विराटनगर । गोलभेँडाको मूल्यमा अत्यधिक वृद्धि भएको छ । अहिले कोसी प्रदेशको राजधानी विराटनगरमा गोलभेँडा प्रतिकेजी १६० देखि २०० रुपैयाँसम्म बिक्री भइरहेको छ ।

विराटनगरका थोक बिक्रेताले गएको असार पहिलो सातासम्म किसानले पठाएको गोलभेँडा मात्र अन्कनाउँदै बिक्री गर्ने गरेका थिए । खरिद गर्न आफैँ अग्रसर हुँदैन थिए ।

तीन सातामा यो अवस्था ठ्याक्कै उल्टो भएको छ । अहिले व्यापारीले किसानको खातामा अग्रिम रकम भुक्तानी गरिदिएपछि मात्र गोलभेँडा विराटनगर पठाइन्छ ।

कोसी प्रदेशमा विशेष गरी धनकुटामा धेरै गोलभेँडा फल्छ । त्यहाँबाट दैनिक ३० टनसम्म गोलभेँडा तराईका विभिन्न बजारमा पठाइन्छ ।

अहिले किसाले गोलभेँडाको हालसम्मकै धेरै मूल्य लिइरहेका धनकुटा नगरपालिका–४, ठोकागाउँका स्थानीय अगमशेर राई बताउँछन् । “पहिले गोलभेँडा बिक्री गरिदिनुहोस् भन्दै व्यापारीलाई अनुरोध गर्नुपर्ने अवस्था थियो,” उनी भन्छन्, “अहिले भने व्यापारीले पहिले पैसा पठाउनुहुन्छ अनि यताबाट गोलभेँडा पठाउँछौँ ।”

मूल्यवृद्धिले यस क्षेत्रका किसानलाई निकै राहत मिलेको छ । असार पहिलो साता प्रतिकिलो १० रुपैयाँमा पनि गोलभेँडा बिकेको थिएन । अहिले किसानले बारीमै गोलभेँडाको मूल्य प्रतिकेजी १२० रुपैयाँसम्म पाइरहेका छन् । त्यो पनि अग्रिम भुक्तानी ।

गुदरी बजारका थोक बिक्रेता गुड्डु मियाँका अनुसार व्यापारीले पहिल्यै रकम भुक्तानी गरेपछि मात्र किसानले गोलभेँडा पठाउने गरेका छन् । “हामीले किसानको खातामा रकम ट्रान्सफर गरिदिएपछि उहाँहरूले अर्डरअनुसारको परिमाण पठाइदिनुहुन्छ,” मियाँले भने ।

भारतमा समेत गोलभेँडाको मूल्य बढेर नेपालतर्फ पठाइन छाडेपछि आफूहरूको उत्पादनले उचित मूल्य पाएको धनकुटा–७, श्रीवानीका किसान मात्रिका राई बताउँछन् ।

“हामी त छक्क परेका छौँ, जीवनमै नपाइएको मूल्य यो सिजनमा पाइयो,” राई भन्छन्, “कतिपय किसानको बोट बर्खाका कारण सुक्न समेत थालेका छन् । तर, व्यवस्थित र टनेल प्रविधि अपनाएका किसानलाई भने राम्रो फाइदा भएको छ ।”

यहाँको पहाडी क्षेत्रको उत्पादन भारततर्फ समेत निर्यात गर्न थालिएको छ छ । औपचारिक ‘च्यानल’बाट भने भारततर्फ निर्यात नगरिएको विराटनगर भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।

भन्सार कार्यालयका अनुसार कतिपय व्यापारीले रिक्साठेलामा ‘लोड’ गरेर गोलभेँडा भारततर्फ लैजाने गरेका छन् । यसरी कर नलाग्ने र सामान्य फाराम भरेर लैजान पाइने भएकाले कति परिमाणमा गयो भन्ने तथ्यांक नराखिएको कार्यालयले जनाएको छ ।

कृषि ज्ञान केन्द्र धनकुटाका अनुसार जिल्लाका अधिकांश स्थानीय तहमा व्यावसायिक रूपमा गोलभेँडा खेती गर्ने गरिएको छ । केन्द्रका प्रमुख नगेन्द्र रानामगर भन्छन्, “अहिले गोलभेँडाको माग अधिक बढेका कारण किसानले पनि राम्रो मूल्य पाउनुभएको छ ।”

धनकुटामा उत्पादन हुने गोलभेँडा विराटनगर, दमक, बिर्तामोड, इटहरी, धरान, लहान, इनरुवालगायत क्षेत्रमा बिक्री गर्ने गरिन्छ ।