्यम गइसक्यो भन्ने होइन । भारतमै पनि डिजिटल मिडिया फस्टाएको छ । तर, प्रिन्ट अस्ताइसकेको पनि छैन ।”

आर्थिक वृद्धि राम्रो भइसकेको देशमा विज्ञापन आइरहेकाले केही प्रिन्ट मिडिया पनि चलिरहेको उनी सुनाउँछन् । यद्यपि, मूलधारको प्रिन्ट मिडिया अब लामो समय नजाने कुन्दको दाबी छ । “यही अवस्था रहे प्रिन्ट मिडियाको सूर्य अस्ताउन करिब पाँच वर्ष लाग्ला । योबीचमा हामीले केही गर्नुपर्छ,” उनी भन्छन् ।

स्पेसिफिक प्रिन्टको भने भविष्य रहेको उनी बताउँछन् । आर्थिक, खेलकुद, वातावरणीय पत्रिका भने राम्रो तस्बिर र छपाइस्तर गुणस्तरीय भए चल्ने पत्रकार तथा सम्पादक कुन्द टिप्पणी गर्छन् । 

प्रेस काउन्सिल नेपालको तथ्यांकानुसार हाल नेपालमा चार हजार ८७९ अनलाइन सञ्चालनमा छन् । नयाँ अनलाइन थपिने क्रम पनि तीव्र छ । मासिक ३० देखि ३५ अनलाइन दर्ता हुने गरेका छन् ।

यद्यपि, पछिल्लो समय दर्ता हुनेक्रम केही कम भएको प्रेस काउन्सिल नेपालका सूचना अधिकारी तथा आचारसंहिता अनुगमन विभाग प्रमुख रामशरण बोहरा बताउँछन् ।

“केही समयअघिसम्म मासिक औसतमा ५०–६० वटा अनलाइन दर्ता हुन्थे । हाल केही घटेको हो,” उनले भने । काउन्सिलले हरेक १५/१५ दिनमा ‘ओरियन्टेसन’सहित दर्ता प्रमाणपत्र दिँदै आएको छ ।

सूचना तथा प्रसारण विभागको तथ्यांकानुसार नेपालमा हालसम्म दर्ता हुने पत्रपत्रिकाको संख्या सात हजार ९५३ छ । यो ०७९ माघ मसान्तसम्म दर्ता हुने पत्रपत्रिकाको संख्या हो ।

विभागका प्रवक्ता तथा निर्देशक भरत गौतम यी सबै पत्रपत्रिका प्रकाशन भइरहेका छन् अथवा छैनन् भन्ने यकिन भन्न नसकिने बताउँछन् । “कति पत्रिका प्रकाशन भइरहेका छन्, कति बन्द भए भन्ने आफैँमा अध्ययनको विषय हो,” उनी भन्छन्, “तर, बजेट र मेनपावर अभावका कारण हामीले अध्ययन गर्न सकेका छैनौँ ।”

यो अध्ययनको जिम्मा प्रदेशलाई दिने तयारी भइरहेको उनले जानकारी दिए । पछिल्लो समय रिडर डिजिटल न्युज पोर्टलतर्फ सिफ्ट भएकाले धेरै पत्रिका बन्द भइसकेका हुन सक्ने उनको भनाइ छ ।

आर्थिक मन्दी भएको र डिजिटलतर्फ धेरैको आकर्षण रहेकाले कतिपय पत्रपत्रिका बन्द भइसकेको हुन सक्छन् । तर, अध्ययन नगरी भन्न नसकिने गौतम स्पष्ट पार्छन् ।

कतिपय पत्रिका भने लोककल्याणकारी विज्ञापनकै लागि प्रकाशन भइरहेको विज्ञापन बोर्डले जनाएको छ । बोर्डले गरेको अध्ययनमा ७० प्रतिशत पत्रिकाका प्रकाशकले लोककल्याणकारी विज्ञापनका लागि पत्रिका निकालिरहेको देखिन्छ ।

यसले पनि छापा पत्रकारिता कमजोर भएको निष्कर्ष निकाल्न सकिन्छ । सरकारले पत्रपत्रिका, रेडियो र टेलिभिजनका लागि लोककल्याणकारी विज्ञापन दिँदै आएको छ ।

बोर्डको तथ्यांकानुसार २०७९/०८० मा २८ करोड रुपैयाँ लोककल्याणकारी विज्ञापनका लागि गएको थियो ।

