काठमाडौं । सरकारी छात्रवृत्तिमा बंगलादेशमा एमबीबीएस र बीडीएस अध्ययनमा जान लागेका विद्यार्थीको कोटामा चलखेल भएको खुलेको छ । नेपालको तर्फबाट शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले सिफारिस गरेकामध्ये आठजना विद्यार्थीको नाम सूचीबाट पारेर नयाँ नाम थपिएको छ । नेपालस्थित बंगलादेशी दूतावासले सिफारिसमा अन्तिम सूची हेरफेर गरेको खुलेको हो ।

भएको के हो ?

बंगलादेश सरकारले शैक्षिक सत्र २०२३/०२४ मा विदेशी विद्यार्थीको छात्रवृत्ति कोटाअन्तर्गत एमबीबीएस र बीडीएस गरी नेपाललाई २२ सिट उपलब्ध गराएको थियो । जसअनुसार नेपालको शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले २०८० माघ १४ (२८ जनवरी २०२४) मा एमबीबीएसका १९ र बीडीएसका तीन गरी २२ जनाको नाम सिफारिस गरेर पठाएको थियो ।

तर, बंगलादेशको डिरेक्टोरेट जेनेरल अफ मेडिकल एजुकेसन (डीजीएमई)ले गएको अप्रिल ३० मा सार्वजनिक गरेको विदेशी छात्रवृत्तिका विद्यार्थीको सूचीमा सिफारिस भएका २२ जनामध्ये सबैको नाम आएन । नाम सूचीबाट हटेका विद्यार्थीहरूका अनुसार उनीहरूमध्ये १० जनाको नाम सूचीबाट हटाइएको छ ।

“सबै प्रक्रिया पुर्‍याएर मन्त्रालयले सिफारिस गरेकामध्ये एमबीबीएसका नौजना र बीडीएसका एकजना साथीको नाम लिस्टबाट हटेको छ । मन्त्रालयबाट सिफारिस नै नभएकाहरूको नाम थपिएको छ,” पीडित विद्यार्थी देवशिखर रौनियारले बाह्रखरीसित भने ।

डीजीएमईले ३० मे सम्ममा सम्बन्धित कलेजमा भर्ना भइसक्न सूचना निकालेको छ । त्यसका निम्ति आफूहरू २४ मे सम्ममा बंगलादेश पुगिसक्नुपर्ने रौनियार बताउँछन् । तर, नाम सूचीबाट हटाइएपछि पीडित विद्यार्थी अलपत्रमा परेका छन् ।

नौ दिनदेखि सरकारी निकाय गुहार्दै पीडित विद्यार्थी, पन्छिँदै मन्त्रालय र समिति

डीजीएमईले अन्तिम सूची सार्वजनिक गरेलगत्तै पीडित विद्यार्थीहरू आफ्नो नाम हटाइएको कारण र समाधान खोज्दै मन्त्रालय पुगेका थिए । परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत कोटा आउने र चिकित्सा शिक्षा आयोगको छनोटमा शिक्षा मन्त्रालयले सिफारिस गरेको अन्तिम सूची फेरि परराष्ट्रमार्फत नै जाने प्रक्रिया छ ।

सो प्रक्रियाअन्तर्गत आयोग, शिक्षा मन्त्रालय र परराष्ट्र मन्त्रालयको अन्तिम सूचीमा १० जनाकै नाम समावेश छ । शिक्षामन्त्री सुमना श्रेष्ठ यसबारे खबर भएलगत्तै आफूले चिकित्सा शिक्षा आयोग र परराष्ट्र मन्त्रालयसँग छलफल गरेको बताउँछिन् ।

छलफलमा तीनवटै निकायबाट गएको सूचीमा ती विद्यार्थीको नाम समावेश भएको पाइएको थियो ।

“कूटनीतिक प्रक्रिया भएकाले समाधानको खोजी परराष्ट्रबाटै हुनुपर्छ,” मन्त्री श्रेष्ठले बिहीबार संसद्को शिक्षा स्वास्थ्य तथा सूचना प्रविधि समितिमा जवाफ दिइन् ।

