काठमाडौं । बिहीबार राति ११ः३० बजेको समयमा माइतीघर मण्डलाको थापाथलीतर्फको सडकमा रूखको छहारीमा लमतन्न भएर केही मान्छे सुतिरहेका थिए ।  उनीहरूले ओढेको ‘ब्लाङकेट’माथि लामखुट्टै घुमिरहेका थिए । केही सडक छेउमा बसेर गफ गरिरहेका थिए भने कोही भिडियो बनाइरहेका थिए ।

गफ गरिरहेका मानिसहरू पनि लामखुट्टेले टोकेर बस्नै नदिएको बताइरहेका थिए ।  त्यसरी बसिरहेका मानिसहरू केही नागरिकता विधेयकसम्बन्धी आन्दोलनका आन्दोलनकर्ता थिए भने केही सहकारीले ठगेको भन्दै आन्दोलन गरिरहेका आन्दोलनकर्ता थिए । 

सहकारीविरुद्ध आन्दोलनमा दिनमा धेरै मान्छे सहभागी हुने गरेका छन् । तर रातिको समय पालैपालो गरेर महिला र पुरुषहरु माइतीघर मण्डलामा नै सुत्ने गरेका रहेछन् । सहकारी पीडित यसरी सडकमा सुतेको ६ रात भइसकेको छ । उनीहरुले बिहीबार नै नयाँ बानेश्वर संसद् भवन अगाडि प्रदर्शन गरेका थिए । बिहीबार यसरी सडकमा सुत्नेमा सहकारी पीडितहरु १० जना थिए ।

यसरी सडकमा सुतेर आफ्नो पैसा आउने भए आफू महिना दिनसम्म सुत्ने ओेरेन्टल सहकारीका पीडित कर्णबहादुर लिम्बुले बताए ।  उनको पैसा ओरेन्टल सहकारीले १३ वर्षदेखि दिएको छैन । 

उनले यस्ता अन्दोलन धेरै गरे । तर, पार लागेन । उनी भन्छन्, “मेरो पैसा आजभन्दा १३ वर्षअघि ओरेन्टल सहकारीमा जम्मा गरेको थिएँ । सहकारीले पैसा दिएको छैन । हामीसँग आन्दोलन गर्ने कति साथीहरू त मरेर पनि जानु भयो ।”

उनी अहिलेको आन्दोलनमा सुरु दिनदेखि नै रहेको बताउँछन् ।  रातभरी लामखुट्टेको टोकाइले बिरामी पर्ने अवस्था रहेको बताएका छन् । अनि आशावादी हुँदै भन्छन्, “हामीले अलिअलि कष्ट सहँदा धेरैले न्याय पाउँछन् ।”

उनले ताप्लेजुङको घर बेचेर ल्याएको २५ लाख रुपैयाँ सहकारीमा जम्मा गरेको बताए । काठमाडौंमा जग्गा किन्न भनेर सहकारीमा एक वर्षको अवधिलाई त्यो पैसा राखेको उनको भनाइ छ । 

“बैंकमा राख्दा कम ब्याज पाउने भएकाले मैले सहकारीमा राखेको हुँ । म चाबहिलमा बस्दा मेरो घरधनीले यो सहकारीमा राख्न सुझाव दिएका थिए । म पनि ब्याज बढी आउँछ भनेपछि लोभिएँ,” उनले भने ।

ओरेन्टल सहकारी पीडित उनीमात्र आन्दोलनमा सहभागी छैनन् । उनीसँगै धेरै यो आन्दोलनमा सहभागी छन् ।  कतिपय त राज्य नै नभएको जस्तो महसुस भएको बताउँदै आएका छन् । 

ओरेन्टल सहकारीबाट पीडित ललितपुर लगनखेलकी भवानी बस्नेत क्षेत्री पनि आन्दोलनमा सहभागी छन् ।  ६३ वर्षीया भवानीको दुई लाख रुपैयाँ यो सहकारीमा बचत थियो । तर, हालसम्म उनले पनि आफ्नो पैसा फिर्ता नपाएको उनी बताउँछन् ।

“मैले ज्याला मजदुुरी गरेर कमाएको पैसा जोहो गरेर ओरेन्टल सहकारीमा राखेकी थिएँ । छोराछोरीको पालनपोषण गर्न भनेर जम्मा गरेको पैसा हो,” उनले भनिन्, “हामीले पहिले पनि आन्दोलन गरेका थियौं । तर, आन्दोलन गर्न उचाल्नेहरु कहाँ पु्ग्नु भयो । अहिले फेरि आन्दोलन छ भनेर थाहा पाएर आएकी हुँ । हामी गरिब निमुखालाई नै सबैले शोषण गर्दा रहेछन् ।” 

“हामीलाई पनि घरमा सुत्न मन त थियो नि !,” उनले भनिन्, “ठगहरूले दुनियाँलाई ठग्न छोडेका छैनन् । हामीले १३ वर्षदेखि आफ्नो बचत फिर्ता गर्न आन्दोलन गरिरहेका छौं । अब पीडितहरू सबै आए भने हाम्रो आवाज सरकारले सुन्छ ।”  

त्यसैगरी देउराली सहकारीले बचत फिर्ता नगरेको भन्दै विवेक पौडेल पनि सोही आन्दोलनमा सहभागी छन् । उनी सोमबारदेखि सहभागी भएका छन् । उनको पनि विदेशबाट दुुःख गरेर ल्याएको पैसा सहकारीले गतल ठाउँमा लगानी गरिदिँदा फिर्ता आएन । 

“मेरो दुःख मसँग नै छ । तर, बचत गरेर राखेको पैसा समयमा पाइँदैन भने कसलाई विश्वास गर्ने ?,” उनले भने, “मेरो त सहकारीले बिल्लिबाठ नै गरिदिएको छ । घर न घाटको भएको छु ।”

ओरेन्टल सहकारीलाई सरकारले समस्याग्रस्त सूचीमा राखेको छ । यो सहकारीका अध्यक्ष हुन्, सुुधीर बस्नेत ।  सहकारी भनेको स्वनियमनमा चल्नुपर्ने भूमि व्यवस्था तथा सहकारी मन्त्रालयका पूर्वसचिव गोपीनाथ मैनाली बताउँछन् । 
तर, अहिले सहकारीहरूले आफ्नो मूल्यमान्यता र धर्मलाई नै छोडेको उनी बताउँछन् । यसमा दर्ता गर्ने निकाय कमजोर हुनेले पनि उनीहरूले मनपरी गरेको उनी बताउँछन् । सहकारीले बढी अनुत्पादक क्षेत्रमा लगानी गर्दाको परिणाम अहिले आएको सहकारी विभागका रजिस्ट्रार नमराज घिमिरे बताउँछन् । 

सहकारीले आफ्नो दात्यित्व जसरी पनि बहन गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।  बचतकर्ताको पैसा जहिले भएपनि फिर्ता आउने उनी बताउँछन् । यसमा कसैले पनि छुट नपाउने उनको भनाइ छ ।