प्रविधिको विकासले पछिल्लो दशक पत्रकारितामा सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन भएको पत्रकार तथा सम्पादक राजेन्द्र दाहाल बताउँछन् । मिडिया प्रविधिले मारेको फड्कोको असर पत्रकारितामा पनि परेको उनको निष्कर्ष छ ।

परम्परागत माध्यमका रूपमा सुरुमा छापा पत्रकारिता रहेकामा त्यसपछि रेडियो, एफएम, टेलिभिजन हुँदै अनलाइन, युट्युब र सोसल मिडियामा आइपुगेको दाहाल बताउँछन् ।

पछिल्लो समय सूचना विस्तारको खाँचो अनलाइन, युट्युब र सोसल मिडियाले पूरा गरेको उनी सुनाउँछन् । “प्रविधिले फड्को मार्दा त्यसको राम्रो परिणाम, हिजोको तुलनामा किफायती भए । आर्थिक हिसाबले किफायती भए र पहुँचका हिसाबले सहज भयो,” उनी भन्छन्, “कम लगानीमै पढ्न र हेर्न सकिने भयो । सबैले अफोर्ट गर्न सक्ने भए ।”

एन्ड्रोइड फोनमै आउने भएपछि सूचनाको विस्तार फैलिएको उनी बताउँछन् । उनी यसलाई सूचना वितरणका क्षेत्रमा प्रविधिमा आएको क्रान्ति भन्छन् ।

पत्रकारिताको सूचना प्राप्ति किफायतीसँगै विस्तार भए पनि यसको स्थापित मूल्य–मान्यता भने कमजोर भएको पत्रकार तथा सम्पादक राजेन्द्र बताउँछन् । पठनपाठन, चिन्तन र सही पत्रकारिताको अभ्यास कम भएको उनको भनाइ छ ।

पत्रकारिताको पठनपाठन, चिन्तन र सही पत्रकारिताको अभ्यासबाट गुज्रिएर पत्रकार स्थापित हुनुपर्नेमा जोसुकै व्यक्ति सूचना प्रवाहमा समाहित भइरहेको उनको बुझाइ छ । “पत्रकारिताका मूल्य र मान्यताको जानकारीबिना जो पनि पत्रकारितमा हामफाल्ने भए, यसको परिणाम परम्परागत मूल्य–मान्यता भत्किए । तर, नयाँ मूल्य–मान्यता आजका दिनसम्म विकास भएनन्,” उनी अगाडि थप्छन्, “यसको असर हाम्रा स्थापित मूल्य–मान्यता बेवास्ता भए । परिणामः यसको बेस्सरी प्रयोग भयो । थाहा नपाई पत्रकारिता गर्दा दुरुपयोग भयो ।”

पत्रकारिताले आफ्ना स्थापित मूल्य–मान्यता र सिद्धान्त भुलेर अगाडि बढ्दा राज्यको चौथो अंगका रूपमा रहेको सञ्चार क्षेत्रले त्यो महत्त्व गुमाएको राजेन्द्रको अनुभव छ ।

राज्यका तीन अंग कार्यपालिका, व्यवस्थापिका र न्यायपालिकाले बाटो बिराउँदा प्रेसले घचघच्याउने गरेको स्मरण गर्दै उनी भन्छन्, “समाजलाई बचाउन र सही बाटो देखाउने भूमिकामा थियो । तर, आज प्रेसले त्यो स्थान र भूमिका गुमाएको छ ।”

आज पत्रकारितालाई व्यापार, व्यवसाय र राजनीतिले डोर्‍याएको छ । नेपाली पत्रकारिता व्यवसाय, राजनीति, समाज, बौद्धिकतालाई विश्वास दिलाउन सक्ने अवस्थामा नरहेको पत्रकार तथा सम्पादक राजेन्द्रको विश्लेषण छ । नेपाली पत्रकारिताले विश्वसनीयता र आफ्नो प्रभाव गुमाएको उनको निष्कर्ष छ ।

समस्या १० वर्षभन्दा अगाडि पनि रहेको तर पछिल्लो दशक नेपाली पत्रकारिताले थप विश्वसनीयता गुमाएको उनी बताउँछन् । १० वर्षअगाडिजत्तिको विश्वसनीय र प्रभावशाली प्रेस नरहेको उनको भनाइ छ ।

