काठमाडौं । काठमाडौं महानगर प्रहरी बलले बुधबार साँझ फुटपाथ व्यवसायीमाथि लट्ठी चार्ज गर्‍यो । सुन्धारास्थित नेपाल टेलिकमको भवन अगाडिको सडक पेटीमा साँझ सात बजेदेखि फुटपाथमा पसल थापेर व्यापार गर्ने व्यवसायीमाथि लट्ठी चार्ज गरेको थियो ।

नगर प्रहरी बलको लट्ठी चार्जबाट ६ जना व्यवसायी घाइते भए । व्यवसायी नानीमैया बस्नेतको त टाउको र आँखामा गम्भीर चोट लागेको छ । उनीबाहेक घाइते भएका अन्य व्यवसायीका पनि टाउको र मुखमा चोट लागेको छ । उपचारका लागि घाइतेहरूलाई बुधबार साँझ ट्रमा सेन्टर लगिएको थियो ।

उनीहरूलाई बिहीबार अस्पतालले डिस्चार्ज गरिसकेको छ ।  व्यवसायीसँगको झडपमा परेर महानगरका १० जना प्रहरी समेत घाइते भएका थिए । महानगर प्रहरी बलको कमाण्डमा नगर प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) मनोजप्रसाद लामिछाने थिए ।

नगर प्रहरीको टोलीले व्यवसायीमाथि लट्ठी चार्ज र बल प्रयोग गरी हटाउन खोज्दा झडप भएको व्यवसायीहरूले बताउँदै आएका छन् । महानगर प्रहरी बलका प्रमुख राजु पाण्डे भने नगर प्रहरी बलको बल प्रयोग गर्ने कुनै योजना नहुँदा पनि व्यवसायीले ढुंगामुढा गर्दा प्रतिकार गर्नुपर्ने अवस्था आएको दाबी गर्छन् । तर, उनको भनाइ घटनाक्रमसँग भने मेल खाँदैन ।
 
नगर प्रहरी बलको टोली बल प्रयोगको योजनासहित फुटपाथ व्यवसायी हटाउन सुन्धारा पुगेको देखिन्छ । नगरका एसपी लामिछानेको कमान्डमा ३० जनाको टोली सुन्धारा पुगेको थियो ।

कानुनविपरीत लट्ठी चार्ज  

काठमाडौं महानगरपालिकाले महानगर प्रहरी सेवालाई व्यवस्थापन गर्न आफ्नै ऐन जारी गरेको छ । स्थानीय सरकार संचालन ऐन २०७४ अनुसार बनाएको ऐनमासमेत नगर प्रहरी बललाई लट्ठी बोक्ने अधिकार तोकिएको छैन ।

ऐनको परिच्छेद–३ ले नगर प्रहरी बलको काम कर्तव्य र अधिकार निर्धारण गरेको छ । ऐनको २८ दफाअनुसार, नगर प्रहरी बलले महानगरको चल, अचल, सम्पत्ति, भवन, जग्गा, पार्क, बजार तथा सवारी पार्किङको रेखदेख तथा सुरक्षा गर्ने भनिएको छ ।

तर, बल प्रयोग गर्नुपर्ने अवस्था सिर्जना हुँदा के गर्ने स्पष्ट उल्लेख गरिएको छैन । त्यसबाहेक नगर प्रहरी बल परिचालन हुँदा बलको टोलीले लट्ठी बोक्ने पाउने कुनै व्यवस्था गरिएको छैन । तर, आफ्नै ऐनविपरीत नगर प्रहरी बलको टोलीले लट्ठीबोक्ने गरेको पाइएको छ । नगर प्रहरी बलका एक अधिकारीले आत्मरक्षाका लागि लट्ठी बोक्ने गरेको बताए ।

ती अधिकारीले भने, “हामीलाई बल प्रयोग गर्ने अधिकार छैन । तर, कहिलेकाहीँ आत्मरक्षा गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ भनी गाडीभित्र लट्ठी राखेका हुन्छौँ । सुन्धारामा पनि गाडीभित्र राखेका लट्ठी निकालेर आत्मरक्षा गरिएको हो ।”

काठमाडौं महानगर प्रहरीबाहेक ललितपुर प्रहरीले पनि लट्ठी बोक्न थालेको छ । ललितपुर महानगर प्रहरी प्रमुख सीताराम हाछेथुले पनि आत्मरक्षाकै लागि लट्ठी बोक्नुपर्ने आवस्था आएको बताउँदै आएका छन् ।

नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता डीआईजी भीमप्रसाद ढकालले स्थानीय सरकारको चासोको विषय र अधिकार भएका कारण प्रहरीले यसबारे कुनै छानबिन गर्न नमिल्ने बताए । “लट्ठी चार्ज गर्‍यो भन्ने विषयमा हामीलाई केही जानकारी आएको छैन । त्यो कुरा आएपछि त्यसको विषयमा छुट्टै छानबिन होला, त्यो विषय नै आएको छैन,” डीआईजी ढकालले भने  ।

महानगर प्रहरी बलका प्रमुख पाण्डेले भने सुन्धारामा व्यवसायीले आक्रमण गर्नु पहिला नै काठमाडौं प्रहरी प्रमुखलाई जानकारी गराएको बताए । पाण्डेले भने, “हामीमाथि नै आक्रमण गर्न सक्छन् भनेर मैले काठमाडौंका एसएसपीलाई नै भनिसकेको थिएँ । तर प्रहरी आउनुभन्दा पहिला नै व्यवसायीले हामीमाथि आक्रामण गर्दा घटना भयो ।”