काठमाडौं । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले स्थानीय तहका वडाहरूमा पाएको मत काठमाडौं–१६ को भन्दा कम देखिएको छ । अर्थात्, काठमाडौंबाहिर एक वडाबाहेक अन्यत्र उसको जमानत जफत भएको छ ।

काठमाडौं–१६ मा दुई हजार ९०५ मत पाएको रास्वपाले काठमाडौं बाहिरका वडामा जम्मा दुई हजार ३७२ मतमात्र पाएको छ । रास्वपा ओखलढुंगाको मोलुङ–५ मात्र जमानत जोगाउन सफल भएको छ । उसले अन्यत्र उसको लज्जास्पद मत देखिन्छ ।

०८४ को चुनावमा प्रमुख ठूला दलको हैसियत खोस्ने नारा दिएको रास्वपालाई स्थानीय तहको उपचुनावले राम्रैसँग धक्का दिएको छ । पहिलोपटक स्थानीय तहमा उत्रिएको रास्वपा काठमाडौं–१६ मा रोजिना श्रेष्ठ वडाध्यक्ष निर्वाचित हुँदा शून्य हुनबाट जोगियो ।

काठमाडौं–१६ मा नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले उमेदवार बनाएको थिएन । कीर्तिपुरमा स्वतन्त्रलाई सघाउने धारणा सार्वजनिक गरेको रास्वपा कुनै उमेदवारको समर्थनमा खुलेन । यसले माओवादी र रास्वपाको अघोषित सहकार्य भएको विश्लेषण भइरहेको छ ।

त्यसबाहेक काठमाडौं–१६ को विषयमा नेपाली कांग्रेसका नेताहरू ‘सोसल इन्जिनियरिङ’मा भएको लापरबाही र गुटगत राजनीतिक रास्वपा उमेदवारको विजयसँग जोडेर हेरिरहेका छन् । नेवार समुदाय र त्यसभित्र पनि ज्यापु समुदायबाहुल काठमाडौं–१६ मा कांग्रेसले देवेन्द्र पाठकलाई उमेदवार बनाएको थियो ।

यसअघि, दुईपटक मुकुन्द रिजालले जितेको वडामा यसपालि पनि टिकट नपाउँदा नेवार समुदायले आफूलाई बहिष्करणमा पारिएको महसुस गरेको नेवार समुदायबाटै प्रतिनिधित्व गर्ने नेताहरूको बुझाइ छ ।

“एउटा त तयार पारिएका उमेदवारविरुद्ध पाठकलाई उमेदवार बनाउन चाहनेहरूबाटै षड्यन्त्र भयो भन्ने बुझाइ बन्यो । दोस्रो यस वडामा प्रकाशमान सिंहज्यूले उमेदवार छान्दा स्थानीयहरूको सुझाव नलिएको भन्ने बुझाइ छ,” ती नेताले बाह्रखरीसँग भने, “त्यसबाहेक कांग्रेस नेताहरूबीचको गुटगत संघर्ष र रास्वपाले नेवार समुदायबाटै उमेदवार बनाउनु र माओवादीको मत पनि थपिँदा जितमा परिणत हुन पुग्यो भन्ने लाग्छ ।”

रास्वपाले उपत्यका बाहिर पाएको मत

मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका अध्यक्षको चुनावमा भाग लिएको रास्वपाका उमेदवार नविनकुमार विश्वास ३७५ मत पाए । उनले जमानत जोगाउन सकेनन् ।

यस्तै, ताप्लेजुङको सिरीजंगा गाउँपालिका–३ मा वडाध्यक्ष लडेका रास्वपाका उमेदवार देवीप्रसाद पौडेलले सात मतमात्र पाए । तेह्रथुमको लालीगुँरास नगरपालिका–८ मा सञ्जीव खड्काले ३८ मत पाए । सुनसरीको गढी गाउँपालिका–६ शशिकुमार साहुले ३३ मत पाए ।

ओखलढुंगाको मोलुङ गाउँपालिकामा भने रास्वपाले तुलनात्मक राम्रो मत पाएको छ । मोलुङ गाउँपालिका–५ को वडाध्यक्ष चुनावमा रास्वपा उमेदवार विष्णुप्रसाद पोखरेलले १५१ मत पाए ।

कांग्रेसकै वडा सभापतिका छोरा पोखरेल रास्वपाबाट चुनाव लडिरहँदा कांग्रेसले भने ०६४ सालमा गाविस अध्यक्ष बनिसकेका घनश्याम दाहाललाई उमेदवार बनाएको थियो । उनले कांग्रेसभित्रको असन्तुष्टि सम्हाल्न नसक्दा पोखरेलका पक्षमा भोट गएको स्थानीय नेताहरूको भनाइ छ ।

उदयपुरको त्रियुगा नगरपालिका–१२ मा रास्वपा उमेदवार ध्रुवप्रसाद पोखरेल २०२ मत ल्याएर पाँचौँ स्थानमा परे ।

सहरी क्षेत्रमा पडक देखाएको रास्वपाको मधेस प्रदेशको मुकाम रहेको धनुषामा भने त्यस्तो देखिएन । धनुषाधाम नगरपालिका–१ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार रामनरेश दास जम्मा १० मतमा सीमित भए । महोत्तरीको रामगोपालपुर नगरपालिका–२ को वडाध्यक्षका रास्वपा उमेदवारले त जम्मा चार मतमात्र पाए ।

महोत्तरी त्यस्तो जिल्ला हो, जहाँ रास्वपाले राष्ट्रिय सम्मेलन आयोजना गरी मधेसमा आफ्नो प्रभाव विस्तार भएको घोषणा गरेको थियो ।