पत्रकारिताको पठनपाठन, प्रशिक्षण र अनुसन्धान शून्य प्रायः रहेको भन्न दाहाल हिचकिचाउँदैनन् । केही वर्षअगाडिसम्म परिपक्व पत्रकारका बनाउन अघिल्लो पुस्ताले नयाँ आउनेलाई मेन्टरिङ र ग्रुमिङ गर्ने चलन थियो । अब त्यस्तो नरहेको र त्यही नै दुर्भाग्य भएको उनी बताउँछन् ।

सीमित सञ्चारमाध्यम भएको समयमा प्रेस इन्स्टिच्युट, मिडिया प्वाइन्टजस्ता संस्थाले प्रशिक्षण दिएर बजारमा पत्रकार आपूर्ति गर्ने गरेको उनी स्मरण गर्छन् । उनी अब त मिडियाको संख्या बढे पनि प्रशिक्षण दिने संस्था बन्द भएको उनी बताउँछन् । 

यस्तै अवस्थाले बढावा पाउँदै गए जिम्मेवार पत्रकारिता नरहने उनको निष्कर्ष छ । समाज, राजनीति र व्यवसायले पत्रकारितालाई डोर्‍याउन सुरु गरिसकाले यो क्रम थप बढ्ने पत्रकार तथा सम्पादक राजेन्द्र बताउँछन् ।

उपयोग गर्न चाहिने भएकाले गहनाका रूपमा पत्रकारिता रहिरहने तर यो राजनीति र व्यापारीको प्रत्यक्ष नियन्त्रणमा रहने उनी टिप्पणी गर्छन् । “यो खेलौनाको रूपमा बचिरहन्छ, तर समाजलाई योगदान दिन सक्दैन । आर्थिक हिसाबले सम्पन्न होलान्,” उनी अगाडि भन्छन्, “तर, समाजलाई दिनुपर्ने कुरा दिन सक्दैन । अन्ततः पत्रकारिता कमजोर हुँदा समाज घाटामा पर्छ ।” 

जिम्मेवारी वहन गर्नु नपर्ने, सजिलै आर्जन गर्न सकिने पेसामा पत्रकारिता परिणत हुँदै जाने खतरा देख्छन्, उनी ।

पुराना सञ्चारमाध्यम प्रविधिको विकास र विस्तारसँगै असान्दर्भिक हुँदै जानु र नयाँ माध्यम आउँदै जानु स्वाभाविक भएको उनको भनाइ छ । तर, विषयवस्तु कसरी उत्पादन भइरहेका छन्, त्यो महत्त्वपूर्ण भएकामा उनको जोड छ । यहीँ नै कमजोरी भइरहेको उनको निष्कर्ष छ ।

राम्रो कन्टेन उत्पादन गर्न कति मिडिया हाउसले लगानी गरिरहेका छन् ? पत्रकार तथा सम्पादक राजेन्द्रको प्रश्न छ ।

“हिजो एउटा प्राइभेट ब्रोडसिटले पनि देशभर रिपोर्टर राख्थ्यो । कम्तीमा ५०–५५ जिल्लामा रिपोर्टर हुन्थे,” उनी भन्छन्, “आजका डिजिटल मिडियाले काठमाडौंबाहिर कति रिपोर्टर राख्छन् ? एउटा प्रदेश एकजनाले हेर्ने गरी पनि रिपोर्टर राख्न सकेका छैनन् ।” 

अनलाइन पोर्टलका रिपोर्टर त्यही अनलाइनमा मात्रै काम गरेर बाँच्न सक्छन् कि सक्दैनन् भन्ने गम्भीर प्रश्न रहेको उनको भनाइ छ । चार–पाँचवटा अनलाइन पोर्टलबाहेक अधिकांशले कपिपेस्ट गरेर काम चलाइरहेको उनको टिप्पणी छ ।

माध्यम आफैँमा समस्या नभएर कन्टेन कस्तो छ भन्ने कुराले अर्थ राख्ने राजेन्द्र बताउँछन् । पहिला कागजमा पढ्ने समाचार अब मोबाइल र कम्प्युटरको स्क्रिनमा पढ्नलाई समस्या नरहेको भन्दै उनी अगाडि थप्छन्, “कागजको पानामा समाचार उत्पादन गर्नेले विधि, प्रक्रिया पूरा गरेर काम गर्नुपर्ने तर डिजिटलमा काम गर्नेले केही गर्नै नपर्ने, कपिपेस्ट गरे पुग्ने ? यसरी पत्रकारिता हुँदैन ।”

