समकालीन नेपाली आख्यानमा क्रियाशील सानु शर्मा आफ्नो फरक आख्यानशैलीका कारण पाठकमाझ निकै लोकप्रिय छिन् । उनको आठौँ आख्यानकृतिका रूपमा ‘ती सात दिन’ शीर्षकको उपन्याससंग्रह प्रकाशित भएको छ । यसअघि नै उनका ‘अर्धविराम’, ‘जितको परिभाषा’, ‘अर्थ’, ‘विप्लवी’, ‘उत्सर्ग’ र ‘फरक’ जस्ता उपन्यासकृति प्रकाशित भएको छ भने ‘एकादेशमा’ कथासंग्रह पनि प्रकाशित छ ।
उनका यी सबै प्रकाशित आख्यानकृतिहरूमा एउटा विशिष्ट कथ्य वा ‘थिम’ र त्यसलाई प्रस्तुत गर्ने विशिष्ट भाषिक कला पाइन्छ । उनका आख्यानमा पाइने कथ्य वा ‘थिम’ भनेको नै छोपिएर रहेका मानवीय यथार्थहरूको प्रकटीकरण गर्नु र मानवीय संवेदनाका सूक्ष्म पक्षहरूलाई अभिव्यक्त गर्नु हो । अनि, मान्छेका अन्तर्मनको निरीक्षण गर्नु हो ।
मूलतः किशोर तथा युवापुस्ताका संवेदना तथा समस्याहरूलाई समेटेर तयार पारिएको सानु शर्माको उपन्यासकृति ‘ती सात दिन’ रत्न पुस्तक भण्डारले प्रकाशनमा ल्याएको हो । पछिल्लो समयका किशोरकिशोरी र युवायुवतीका मनोभावना, सोचाइ, चिन्तन, दृष्टिकोण, प्रेम, मित्रता, तिनका आँट, साहस, दायित्व, कर्तव्य, आइपरेका समस्या समाधान गर्न सक्ने उनीहरूको क्षमता आदि यावत् कुरालाई यस उपन्यासमा निकै प्रभावकारी रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
यस उपन्यास मूलतः प्रेमकथामा नै केन्द्रित भए पनि विविध कथा, उपकथा, सन्दर्भ र घटनाहरूको सुन्दर संयोजन गरिएको छ । परम्परागत संस्कारलाई आदर्श मानेर त्यसबाट नै निर्देशित हुने पुस्ता र स्वतन्त्र रूपमा जिउन चाहने आजको पछिल्लो पुस्ताका बीचमा हुने आन्तरिक द्वन्द्व, सम्झौता र समझदारीलाई यसमा प्रभावकारी रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
आफ्नै जीवनशैली र जीवनप्रतिको मूल्यमान्यताहरूलाई अपनाएर जिउन चाहने आजको पुस्ताको मनोविज्ञान र विविध यथार्थलाई यस कृतिमा चित्रण गरिएको छ । मूलतः किशोरकालमा भएको बलात्कार र त्यसले दिएको मानसिक घाउ अनि त्यसबाट उत्पन्न परिस्थितिका अनेक आरोह–अवरोह नै यस उपन्यासमा प्रस्तुत गरिएको गम्भीर विषय हो । साथै, यिनै घटनाहरूका बीचमा हुर्केको आदित्य–जानकीको प्रेमको गहिरो सम्बन्ध पनि यस उपन्यासमा मूल विषयवस्तुसँग जोडिन आइपुगेको छ ।
पछिल्लो समय अमेरिकामा नै स्थायी बसोबास गरिरहेका र केही समयका लागि काठमाडौं आएका जानकी, जेसन र ज्योतिको जीवनकेन्द्रित विभिन्न घटनासन्दर्भहरूले ओगटेको कथावस्तु निकै रोचक छ । यसै परिवेशमा जेसन र निक्कीको प्रेमसम्बन्ध गाँसिन्छ भने जानकी र आदित्यको प्रेमले सार्थकता पाउँछ ।