यस्तै, नुवाकोटको ककनी गाउँपालिका–२ मा रास्वपाका उमेदवार मंगलसिद्धि लामा तामाङले ८३ मत पाए । मकवानपुरको हेटौँडा उपमहानगरपालिका–१२ मा रास्वपाका आशाविर बलले ८३ मत प्राएका छन् ।

गोरखाको सदरमुकाम रहेको गोरखा नगरपालिका–५ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार मंगलबहादुर थापाले ८२ मत ल्याएका छन् । गुल्मीको मुसीकोट नगरपालिका–१ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार विकास थापाले ४३ मत पाएका छन् ।

कपिलवस्तुको शुद्धोधन गाउँपालिका–१ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार अवधेशकुमार चौधरीले ९२ मत पाए । बर्दियाको ठाकुरबाबा नगरपालिका–४ को वडाध्यक्षमा रास्वपाका उमेदवार वासुदेव शर्माले १७ मत पाए ।

कर्णाली प्रदेशअन्तर्गत दैलेख जिल्लाको दुल्लु नगरपालिका–१३ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार रामबहादुर शाहीले ५३ पाएका छन् । दैलेखकै महाबु गाउँपालिकाको अध्यक्षमा उमेदवार बनेका रास्वपाका प्रकाशकुमार बुढाले ११२ मत पाएका छन ।

रोल्पाको रुन्टीगढी गाउँपालिका–४ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार हिमबहादुर पुनले सात मत ल्याए । कालिकोटको तिलागुफा नगरपालिका–४ मा रास्वपाका वडाध्यक्ष उमेदवार गगन बलमले छैठौँ स्थानमा रहँदै पाँच मत पाए ।

जाजरकोटको नलगाड नगरपालिकाको उपप्रमुखमा उममेदवार बनेकी रास्वपाकी पार्वती पुनले १७९ मत ल्याएकी छन् । डोटीको पुर्वीचौकी गाउँपालिका–६ मा वडाध्यक्ष उमेदवार रास्वपाका जानकीकुमारी खड्का कुँवरले ३१ मत पाएकी छन् । 

कञ्चनपुरको भीमदत्त नगरपालिका–६ मा रामदत्त भट्टले २१८ मत ल्याएका छन् । उदयपुरको बेलका–९ मा रास्वपा उमेदवार तेजमान विश्वकर्माले १२३ मत पाउँदा हुम्लाको सर्केगाडको उपाध्यक्षमा रास्वपा उमेदवार नरेश शाहीले जम्मा २५ मत पाए ।

दोलखाको गौरीशंकर गाउँपालिकाका उपाध्यक्षमा रास्वपा उमेदवार गोमा श्रेष्ठले १०० मत पाइन् ।

के भन्छ रास्वपा ?

रास्वपाका कार्यवाहक प्रवक्ता मनिष झा काठमाडौं–१६ मा जति मत देशभर नपाउनुमा पार्टीको संगठन नै प्रमुख कारण भएको स्वीकार गर्छन् । सहरी क्षेत्रमा मतदाताले आफ्नो सूचना र विवेकका आधारमा भोट हाल्ने भएकाले काठमाडौं–१६ को परिणाम आफ्नो पक्षमा आएको र ग्रामीण क्षेत्रमा संगठनले मात्र काम गरेको हुँदा रास्वपाको संगठन नै नबन्दा चुनावी परिणाममा खुम्चिनुपरेको उनको बुझाइ छ ।

काठमाडौं–१६ मा रास्वपा कार्यालय रहेका कारण केही सन्देश गएको र कांग्रेसले गरेको ‘सोसल इन्जिनियरिङ’को कमजोरी र घात–प्रतिघातको लाभ पनि रास्वपाले नै पाएको पनि उनले बताए ।

धनुषा, महोत्तरी जस्ता क्षेत्रमा पनि भोट नआउनुका पछाडि उमेदवारको छनोटमा भएको कमजोरी, उमेदवारहरूको परिचालनमा आएको समस्या कारण भए पनि संगठन नहुनु नै प्रमुख कारण भएको उनको बुझाइ छ ।

उनी गत वर्ष फागुन २१ मा रास्वपा सरकारमा गएपछि संगठनका कामबाट विमुख भएको भन्दै सरकारबाट बाहिरिएपछि अनेक झमेलामा गुज्रिएको बताए ।

“व्यक्तित्व र रणनीतिले काम गर्ने भनेको सहरी क्षेत्रका मतदातामा हो । ग्रामीण क्षेत्रमा संगठन नै प्रमुख कुरा हो,” झाले भने, “हामीले हाम्रा सबल र दुर्बल पक्ष बुझेका छौँ । त्यसकारण मिसन–०८४ लाई यसले हामीलाई पाठ दिएको छ ।”

उनले आफ्नो कमजोरी स्वीकार गरिरहेको भन्दै कमजोरी मेटाएर अगाडि जाने तयारी रहेको बताए ।

“हाम्रो कमजोरी के हो भने संगठन हो । अवसर के हो भने नयाँ राजनीतिक संस्कार हो,” झाले भने, “हाम्रो चुनौती के हो भने पुराना पार्टी हुन्, पुरानो राजनीतिक विचार पनि थ्रेट हो, मतदाता पनि थ्रेट हो । किनभने हामीले जति मेहनत गरे पनि त्यहीँ गएर भोट दिन्छ ।”

उनले महोत्तरीमा राष्ट्रिय भेला गरेर पनि फर्किएर जान नसक्दा त्यहाँ कुनै प्रभाव देखिन नसकेको स्वीकार गरे । धनुषाका सहरी क्षेत्रमा उमेदवार छनोटमा भएको कमजोरीले मतदातामा प्रभाव छाड्न नसकेको बताए ।