काठमाडौं । आठ वर्षपछि सिन्धुपाल्चोकको तातोपानी नाकाबाट आंशिक रूपमा निर्यात सुरु भएको छ । ०७२ सालको विनाशकारी गोरखा भूकम्पपछि तातोपानी नाकाबाट निर्यात हुन सकेको थिएन ।

भूकम्पपछि यो नाका दुईतर्फी नै बन्द गरिएको थियो । ०७६ जेठमा आयातका लागि नाका खुलाइएको थियो । निर्यातका लागि भने भूकम्पपछि अहिले पहिलोपटक नाका खुलाइएको हो ।

वाणिज्य सचिवको नेतृत्वमा भन्सार विभागका महानिर्देशकसहितको टोलीले गएको मार्चमा ल्हासा पुगेर मे १ देखि निर्यातका लागि नाका खुलाउने सहमति गरेको थियो । सोहीअनुसार सोमबार (आज)देखि नाका आंशिक रूपमा खुला गरिएको तातोपानी नाकाका प्रमुख दयानन्द केसीले जानकारी दिए ।

सोमबार तीनवटा कन्टेनरमार्फत सामान चीनतर्फ पठाइएको छ । मानिस आवतजावतका लागि भने नाका अझै खुला गरिएको छैन ।

उनका अनुसार नेपाली कन्टेनर तातोपानी नाकाको पुलपारि भने जान पाउँदैनन् । निर्यातका लागि नेपालबाट सामान बोकेका कन्टेनर तातोपानी नाकाको पुलसम्म मात्र जान पाउँछन् । त्यसपछि चिनियाँ कन्टेनरले नै सामान लैजानेछ ।

आयात गर्दा पनि तातोपानी नाकाको पुलसम्म चिनियाँ कन्टेनरले नै सामान ल्याइदिने गरेका छन् । त्यसपछि नेपाली कन्टेनरबाट सामान ल्याउने गरिएको छ ।

प्रमुख केसीका अनुसार सोमबार तीन कन्टेनरमार्फत म्याट्रेस, कुर्सी र मुढालगायत सामान निर्यात गरिएको छ । भूकम्पअघि यो नाकाबाट खाद्यान्न, तरकारी, हस्तकलाका सामग्री, जडीबुटी, गलैँचालगायत सामान निर्यात गरिन्थ्यो ।

चीनतर्फ व्यापारका लागि रसुवागढी र तातोपानी नाका सञ्चालनमा छन् । भन्सार विभागको तथ्यांकानुसार चालु आर्थिक वर्षको चैत महिनासम्म रसुवागढी नाकाबाट १९ अर्ब ५१ करोड ५२ लाख ५१ हजार रुपैयाँबराबरको सामान आयात भएको छ । सोही समयमा उक्त नाकाबाट २१ करोड ५० लाख ६२ हजारबराबरको सामग्री निर्यात भएको छ ।

यस्तै, आर्थिक वर्षको नौ महिनासम्म तातोपानी नाकाबाट आठ अर्ब ६२ करोड ८८ लाख ५३ हजार रुपैयाँबराबरको सामान आयात भएको छ । निर्यात शून्य छ ।

तातोपानी नाका खुलाएसँगै निर्यात बढ्ने नेपाल निर्यात परिषद्का अध्यक्ष रमेशबहादुर पोख्रेल बताउँछन् । “चिनियाँ बजारमा सामान निर्यातको लागि तातोपानी नाका सबैभन्दा छोटो नाका हो । यो नाका सञ्चालनमा आउनु निर्यातकर्ताको खुसीको कुरा हो,” उनले भने ।

चीनसँगको व्यापारका लागि तातोपानी नाका सबैभन्दा छोटो ‘रुट’ हो । हवाईभन्दा स्थलमार्गबाट समान पठाउन ७५ प्रतिशत सस्तो पर्ने उनको भनाइ छ ।

निर्यात खुला हुनुभन्दा यसले निरन्तरता पाउनु महत्त्वपूर्ण रहेको उनी बताउँछन् । “नाका खुला हुनु, एकदुई दिन कन्टेनर जानु महत्त्वपूर्ण कुरा होइन,” अध्यक्ष पोख्रेलले भने, “यसले निरन्तरता पाउनु महत्त्वपूर्ण कुरा हो । यसले निरन्तरता पाओस् भन्ने हाम्रो धारणा हो ।”