छापा पत्रकारिता सकिएको दिन नेपाली पत्रकारिता झनै दयनीय अवस्थामा पुग्ने सम्भावना रहेको राजेन्द्र बताउँछन् । छापा माध्यमका पाठक र केही पत्रकारलाई अनलाइनले आफूतर्फ ताने पनि आफ्नै स्रोतबाट समाचार उत्पादन गर्नतर्फ धेरैले लगानी नगरेको उनको टिप्पणी छ ।

कोभिड–१९ भन्दा अगाडि नेपाली विज्ञापनको बजार वार्षिक करिब १५ अर्ब रुपैयाँ थियो । त्यसपछि करिब ५० प्रतिशतले घटेको विज्ञापन बोर्डको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

बोर्डको तथ्यांकानुसार, कोरोनाअगडि नेपालमा विज्ञापनको बजार १३ अर्ब २३ करोड १९ लाख रुपैयाँ रहेकामा हाल ५० प्रतिशतसम्म घटेको छ ।

यो विज्ञापन बजारको करिब ५० प्रतिशत हिस्सा वाग्मती प्रदेशले ओगटेको बोर्डले जनाएको छ । कुल विज्ञापन बजारको ७१ प्रतिशत हिस्सा प्रिन्टमा जाने गरेको बोर्डको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

“पछिल्लो समय डिजिटल मिडियातर्फ धेरैको आकर्षण छ । त्यसैले विज्ञापन पनि त्यहीअनुसार सिफ्ट भएको हुनुपर्छ,” विज्ञापन बोर्डका अध्यक्ष लक्ष्मण हुमागाईं भन्छन्, “तर, यसको अध्ययन गर्न सकिएको छैन । दुई वर्षदेखि यो अध्ययनका लागि बोर्डले बजेट छुट्ट्याएर पनि अध्ययन गर्न सकेको छैन । सञ्चारमाध्यम र विज्ञापनदाता दुवैले सूचना नदिँदा यो अध्ययन हुन नसकेको हो ।”

परम्परागत माध्यम र डिजिटल मध्यममा चर्को प्रतिस्पर्धा हुँदा पछिल्लो समय वार्षिक ठूलो परिमाणममा विज्ञापन अनलाइन न्युज पोर्टलमा गइरहेको उनको भनाइ छ । “एकातिर परम्परागत मिडियामा प्रतिस्पर्धा हुनु र महँगो पनि भएकाले विज्ञापनदाता डिजिटल मिडियामा गएका छन् । अर्को पक्ष, परम्परागत मिडिया र डिजिटल मिडियाबीच नै प्रतिस्पर्धा हुँदा पनि विज्ञापन डिजिटल मिडियामा आएको छ,” उनी अगाडि थप्छन्, “अर्को कारण, डिजिटल मिडिया सस्तो हुँदा पनि यतातर्फ विज्ञापन गइरहेको छ ।”

डिजिटल मिडियामा लक्षित समूह पहिचान गर्न सकिने र तथ्यांक लिन सजिलो भएकाले टार्गेट ग्रुपमा पुग्न पनि डिजिटल मिडियामा विज्ञापन क्रमशः बढिरहेको उनको भनाइ छ ।

डिजिटल मिडियाभन्दा पनि सोसल मिडियामा ठूलो परिमाणमा विज्ञापन गइरहेको बोर्ड अध्यक्ष हुमागाईं बताउँछन् । यद्यपि, फरेन करेन्सी बाहिर पठाउन भने सरकारले रोकेको छ । पाँच हजारभन्दा बढी फरेन करेन्सी रोक्नुपरे नियामक निकाय (नेपाल राष्ट्र बैंक)को अनुमति लिनुपर्छ ।

“विज्ञापनको हकमा भने नियामक निकाय विज्ञापन बोर्ड हो । हामीले कुनै विधि नबनाई सोसल मिडियामा विज्ञान दिन दिँदैनौँ भनेर रोकिदिएका छौँ,” बोर्डका अध्यक्ष हुमागाईं भन्छन्, “यसका कारण एफडीआई लिएर आएका कतिपय कम्पनी बन्द भइसकेका छन् । आधिकारिक च्यानलबाट पैसा पठाउन नसकेपछि यस्ता कम्पनी बन्द भएका हुन् ।”

सोसल मिडियामा विज्ञापन गर्न नदिँदा अर्बौं रुपैयाँ बाहिरिनबाट रोकिएको उनको दाबी छ । सोसल मिडियाको विज्ञापन रोकिँदा यसको फाइदा डिजिटल मिडियामा पुग्ने उनी बताउँछन् ।