प्रस्तुत उपन्यासमा अभिजात वर्ग मानिएका काठमाडौंका धनाढ्य परिवारका यथार्थलाई समेत सम्बोधन गरिएको छ । पुस्तान्तरसँगै सामाजिक तथा सांस्कृतिक मान्यता र मान्छेको सोचमा समेत परिवर्तन आइसकेको सन्दर्भहरू उपन्यासमा प्रस्तुत भएका छन् । अमेरिकामा बस्ने मध्यमवर्गीय नेपाली परिवारको कथा भए पनि उपन्यासले काठमाडौंको आजको धनाढ्य नेपाली परिवार तथा समाज र अमेरिकामा बस्ने नेपाली परिवारको कथा भनेको छ ।
तारा–निवासमा निक्कीको काका अभयजंगजस्तो पात्रले किशोरीलाई बलात्कार गरेको घटनाबाट प्रारम्भ भएको यस उपन्यासको कथावस्तु घटनाप्रधान देखिन्छ र कतिपय सन्दर्भहरू फिल्मीशैलीका पनि देखिन्छन् । उपन्यास पढिरहँदा कुनै चलचित्र हेरिरहेजस्तो लाग्ने यस कृतिका पात्रहरू अविवाहित युवाहरू नै रहेकाले पनि कथावस्तु उनीहरूको यौवनकालजस्तै गतिशील रहेको देखिन्छ ।
उपन्यासमा उत्सुकता जगाउने र कौतूहल पैदा गर्ने विभिन्न सन्दर्भहरू बुनिएका छन् र यसले पाठकलाई गम्भीरता र रोचकता एकैपटक प्रदान गरेका छन् । आजको पुस्ताका मानिसले आफूमाथि जिम्मेवारी आइपर्दा कसरी बुद्धिमत्तापूर्ण तरिकाले काम गर्छन् र हरेक समस्याको समाधान गर्छन् भन्ने यथार्थलाई उपन्यासमा देखाइएको छ । यस्तै बुद्धिमत्तापूर्ण व्यवहार निक्की र जेसनको प्रेम तथा विवाह एवं जानकी र आदित्यको प्रेम तथा विवाहमा पनि उनीहरूले देखाएका छन् ।
उपन्यास दुई जोडी युवायुवतीको प्रेम, उत्सुकता, रहस्य र यथार्थमा अडिएको छ । जेसन र जानकीकी बहिनी ज्योतिको भूमिकाले उपन्यासलाई अत्यन्त रोचक बनाएको छ । यिनीहरूका बीचको मित्रता र प्रेमको कथामा अडिएको यस उपन्यासको अधिकांश भाग पुराना साथी आदित्य र जानकीका इमेल संवादले ओगटेको छ भने निक्की र जानकीका इमेल संवादले पनि केही आयतन ओगटेको छ ।
जानकीले आफ्नो परिचय नदिईकन छद्म नामबाट आदित्यलाई इमेल पठाइरहनु र जानकीले आफ्नो परिचय नखुलाए पनि आदित्यले रहस्य र हैरानीका साथ जानकीलाई इमेल लेखिरहनु तथा अपरिचित इमेल संवादमै उनीहरूका बीच प्रगाढता बनाउनु अनि उपन्यासलाई साइबर संस्कृतिको नमुनाका रूपमा प्रस्तुत गर्नु उपन्यासकार सानु शर्माको सबलता र सफलता हो ।
प्रस्तुत उपन्यासकी प्रमुख पात्र जानकी र उसैसँग जोडिएका सहायक पात्र जेसन र ज्योति बाबुआमाका साथ अमेरिकामै बसेका छन् । तर, बोलीचाली वा भाषाको प्रयोगमा अंग्रेजी शब्द र वाक्यको प्रयोग गर्ने बानीबाहेक उनीहरूले आफ्नो परम्परा, संस्कार र कर्तव्यलाई भुलेका छैनन् । संस्कार र शिक्षाको सन्तुलन यी पात्रहरूमा देख्न सकिन्छ । प्रारम्भमा जानकीले भोग्नुपरेको बलात्कारको घटना र सात दिनभित्रको दुर्दान्त मानसिक पीडाले अमेरिका गएर ऊ सत्ताइस–अट्ठाइस वर्षकी हुँदासम्म लखेटिरहेको छ ।
बलात्कारजन्य पीडाबाट आहत नारीहरूले जीवनमा भोग्नुपर्ने मानसिक आघात यस उपन्यासको एउटा विन्दुको कथा हो भने सम्बन्धको गहिराइ अर्को विन्दुको कथा हो । प्रेम र मित्रताका रमाइला प्रसंग तथा किशोरकिशोरी र युवायुवतीका चञ्चलता, उटपट्याङ, दायित्वबोध, तिनका अत्यन्त अनौपचारिक तथा निश्छल सम्बन्ध आदिले यस उपन्यासलाई पठनीय बनाएका छन् ।