यता परराष्ट्र मन्त्रालयले समेत अन्तिम सूचीमा कुनै हेरफेर नगरेको मन्त्रालयका प्रवक्ता अमृत राई बताउँछन् ।

“हामीले यसको समाधानको प्रयास गरिरहेका छौँ । बंगलादेशको डीजीएमईसँग पनि यसबारे पत्राचार गरेका छौँ, जवाफ आएको छैन,” प्रवक्ता राईले भने ।

दूतावासको बदमासी, 'मस्ट कम्पिटेटिभ' भन्दै नाम हेरफेर

विद्यार्थीको सूची हेरफेरमा नेपालस्थित बंगलादेशी दूतावासले बदमासी गरेको पाइएको छ । परराष्ट्रले पठाएको सूचीमा दूतावासले केही नाम काट्दै र केही थपेर बंगलादेश सरकारसमक्ष पठाएको  परराष्ट्रका एक उच्च अधिकारीले बताएका छन् ।

“नाम पठाइएको भन्दा मस्ट कम्पिटेटिभ र ट्यालेन्टेड भनी उहाँहरूले नाम थप्नुभएको रहेछ,” ती अधिकारीले भने ।

पीडित विद्यार्थी रौनियारले समेत आफूहरूले सूची हेर्न खोज्दा दूतावासले नदेखाएको गुनासो गरे ।

“हाम्रै नाम पठाएको छ भने । तर, लिस्ट अर्को देशसँग जोडिएको विषय हो, देखाउन मिल्दैन भन्ने जवाफ आयो,” उनले भने ।

पीडित विद्यार्थी, शिक्षा मन्त्रालयले सिफारिस गरेको सूची र डीजीएमईले निकालेको नाम, जसमा नाम हटाएको र थपिएको प्रस्ट देखिन्छ, सूचीमा माथि लेखिएको पनि छ ।

उदासीन संसदीय समिति, पीडितहरूलाई छलफल नै नगरी फर्काइयो

शिक्षा र परराष्ट्र मन्त्रालय, चिकित्सा शिक्षा आयोग र दूतावास धाएर समाधान नपाएका पीडित विद्यार्थी बिहीबार संसद्को शिक्षा स्वास्थ्य तथा सूचना प्रविधि समितिमा पुगे । बिहीबारको बैठकका लागि एमबीबीएसका विद्यार्थीको समस्या पनि छलफलको विषयमा राखिएको थियो ।

एमबीबीएसका विद्यार्थीको मौका परीक्षाबारे छलफलका लागि आईओएम, त्रिविलगायतका निकायका पदाधिकारीसमेत उपस्थित थिए । बैठकको सुरुआतमा नै सांसदहरूले बंगलादेश जान सिफारिस भएका विद्यार्थीको समस्याबारे विषय उठान गरेका थिए ।

तर, छलफल त्रिविका अन्य समस्याबारे भयो, त्यस विषयमा भएन । शिक्षामन्त्री श्रेष्ठ 'अबको पहल परराष्ट्रबाटै हुनुपर्ने हो' भन्दै अर्को बैठकका लागि बाहिरिन् । अन्तिमसम्म सांसदहरू एकपछि अर्को गर्दै निस्किए । झन्डै तीन घण्टा बैठककक्ष बाहिरै कुरिरहेका विद्यार्थीलाई आइतबार बिहान ८ बजे आउन भनेर बिदाइ गरियो । 

आक्रोशित अभिभावक र विद्यार्थीहरू संसद् सचिवालयबाट बाहिरिँदा भन्दै थिए, “समितिले समेत हाम्रो संवेदनशीलता बुझ्दैन भने हामी अब कहाँ जाने अभिभावक कसलाई भन्ने ?”