प्रस्तुत ‘ती सात दिन’ उपन्यासले युवायुवतीका कथा र तिनका जीवनशैलीलाई देखाएको छ । यस उपन्यासका युवायुवती आधुनिक छन्, तर मर्यादित छन् । अमेरिकामा बस्छन्, तर नेपालीपन भुलेका छैनन् । नेपालमा जहाजबाट ओर्लंदा समेत धर्तीमा टाउको टेकाउने आदर्श समेत उनीहरूले भुलेका छैनन् । उपन्यासमा यो प्रसंग रमाइलोसँग आएको छ ।
कथावस्तु एउटै धारमा अगाडि बढे पनि विषयगत विविधता र घटनालाई प्रस्तुत गर्ने उपन्यासकारको विशिष्ट शैलीले यस उपन्यासलाई अत्यन्त रोचक र पठनीय बनाएको छ । यस उपन्यासका प्रेमप्रसंगहरू अत्यन्त रमाइला र रोचक छन् । आदित्य र निक्की आआप्mनै किसिमले जानकीको काठमाडौंको घरमा आउँदा जानकी ढोकाको कापमा र छतमा लुकेर बस्नु, बहिनी ज्योति ज्वरो आएको नाटक गरेर पानीपट्टी लगाएर बस्नु आदि निकै हँसाउने खालका रोचक घटना हुन् र यस्ता घटना हास्यरसप्रधान छन् ।
वास्तवमा यो उपन्यास आजका सहरिया नेपाली युवायुवतीको कथा पनि हो र यस्ता युवायुवतीमा सकारात्मक भावना जगाउने, कर्तव्यबोध गराउने र कर्मठ बनाउने सन्देश यसले दिएको छ । जिम्मेवारी र स्वतन्त्र निर्णय गर्न पाउने हो भने जस्तासुकै ठूला समस्या पनि उनीहरूले समाधान गर्न सक्छन् भन्ने सन्देश पनि यस उपन्यासले दिएको छ ।
पूर्वदीप्ति अर्थात् फ्ल्यासब्याक शैलीको प्रयोग उपन्यासकार सानु शर्माको विशेषता हो र यो कौशल उनको यस उपन्यासमा पनि देखिएको छ । अमेरिकामा बसेका युवायुवतीको स्वभावअनुरूप संवादमा अंग्रेजी शब्द र वाक्यको व्यापक प्रयोग यस उपन्यासका विशेषता हुन् । पच्चीस–छब्बीस वर्षका युवायुवती भएर पढ्ने हो भने यस उपन्यासले प्रौढ र वृद्धवृद्धालाई पनि उही पच्चिस–छब्बिस वर्षको संसारमा पुर्याउँछ र अतीत सम्झने गराउँछ । ‘ती सात दिन’ युवापुस्ताका लागि सशक्त उपन्यास हो भन्ने कुरा यसका घटना, पात्र, तिनका संवाद आदि कुराले स्पष्ट पार्छन् ।
“यो हाँसो, यो खुसी, मिलन र यो सुखान्त तिनै अभिशप्त सात दिनको देन थियो । जीवनका कतिपय भाग बाक्लो अँध्यारोमा रुमलिएर बिताएको भए पनि आज म पनि मान्न बाध्य भएँ– एभ्री क्लाउड ह्याज सिल्भर लाइनिङ ।” (पृ. ३४९)
‘ती सात दिन’ उपन्यासको अन्तिम अनुच्छेद हो, माथि साभार गरिएका हरफहरू । उपन्यास जुन वाक्य बोलेर टुंगिएको छ – लाग्छ, त्यहीँबाट उपन्यासको उद्देश्य पूरा भएको छ । परम्परागत संस्कृतिलाई आदर्श मानेर अनुसरण गर्ने पुस्ता र डिजिटल युगमा रमाइरहेको पुस्ताका बीचको सम्बन्धमा आएको टकराब र सम्झौतालाई उपन्यासमा मिहिन ढंगले प्रस्तुत गरिएको छ । उपन्यासकारका अन्य उपन्यासमा जस्तै यसमा पनि मानवीय संवेदनाका विभिन्न रङहरू गाढा बनेर प्रस्तुत भएका छन् ।